Onderwijs - Kleuteronderwijs

OPLEIDINGSONDERDELEN 2015/2016
PROFESSIONELE BACHELOR KLEUTERONDERWIJS
TRAJECTSCHIJF 1
Leerkracht in ontwikkeling 1
Op basis van screenings en workshops leer je jezelf inschatten als student en toekomstige leerkracht.
Er wordt nagegaan in welke mate je beschikt over de nodige basiskennis en vaardigheden om te
slagen in de opleiding kleuteronderwijs. Met deze informatie wordt het lerarenportfolio opgesteld. Het
portfolio is een instrument om het persoonlijk leerproces te documenteren. Je maakt er kennis met de
basiscompetenties van een startende kleuteronderwijzer en op basis daarvan reflecteer je over jouw
eigen functioneren als leerkracht. Op basis van opdrachten wordt gewerkt aan schriftelijke en
mondelinge taalvaardigheid alsook aan socio-culturele ontplooiing. Vanuit door jouw gekozen
groeipunten leer je op een systematische manier reflecteren. Dit stelt je in staat om je handelen en je
ontwikkeling steeds meer bij te sturen.
Verkennen van de wereld 1
In dit opleidingsonderdeel krijg je een introductie in de basiskennis (begrippen, relaties en methoden)
voor het kleuteronderwijs op het vlak van natuur, tijd en ruimte. In het thema natuur behandel je de
bouw en de kenmerken van planten, zwammen en dieren. Voor ‘tijd’ en ‘ruimte’ ga je aan de slag met
de ontwikkeling van tijds- en ruimtelijk besef. Voor ‘tijd’ ga je aan de slag met de ontwikkeling van
tijdsbesef. De basiskennis voor ‘ruimte’ bestaat uit het herkennen van landschappen, het oriënteren
en lokaliseren, het beschrijven van reliëfvormen en gesteenten, de weerselementen, en de aarde in
de ruimte.
Communiceren 1
In dit opleidingsonderdeel komen verschillende aspecten van het communiceren aan bod. Je maakt
kennis met verhalen, prentenboeken en poëzie voor kleuters. Daarnaast krijg je een inleiding tot het
communicatiemodel en de vijf axioma’s. Je leert ook de visies en de didactische principes van het
beeldonderwijs.
Spelen 1
Hoe leer je liedjes aan en wat doe je er verder mee? Je leert de soorten spel kennen en erkennen.
Bovendien krijg je inzicht in de spelontwikkeling bij kleuters en hoe dit leidt tot denkontwikkeling.
Je leert ook hoe je met een correcte lesopbouw spelen aanbiedt in een correct opgebouwde zaal. Ten
slotte word je ingeleid tot de vaktaal en vakdidactiek van het bewegingsonderwijs.
Muzisch werken 1
Vanaf de eerste dag van het academiejaar maak je, door het volgen van workshops, kennis met de
verschillende aspecten van het muzisch werken en leer je de verschillende aspecten van het muzisch
proces kennen. Je werkt toonmomenten voor elkaar uit waarin je aantoont dat je de verschillende
aspecten van het muzisch proces begrijpt. Hiervoor maak je gebruik van kennis en vaardigheden uit
andere opleidingsonderdelen.
Onderwijzen 1
Vertrekkende vanuit de didactische principes, het didactisch model en het belang van welbevinden en
betrokkenheid in het onderwijsleerproces, krijg je een introductie tot het schrijven van een
lesvoorbereiding. De beginsituatie, didactische werkvormen, het selecteren van leerplandoelen en
formuleren van lesdoelen staan hierbij centraal. Daarnaast verwerf je inzicht in hoekenwerk.
Leerkracht in ontwikkeling 2
Dit opleidingsonderdeel laat jou toe verder te werken aan jouw zelfontplooiing als leerkracht binnen de
context van een complexe maatschappij. Je maakt zelfstandig opdrachten over de actualiteit en
culturele aspecten. Het resultaat voeg je toe aan je portfolio. Daarnaast speelt taal een belangrijke rol
in dit opleidingsonderdeel. Je bewaakt en bevordert jouw individuele taalgroeiproces in jouw
taalgroeidossier en begeleidende logboek dat deel uitmaakt van het portfolio. Je besteedt ook
aandacht aan verbale en non-verbale aspecten bij spreken en voorlezen of vertellen.
WWW.AP.BE
OPLEIDINGSONDERDELEN 2015/2016
Verkennen van de wereld 2
Je maakt kennis met de didactiek van natuuronderwijs, waaronder de didactiek van de waarneming en
van praatplaten. Je ontwerpt en maakt een praatplaat en geeft een eerste waarnemingsles. Hierbij is
er bijzondere aandacht voor de keuze van de woordenschat en het stellen van geschikte vragen
(samenhang tussen wereldoriëntatie en taal).
Je verdiept je kennis over de biologie van het menselijk lichaam gekoppeld aan gezondheidsaspecten.
Verder wordt er stilgestaan bij de samenhang tussen organismen en hun omgeving (ecologie).
Communiceren 2
Je krijgt inzicht in het taalverwervingsproces van kinderen en je leert hoe kleuters nieuwe woorden
leren alsook hoe je communiceert met kleuters. Ook je literaire competentie wordt uitgebreid. Een
ander aspect dat in dit opleidingsonderdeel aan bod komt, is hoe je een muzisch theoretisch kader
kan toepassen in beeld, drama en muziekactiviteiten met kleuters.
Zorg voor ontwikkeling 2
In dit opleidingsonderdeel leer je oefenstof sorteren en wordt het vakoverschrijdend werken ingeleid.
Je verwerft inzicht in de motorische en lichamelijke ontwikkeling van het kind en leert de verschillende
psychomotorische aspecten stimuleren. Je behandelt ook drie domeinen van de
ontwikkelingspsychologie (van baby t.e.m. 8 jaar) nl. lichamelijk-motorisch, cognitief en sociaalemotioneel, en bestudeert de ontwikkelingstheorieën van Piaget en Vygotsky.
Muzisch werken 2
Je werkt geïntegreerd aan beweging, beeld, muziek, drama en media, ondersteund door de psychopedagogiek. Je organiseert vanuit de muzische domeinen een interactief toonmoment voor kleuters
waarbij je een rode draad hanteert en de inhouden en vaardigheden die je aanleerde in semester 1 en
2 toepast.
Onderwijzen 2
Onderwijzen 2 bereidt intensief voor op de Begeleide beroepspraktijk. Je schrijft je eerste volwaardige
lesvoorbereiding. Je denkt na over hoe je de hoeken in de klas inricht en welk aanbod je voorziet voor
de kleuters. Binnen het thema klasmanagement denk je na over straffen en belonen.
De weg naar wiskunde 2
In dit opleidingsonderdeel komt de ontwikkeling van het logische denken aan bod. Je staat stil bij de
logica, het classificeren en het seriëren met kleuters, alsook de opbouw van het getalbegrip.
Ontwikkelingsroute 1-2
Het opleidingsonderdeel ontwikkelingsroute loopt over twee semesters. Je oefent je eigen
vaardigheden binnen de verschillende domeinen van het muzisch werken (drama, muziek, beeld,
media en beweging). Zo wordt er bij muziek gewerkt aan het toonvast zingen en het blokfluit spelen,
muziektheorie wordt op een speelse manier aangeboden en verschillende spelvormen worden
uitgevoerd bij de meeste kleuterliederen. Bij beeld wordt er geëxperimenteerd met verschillende
technieken en materialen. Vaardigheidstoetsen en taken helpen je om je competenties en persoonlijk
ontwikkelingsplan te oefenen.
Begeleide beroepspraktijk 1-2
Dit is je eerste contact met de kleuterklas. Je verzamelt gegevens inzake de algemene en specifieke
beginsituatie. Je leert stap voor stap een rode draad uitwerken, een lesvoorbereiding schrijven en
activiteiten organiseren. Uiteraard reflecteer je ook over jouw groei als leerkracht.
WWW.AP.BE
OPLEIDINGSONDERDELEN 2015/2016
TRAJECTSCHIJF 2
Communicatieve vaardigheden 3
Dit opleidingsonderdeel werkt aan jouw vaardigheden en attitudes om effectief en efficiënt te
communiceren en om met de nodige sociale en emotionele competenties in teamverband te
functioneren.
Ervaringsgericht leren 3
Je staat stil bij het welbevinden en de betrokkenheid van kleuters bij het klasgebeuren en je bekijkt
een aantal administratieve gegevens zoals de klasagenda en het procesgericht kindvolgsysteem.
Daarnaast maak je in dit opleidingsonderdeel ook kennis met de axenroos en de doos van de
gevoelens.
Verkennen van de wereld 3
Tijdens deze lessen leer je de oude multiculturele feesten kennen en hoe je deze naar de kleuterklas
brengt. Verder leer je de specifieke vakdidactiek voor natuurbeleving in en buiten de klas toepassen.
Je werkt opdrachten voor een kabouterpad uit en gaat op stap naar de kinderboerderij. Tot slot sta je
stil bij het thema gezondheidseducatie met aandacht voor kinderziektes, relationele vorming,
veiligheid en hygiëne in de kleuterschool.
Ontluikende geletterdheid 3
Aan het einde van dit opleidingsonderdeel weet je hoe je de kleuters de wereld van de geschreven
taal kan laten vertellen. In het verlengde daarvan komen ook taalbeschouwing en de didactiek van
drama en het filosoferen met kleuters aan bod.
De weg naar wiskunde 3
Dit opleidingsonderdeel behandelt meetkunde: de wiskundige achtergrond en de ontwikkeling van het
ruimtebewustzijn van het kind, en meten: betekenis en ontstaan van het meten, evenals leerlijnen voor
het meten met kleuters.
Spelen met beeld 3
In dit opleidingsonderdeel ligt de focus op kunstbeschouwing bij kleuters. Je wordt ingeleid tot
schrijfdans en leert beeldend werken met peuters.
Onderwijzen 3
In dit opleidingsonderdeel bereid je je voor op de stages. je staat stil bij de weekplanning, het
hoekenwerk, de themabundel en het contractwerk. Klasmanagement en differentiatie komen
uitgebreid aan bod.
Schoolbeleid 4
In dit opleidingsonderdeel krijg je een inleiding tot de organen en processen die bestaan binnen een
school. Je staat stil bij kwaliteitszorg en elementen van deontologie. Je gaat ook op zoek naar
instanties en initiatieven in de omgeving van de school.
Verkennen van de wereld 4
In dit opleidingsonderdeel komen volgende thema’s aan bod: verkeerseducatie, het weer, een blik op
de werelddelen, techniek en milieueducatie. Naast de basisinzichten voor techniek in de
kleuterschool, maak je kennis met de werkvorm ‘ontdekhoeken’ en huishoudelijke activiteiten. Voor
milieueducatie onderzoek je informatie op eigen niveau en maak je de transfer naar kleuters voor de
onderwerpen ‘afval’, ‘water’ en ‘lucht’.
Spelen met muziek 4
In dit opleidingsonderdeel leer je liederen aanleren en verwerken met de nadruk op peuterniveau. Je
maakt kennis met materialen en technieken die leiden tot het muzikaal inspireren van kleuters.
Ritmiek met en zonder materiaal wordt in de ruimte uitgevoerd. Ritmebouwstenen, muziek beluisteren,
gehoorvorming, muzikale tussendoortjes, stiltespelletjes,... worden gedemonstreerd en uitgevoerd.
WWW.AP.BE
OPLEIDINGSONDERDELEN 2015/2016
Spelen met beweging 4
Tijdens de weken dat deze cursus loopt, maak je kennis met yoga, rugscholing, schrijfdans,
Sherborne en vakdoorbrekend werken. Daarnaast wordt de open en gesloten bewegingsomloop
grondig uitgewerkt en uitgeprobeerd. Aansluitend bij Onderwijzen 4 sta je ook stil bij peuters in de
zaal.
Onderwijzen 4
In dit opleidingsonderdeel maak je kennis met de eigenheid van de peuter en verwerf je kennis en
vaardigheden op het vlak van omgaan met peuters, de specificiteit van het spel, de werkhouding en
de exploratie van de peuter. In dit opleidingsonderdeel maak je ook kennis met het methodeonderwijs. Aan de hand van presentaties en opdrachten worden verschillende visies op onderwijs
toegelicht. Je krijgt zelf de kans om kortstondig in een methodeschool mee te lopen.
Leerkracht in ontwikkeling 3-4
In dit opleidingsonderdeel werk je verder aan jouw persoonlijke ontplooiing als leerkracht.
In semester 1 worden de aspecten van het lesgeven en vooral het thematisch lesgeven kort herhaald.
In je portfolio werk je met een vaste coach permanent aan je zelfsturing en bijsturing. Je werkt ook
aan je taalvaardigheid op basis van de dertien taaldoelen van de Nederlandse Taalunie en staat stil bij
diversiteit in de klas en het werken aan diversiteit in de klas. Door middel van zelfstandig te verwerken
opdrachten wordt ook aandacht geschonken aan de ontwikkeling van jezelf en de kleuters als
cultuurparticipant.
Muzisch werken 3-4
In dit opleidingsonderdeel verwerk je een poppenspel voor kleuters en voer je het ook op in de
stadsbibliotheek in het kader van de jeugdboekenweek. Je leert een scenario uitwerken en een
aangepast decor ontwerpen en multimedia integreren. Natuurlijk maak je ook een eigen pop en leer je
hiermee spelen.
Ontwikkelingsroute 3-4
Dit opleidingsonderdeel is het vervolg van Ontwikkelingsroute 1-2. De verschillende leerinhouden van
muzisch werken worden hier verder uitgediept. Zo experimenteer je met materialen en
gereedschappen en vergroot je je eigen creativiteit op het vlak van beeld, muziek en taal.
Begeleide beroepspraktijk: projectwerk 3-4
Als voorbereiding voor het project in semester 4 voer je in semester 3 in je stage een
zintuigenwandeling uit met kleuters, met de focus op één zintuig. Eveneens in semester 3 volg je de
cursus eerstehulpverlener met examen in januari, waardoor je het EHBO-brevet van
eerstehulpverlener kan halen.
In semester 4 organiseer je in groep een extra-muros activiteit voor kleuters in een park, bos of
andere buitenomgeving. Je neemt de kleuters mee op pad voor een ontdekkingstocht met als doel de
verwondering van de kleuters op te wekken en hun onderzoekende houding te stimuleren.
Begeleide beroepspraktijk 3-4
Tijdens de groeistage (1,5 week) functioneer je voor het eerste zelfstandig als juf/meester voor de
klas. Je past alles toe wat je geleerd hebt in de opleidingsonderdelen van het eerste en tweede
semester. De blokstage in semester 2 zorgt ervoor dat je je verder kan ontplooien door twee weken
een klas fulltime over te nemen.
WWW.AP.BE
OPLEIDINGSONDERDELEN 2015/2016
TRAJECTSCHIJF 3
Zorg voor ontwikkeling 5
Net zoals wij evolueren kinderen op hun eigen ritme. Dit zorgt ervoor dat je als leerkracht continu zal
moeten differentiëren. Om dit doelgericht te doen, heb je een inzicht nodig in de normale en de
vertraagde ontwikkeling bij kleuters. Je werpt ook een blik op verschillende soorten observatie- en
evaluatiedocumenten en staat stil bij taalstoornissen, hoogbegaafdheid, tweetalige
kindertaalverwerving en NT2 didactiek.
Eerste leerjaar 5
In dit opleidingsonderdeel word je voorbereid op je stages in semester 5. Zo maak je voor de
verschillende domeinen kennis met de didactiek van het eerste leerjaar, het aanvankelijk lezen en
initiërend rekenen. Je leert ook werken met het digibord en de beschikbare digitale werkboeken. Je
oefent jezelf in het begeleiden van watergewenning. Je maakt ook kennis met alternatieve
communicatiestrategieën in het buitengewoon onderwijs.
Onderwijzen 5
Op een probleemgestuurde manier maak je kennis met verschillende zorgvormen binnen het
onderwijs: zorg, ses, inclusie (GON, ION). Tijdens jouw stage in semester 6 zal je deze kennis in de
praktijk ervaren. Je staat ook stil bij het buitengewoon onderwijs en maakt kennis met
handelingsplannen. Je verwerft inzicht in de werking van het CLB en het multidisciplinair overleg. Je
staat stil bij de overgang kleuterschool - eerste leerjaar. Er wordt vooral aandacht geschonken aan
mogelijkheden die deze overgang voor kleuters en hun gezin verkleinen.
Leerkracht in ontwikkeling 5-6
In dit opleidingsonderdeel bewijs je, naast je eindstage, dat je de verschillende eindcompetenties
beheerst en hieraan levenslang zal verder werken. In je portfolio reflecteer je binnen het kader van de
functionele gehelen over je verworven competenties en over je afgelegde traject doorheen de
opleiding. Je dialogeert met directies en leerkrachten over je eigen sterktes en valkuilen en over je
toekomstige rol als leerkracht.
Je werkt ook aan een praktijkonderzoek dat inspeelt op noden van het werkveld. Je voert dit
onderzoek uit tijdens jouw eindstage.
Muzisch werken 5-6
Je organiseert een tweedaags muzisch project voor kleuters. Je voert dit uit tijdens of aansluitend bij
de eindstage bij voorkeur in een derde (of tweede) kleuterklas. Vanuit een cultureel kunstzinnige
impressie werk je met de kleuters geïntegreerd aan de muzische domeinen (beweging, beeld, muziek,
drama/taalexpressie en media, ondersteund door psychopedagogiek). Je biedt kleuters voldoende
mogelijkheden om vol zelfvertrouwen en creativiteit te improviseren en experimenteren met
materialen en technieken en tot vormgeving te komen. Als afsluiting geef je een multimediale
presentatie waarin je op een creatieve wijze toont hoe het proces is doorlopen, en waarin je hierop
reflecteert.
Aan huis 5-6
In het kader van dit opleidingsonderdeel neem je deel aan leesbevorderende activiteiten en reflecteer
je hierover in je portfolio. Je gaat op bezoek bij kansarme of anderstalige gezinnen, leest er voor en
gaat met de kleuter naar de bibliotheek.
Begeleide Beroepspraktijk 5-6:
In semester vijf maak je kennis met het eerste leerjaar en sta je na een stage in de derde kleuterklas
stil bij de overeenkomsten en verschillen in de didactiek van de derde kleuterklas en het eerste
leerjaar. Vervolgens ga je je gedurende twee weken tijdens een keuzestage verdiepen in de didactiek
van het methode-onderwijs of het buitengewoon onderwijs of het domein van de lichamelijke
opvoeding bij kleuters en de eerste graad van het lager onderwijs. In semester 6 ben je zes weken
fulltime aanwezig op dezelfde school. Eerst loop je een week mee met de Zorgleerkracht en
vervolgens neem je zelfstandig vijf weken een kleuterklas over. Tijdens deze eindstage bewijs je dat je
alle competenties van een beginnend leerkracht hebt verworven.
WWW.AP.BE
OPLEIDINGSONDERDELEN 2015/2016
TRAJECT ONDERWIJS IN DE WERELD
Onderwijs en maatschappij 5
In dit opleidingsonderdeel sta je stil bij alle aspecten van het onderwijs in Vlaanderen. Je verdiept
jezelf in de geschiedenis van het onderwijs in Vlaanderen alsook in de huidige structuur en de
decreten. Je maakt kennis met relevante onderwijsbronnen en onderzoeksresultaten.
Internationaal inleefproject 6
In samenspraak met de lectoren bepaal je een internationale onderzoeksvraag waarop je een
antwoord formuleert tijdens een bezoek aan een buitenlandse school.
Global education 5-6
In dit opleidingsonderdeel behandel je de volgende thema’s: interculturele communicatie, mondiale
vorming en multicultureel werken in de kleuterklas. Tijdens je stage probeer je een aantal opgedane
ideeën uit.
TRAJECT NIET-CONFESSIONELE ZEDENLEER
Vrijzinnig humanisme 5
Je wordt ingeleid in het ontstaan en de geschiedenis van het vrije denken. Je maakt ook kennis met
vrijzinnige organisaties en hun werking.
Ethiek en wereldburgerschap 6
Je staat stil bij problemen rond moraal, opvoeding en levensbeschouwing in een multiculturele
samenleving. Je denkt ook na over het darwinisme als leidraad voor wetenschappelijk onderzoek en
het wereldbeeld alsook over relativisme versus objectivisme.
Morele opvoeding 6
Opvoeding is niet waardenvrij en daarom sta je stil bij enkele theorieën rond waardenvorming en de
rol van het onderwijs daarin. Je analyseert het onderwijs ook op basis van levensbeschouwing.
WWW.AP.BE