Verslag inspiratiedag lokaal cultuureducatiebeleid

Verslag inspiratiedag lokaal cultuureducatiebeleid P8 – Jong geleerd, oud gedaan Elk onderzoek belicht het structureel belang van cultuureducatie en participatie op jonge leeftijd. Stad Antwerpen laat via het Kleutermenu 90 kleuterscholen per jaar structureel kennismaken met cultuur en sport. Tielt investeert al jaren in een Kleutertheaterfestival voor scholen én families. Twee voorbeelden hoe je als lokaal bestuur een context kunt creëren om kleuters kunst en cultuur te laten ontdekken. Sprekers: Gwendoline Landuyt (teamverantwoordelijke onderwijs en cultuur, Stad Antwerpen), Vanessa Nossin, (medewerkster sport en onderwijs, Algemeen Onderwijsbeleid, stad Antwerpen), Claudine Van Tieghem (jeugdprogrammator, CC Gildhof, Tielt) 1 Kleutermenu – Stad Antwerpen 1.1 Doel van het initiatief Doel van het Kleutermenu is: kinderen van jongs af aan in contact brengen met cultuur en sport; leerkrachten kennis laten maken met de buurt en het cultureel en sport aanbod in de buurt; het stimuleren van een samenwerking tussen de culturele partners, sportpartners en het onderwijs. Zie www.kleutermenu.be 1.2 Deelnemers/doelgroep De doelgroep is het kleuteronderwijs in de stad Antwerpen (alle 9 districten nemen deel) van zowel het stedelijk als vrij onderwijs. Dit zijn in totaal 175 scholen. Het Kleutermenu is gericht naar de derde kleuterklas (5 tot 6 jaar oude kleuters) en een aantal groepen van het buitengewoon onderwijs. Daarnaast verzorgen ook 17 culturele partners en 19 sportclubs het ‘aanbod’. 1.3 Verloop van het initiatief Het kleutermenu is een initiatief vanuit de stad Antwerpen voor kleuters van de 3de kleuterklas om hen kennis te laten maken met de cultuur‐ & sportsector. Deze werd opgestart omdat er te weinig aanbod voor kleuters in het culturele veld en in sportactiviteiten aanwezig was in Antwerpen. Het Kleutermenu startte dus met bemiddeling bij musea en andere instanties om aanpassingen te maken bij de begeleiding van kleuters of een aanbod te ontwikkelen. Sport en cultuurpartners geven vervolgens aan de stad aan welk aanbod ze willen laten opnemen in het menu. Uit dit aanbod kiest de stad dan activiteiten voor scholen. Scholen kunnen dit menu ‘inkopen’ aan een sociaal tarief van €200 per klas (van maximum 30 kinderen). Hiervoor krijgen ze 2 culturele en 2 sportactiviteiten in de buurt van de school. De selectie wordt gemaakt door medewerkers van de stad (cultuur en sport). Dit wil zeggen dat de activiteit makkelijk te bereiken is te voet (op max. 1 km van de school) of met het openbaar vervoer (geen overstappen). 1 van de 4 activiteiten vindt bovendien ook plaats op de school zelf, indien er degelijke infrastructuur hiervoor ter beschikking is. Dit kleutermenu kan ook worden aangevraagd door het buitengewoon onderwijs, voor kinderen en jongeren met de mentale leeftijd van kleuters. Toen de stad begon met dit initiatief tijdens het schooljaar 2011 – 2012 deden er 31 scholen mee, wat goed was voor zo’n 58 klasgroepen. Voor dit schooljaar 2013 – 2014 zijn er 73 scholen ingeschreven, wat goed is voor 150 klasgroepen of 42% van alle derde kleuterklassen in Antwerpen. 1.4 Sterke punten ‐ Er is een verhoging van culturele participatie op school. En een verhoging van sport op school, zodat kleuters meer beweging krijgen. ‐ Elke kleuter krijgt gelijke kansen op vlak van sport‐ & cultuurparticipatie. ‐ Het draagt bij tot de ontwikkelingsdoelen van het onderwijs ‐ Er is een nauw contact met het werkveld. ‐ De leerkrachten zijn mede‐evaluator, want het is belangrijk om ook hen mening te horen om zo het programma te verbeteren. ‐Het menu voor een klas wordt op maat gekozen. Met andere woorden heeft elke klas dus een ander menu op het programma, naargelang de noden van de klas. ‐ Niet alleen de kleuters, ook de leerkrachten leren een divers aanbod kennen. 1.5 Verbeterpunten ‐ Het kleutermenu moet goed afgestemd worden op de stad, zodat het kleutermenu geen concurrent wordt van de stad, dit wegens het voordelige tarief. ‐ Het wordt groter, maar ook het overzicht moet goed bewaard kunnen worden. (Voornamelijk administratief bekeken) ‐ Het moet een duurzaam effect hebben en een groter draagvlak. ‐ Nu is het een opgelegd menu, maar in de toekomst wil men nog meer op maat werken van de scholen. Hiervoor zou men willen overschakelen op een keuze menu. ‐In financiële mogelijkheden afhankelijk aan de prioriteiten van de stad. 1.6 Waardevol voor de locale context, want… ‐ Leerkrachten leren de buurt en hun culturele en sportieve werkingen kennen. ‐ De participatie aan cultuur en sport bij kleuters stijgt en zo wordt de stap om aan participatie te doen in de vrije tijd kleiner voor sommigen. 2 Kleutertheaterfestival Tielt 2.1 Doel van het initiatief Met cultuurparticipatie kan men best zo jong mogelijk beginnen, dit zo jong mogelijk aanleren. Het festival laat scholen komen, maar er zijn ook familievoorstellingen, want men gelooft dat cultuurparticipatie samen met de ouders zeer belangrijk is. Een oorspronkelijk doel was om ook meer theatergezelschappen aan te sporen ook voorstelling te maken voor de allerkleinste. Tegenwoordig is dit aanbod al zeer groot, waardoor deze doelstelling een beetje voorbijgestreefd is. 2.2 Deelnemers/doelgroep ‐ Kleuters en kinderen uit de eerste graad van de lagere school ‐ Kleuters en hun familie 2.3 Verloop van het initiatief Het Kleutertheaterfestival is opgericht in 1987 door Wim Vanseveren uit een visie dat theater zich ook op de allerkleinste moesten richten. Dit festival wordt 2 jaarlijks georganiseerd door de cultuurdienst van de stad Tielt. Prijzen voor een ticket zijn €4 voor kinderen en €6 voor volwassenen. Enkele hoogtepunten uit de afgelopen 25 jaar. ‐ 1997: Het magisch huis ‐ 1999: Wallalla: een video‐installatie over dromen en de fantasie van kleuters ‐2001: Het Raadsel van de Schimmenbus: Een bus met videoprojecties langs de ramen. In samenwerking met Het Pakt. ‐ 2003: Opus Velo: Projecties werden getoond wanneer het publiek fietsten op de fietsen die in de zaal stonden. ‐ 2005: Verhef uzelf Het festival kan genieten van verschillende accommodaties zoals het CC Gildhof, de Europahal en Theater Malpertuis. De partners van het festival zijn theater Malpertuis, de lokale scholen, KATHO (lerarenopleiding Tielt) en de academie voor muziek en woord. 2.4 Sterke punten ‐ Tielt is een scholenstad. Het festival is een vaste waarde in het scholenprogramma. Hierdoor wordt de participatie bij kleuters vergroot. ‐ Het festival heeft kleutertheater en de aandacht hiervoor op de kaart gezet. ‐ De scholen kennen het festival en nemen het op in hun programma ‐ Het publiek kent het festival en komt gemakkelijk. ‐Laagdrempelig door redelijke toegangsprijzen: Tot 2012 voor kleuters 4 euro en voor ouders 6 euro. Sinds dit jaar is het 5 euro voor de kleuters en 7 euro voor de ouders. 2.5 Verbeterpunten ‐ Er zijn op de dag van vandaag vele theaterfestivals voor kleuters, kinderen & jongeren. Het is dus moeilijk om hier een hoofdrolspeler in te blijven. ‐ Er is geen plaats (genoeg infrastructuur) en vraag om het festival uit te breiden. Al het publiek dat ze kunnen bereiken, wordt vrijwel bereikt. ‐ Wordt het misschien tijd om er een nieuwe formule, een festival met een bredere doelgroep, van te maken? Bijvoorbeeld een familiefestival, samenwerking met verschillende stadsdiensten? 2.6 Waardevol voor de locale context, want ‐ Doordat het in het scholenpakket zit, maken kleuters gemakkelijk kennis met theater. ‐ Het festival is een aantrekkingspool voor de regio. 3 Vragen en bedenkingen van de deelnemers 3.1 Van waar komt de nood aan dit project ‐ Kleutermenu? Vaak kennen scholen het aanbod niet in hun buurt. Het Kleutermenu is een soort van uitdoofproject. Men hoopt dat de scholen na een verloop van tijd de weg naar de organisaties zelf vinden en dit opnemen in het eigen schoolbudget. 3.2 Is het alleen presenteren van kunst ook kunsteducatie? Ja, als kinderen naar een voorstelling gaan en zo kennis maken met theater en dingen beleven tijdens zo’n voorstelling, is dat ook al educatie. Hoe vroeger men hiermee kennismaakt, hoe beter. Wat wij doen is het presenteren van wat er momenteel is van kwalitatief aanbod voor kleuters. Workshops doen we zelf niet en er zijn ook geen middelen om andere organisaties dit te komen laten doen. Is dit presenteren van dat aanbod een vorm van cultuureducatie? 3.3 Zorgen jullie voor een educatieve toeleiding voor kleuters, als voorbereiding voor het festival? We hebben soms stageairs die een cultuureducatieve voorbereiding opstellen om kleuterklasjes voor te bereiden naar het kleutertheaterfestival en om deze aan te trekken. Het zijn wel altijd stageairs die dit als project doen, we hebben namelijk geen middelen om een vaste persoon aan te stellen. 3.4 Komt het kleuteronderwijs zelf tot bij Kleutermenu? Ja, leerkrachten vinden de weg naar het menu. Dit menu organiseren we omdat de onderwijzende instanties zelf aangaven niet weten hoe eraan te beginnen of waar men terecht moet (participatie aan cultuur en sport).