Samenvatting Jaarplan 2016

Jaarplan Instituut Clingendael 2016
(samenvatting)
Instituut Clingendael is sinds zijn oprichting in 1983 een denktank die internationale
ontwikkelingen analyseert voor politici, beleidsmakers, de media en andere belangstellenden
in internationale betrekkingen. Clingendael richt zich op drie taken: onderzoek, opleiding en
het dienen van het publieke debat door middel van duiding van mondiaal-politieke
ontwikkelingen.
Clingendael streeft ook in 2016 naar een goede internationale waardering. Volgens de
wereldwijd erkende index van denktanks (McGann index) behoorde Clingendael in 2015
opnieuw tot de top-25 denktanks in Europa. Op Europees niveau nam Clingendael een 17de
positie in. Op mondiaal niveau staat Clingendael op nummer 46. The Economist noemde
Clingendael in de zomer van 2014 “The leading Dutch think tank on international affairs”. Het
instituut streeft er naar deze leidende positie te houden.
1. Hoofddoelstelling Onderzoek
Clingendael wenst zijn ‘internationale reputatie’ op de kennisgebieden Europa en Veiligheid te
versterken. Daarnaast wordt het samenwerkingsproject met het T.M.C. Asser Instituut en de
Universiteit Leiden, het International Centre for Counter Terrorism (ICCT), voortgezet. Het
Clingendaelonderzoek beoogt door middel van analyse goed onderbouwde en concrete
adviezen te geven aan een doelgroep van beleidsmakers bij overheden, internationale
organisaties, ngo’s en het bedrijfsleven. Ook wil Clingendael zijn eindproducten snel en
overzichtelijk presenteren aan een doelgroep met weinig tijd.
1.a Europa
Het Europa-onderzoek van Clingendael richt zich op twee hoofdterreinen: de Europese
integratie en de rol van Europa in de wereld. Met dit brede onderzoek ambieert Clingendael de
rol van de enige EU-denktank in Nederland ook in 2016 opnieuw waar te maken door met
onderzoek en analyses aandacht te besteden aan actuele politieke beleidsvragen.
Europese integratie
Het onderzoek op het gebied van Europese integratie richt zich in 2016 op drie hoofdthema’s:
Europese institutionele verhoudingen, economie en financiën (de Europese concurrentiekracht)
en specifieke beleidsvelden. Het onderzoek haakt vooral aan bij Europese ontwikkelingen die
op tal van terreinen in een stroomversnelling zijn gekomen: economisch beleid, asiel- en
migratiebeleid, het EU-budget, het Nederlandse EU-voorzitterschap en het
commissievoorzitterschap van Jean-Claude Juncker.
De rol van Europa in de wereld
Het onderzoek op het terrein van de rol van Europa in de wereld richt zich op de Europese
relaties met de zogenaamde ‘strategische partners’ (met name in Azië), de Europese positie
ten aanzien van mondiale vraagstukken, de nabuurschapslanden, externe vertegenwoordiging
in multilaterale fora en trends in de organisatie van de Europese diplomatie. Clingendael richt
zich op de volgende beleidsterreinen: financieel bestuur, handel, ontwikkelingssamenwerking,
klimaatverandering, voedsel, water en mondiale gezondheid.
1.b Veiligheid
In 2016 staan de volgende thema’s in het veiligheidsonderzoek centraal: strategische
trendontwikkeling op het gebied van internationale veiligheid, Europese veiligheid en defensie,
en contra-terrorisme. Bij meerdere thema’s fungeert Clingendael als een kennisplatform dat
vooral vanuit een bredere internationaal-politieke expertise opereert. Het instituut werkt
daarbij aan onderwerpen als cyber security, de Zijderoute (China’s initiatief om de verbinding
met Azië, Afrika en Europa te versterken) en migratie.
1.c Conflict en fragiliteit
Op dit onderzoeksgebied richt Instituut Clingendael zich op transitielanden waar ontwikkeling
wordt gehinderd door gewapende conflicten en politieke instabiliteit. Het instituut spant zich in
om de onderliggende politiek-economische dimensies van fragiliteit en conflict in deze landen
in kaart te brengen en het inzicht hierin te versterken. In 2016 richt dit onderzoek zich onder
andere op politiek-economische analyses, grensoverschrijdende georganiseerde criminaliteit,
economische ontwikkeling in conflictgebieden en veiligheid en rechtsorde.
Tevens stellen Clingendaelexperts een handboek op waarin de bestaande paradigma’s worden
afgezet tegen de nieuwe conflict- en crisistrends op het terrein van post-conflict interventie.
Dit wordt aangevuld met een analyse van het huidig gevoerde beleid (overheden en
hulporganisaties) en mogelijkheden voor beleidsinnovatie.
1.d International Center for Counter Terrorism (ICCT)
De prioriteiten van het ICCT zijn in 2016 grotendeels gebaseerd op (a) VN Veiligheidsraad
resolutie 1624 en 2178; (b) de synergie tussen conflict, veiligheid en ontwikkeling enerzijds en
terrorismebestrijding anderzijds; (c) de noodzaak van systematische evaluatie en geleerde
lessen uit het verleden; en (d) nieuwe (onvoorziene) trends en ontwikkelingen. De
geografische focus ligt daarbij op de MENA-regio, de Sahel en Zuidoost-Azië.
Naast het leveren van onderzoek, oplossingsgerichte beleidsadviezen en geïntegreerde
terrorismebestrijdingsstrategieën, ontwikkelt ICCT een monitorings- en evaluatiecapaciteit
waarmee de effectiviteit van beleid kan worden gemeten en verbeterd.
Omdat de vraag naar ICCT-expertise in 2016 verder zal toenemen, intensiveert het ICCT zijn
betrokkenheid bij internationale structuren en initiatieven en gaat het center nieuwe
samenwerkingsverbanden aan, met o.a. RUSI, ISS, Global Center on Cooperative Security,
ITES-Tunesië en Search for Common Ground.
2. Hoofddoelstelling Opleidingen
De Clingendael Academy staat al jarenlang bekend als een vooraanstaande speler in het
trainen van Nederlandse en buitenlandse diplomaten. In 2016 groeit het aantal
trainingsprogramma’s voor buitenlandse diplomaten naar 30. Het streven is om in 2016 aan
ongeveer 600 buitenlandse diplomaten uit 70 verschillende landen trainingen op-maat aan te
bieden.
De Clingendael Academy zet in op twee belangrijke pijlers: internationale vaardigheden en
toegepaste beleidsanalyse, evenals het investeren in de eigen trainingscapaciteit. Zo
verdubbelt Clingendael in 2016 zijn trainingscapaciteit voor internationale
vaardigheidstrainingen, waarbij samenwerking met partners zoals de OVSE en de UNDP wordt
gezocht.
2
In 2016 richten de Clingendaelopleidingen zich op Europees gebied op twee speerpunten: de
Rijksbrede training van Nederlandse ambtenaren en het trainen van EU-voorzitterschapdiplomaten. Op het gebied van veiligheidsvraagstukken wordt aandacht geschonken aan
cybersecurity en maritieme veiligheid. De vaardigheidstrainingen richten zich op nieuwe
competenties, zoals crisiscommunicatie, mediatie en scenario-planning.
Daarnaast worden nieuwe programma’s aangeboden op het gebied van duurzaamheid,
oceaan-management en economische diplomatie rond het thema van de blue economy. Op
Europees gebied wordt de tweede editie van de opleiding Oriëntatie op de EU aangeboden,
waarin veel aandacht uitgaat naar de dagelijkse praktijk rondom de Brusselse regelgeving.
3. Hoofddoelstelling Publiek Debat
Instituut Clingendael werkt voor doelgroepen die actief zijn op de markt van internationale
betrekkingen. Externe profilering acht Clingendael daartoe belangrijk. Ten aanzien van de
hierboven genoemde doelstellingen stelt Clingendael zichzelf dan ook de volgende vragen: hoe
denken we het scherpst, hoe duiden we het meest waardevol, hoe dienen wij het best?
Clingendael is een veelgevraagde partner in het publieke debat over internationale
betrekkingen. Clingendaelexperts geven veelvuldig on- en offline duiding aan ontwikkelingen
in de internationale politiek. Deze duiding blijft belangrijk: ook onverwachts aan belang
winnende kwesties (denk bijvoorbeeld aan de vluchtelingenproblematiek in Europa) hebben
vrijwel altijd een veiligheids- of Europese dimensie. Dit gegeven biedt, mits weloverwogen
benut, Clingendael de kans om ook via die invalshoeken zijn autoriteit te bevestigen en zijn
waarde te bewijzen. Tevens investeert Clingendael in 2016 in onderzoeksproducten voor
nieuwe doelgroepen, zoals vermogensbeheerders, bedrijfssectoren, ngo’s, politie, het
Openbaar Ministerie en vakministeries.
Het online magazine van Instituut Clingendael, de Internationale Spectator, blijft ook in 2016
voor iedereen kosteloos toegankelijk. Hiermee biedt Clingendael een onafhankelijk medium
dat tot doel heeft kennis over internationale betrekkingen in de meest brede zin van het woord
te verspreiden. In 2016 worden de mogelijkheden van online publicatie beter benut,
bijvoorbeeld door meer in te haken op de actualiteit en dossiers (die waar mogelijk aansluiten
op de onderzoeksagenda van Clingendael) te publiceren. Denk bijvoorbeeld aan een
jihadisme-dossier.
3