Zelfmanagement bij De Ondernemende Huisarts

Zelfmanagement bij
De Ondernemende Huisarts
D o o r: N at h al i e E i k e l e n b oom, s t a f m e d e w e r ke r
z el f ma n age m e n t e n e H e al t h D O H, Ma a r t e n
Kl o mp, m e di s c h di r e c t e u r D O H
Zelfmanagement is al jaren een
speerpunt in het beleid van De
Ondernemende Huisarts (DOH).
In 2010 heeft DOH samen met
Vilans, kenniscentrum voor de
chronische zorg, een visie op
zelfmanagement geformuleerd
en een agenda opgesteld met
interventies voor de komende
jaren.
Zelfmanagement houdt in dat een patiënt
in staat is om goed om te gaan met de
symptomen van zijn ziekte, de lichamelijke,
psychische en sociale consequenties
ervan, de behandeling en de eventueel
noodzakelijke leefstijlveranderingen. De
gekozen interventies zijn heel divers:
Individueel zorgplan voor elke patiënt
Zorg wordt steeds meer maatwerk. Daarom maken
de huisartsen en praktijkondersteuners met elke
patiënt een individueel zorgplan. Bij het opstellen
daarvan worden de doelen vanuit het perspectief van
de patiënt opgesteld. Er wordt gekeken naar mogelijke
belemmeringen, naar wat de patiënt zelf kan, en welke
ondersteuning hij nodig heeft om zijn doelen te bereiken.
De praktijkondersteuner kan de patiënt zijn individueel
zorgplan meegeven.
Het individueel zorgplan is sinds kort ook geïntegreerd
in het keteninformatiesysteem (KIS) Care2U. Zo
kunnen alle betrokken behandelaars het inzien en waar
nodig aanpassen. Vanaf 2013 heeft ook de patiënt zelf
via internet toegang tot zijn eigen zorgplan via het
patiëntenportaal.
Patiëntenportaal
Het patiëntenportaal dat DOH gebruikt heet Mijn
GezondheidsPlatform (MGP). Hier kunnen patiënten
informatie vinden, hun individueel zorgplan inzien,
de eigen behandel- en leefstijldoelen bijhouden en
Maarten Klomp
16
HaCaSpect, magazine voor huisartsen en specialisten april 2013
gestart met de ontwikkeling van een zelfmanagement
screeningtool, genaamd Semas. Op basis van een
vragenlijst wordt een profiel van de patiënt opgesteld
dat inzicht geeft in het vermogen tot zelfmanagement.
Eventuele barrières voor zelfmanagement komen aan
het licht. Voorbeelden zijn: een lage inschatting van de
eigen effectiviteit, een ongunstige copingstijl, te weinig
sociale steun of bijvoorbeeld een actieve depressie. De
praktijkondersteuner bespreekt de uitslag met de patiënt,
kijkt of eventuele barrieres kunnen worden weggenomen
en stelt samen met de patient een passend individueel
zorgplan op. De Semas is inmiddels wetenschappelijk
gevalideerd en wordt op dit moment in de DOH
praktijken verder getest. DOH en Philips Research
ontwikkelen als vervolg hierop de Semas plus, die
barrières voor medicatietrouw aan het licht brengt.
Nathalie Eikelenboom
internetcoaches raadplegen ten aanzien van bewegen,
voeding of stoppen met roken. Desgewenst kan de
patiënt deze meetwaarden ook koppelen aan het
keteninformatiesysteem. Zo kan de praktijkondersteuner
hier tijdens het consult gebruik van maken. Ook kent
MGP een emailfunctie, zodat de zorgprofessional en de
patiënt in een beveiligde omgeving met elkaar kunnen
communiceren.
eHealth
DOH praktijken stimuleren patiënten om vaker
gebruik te maken van eHealth. Daartoe zijn voor elk
zorgprogramma een aantal geschikte eHealth-applicaties
geselecteerd met een informatieve, zelfmonitoring- of
coachende functie.
Soms is er een volledig digitale zelfhulpcursus, zoals
‘Kleur je leven’ bij mensen met een lichte depressie.
Daarnaast adviseren de huisartsen hun patiënten het
gebruik van thuisarts.nl, een door het NHG ontwikkelde
website met betrouwbare informatie over alle veel
voorkomende aandoeningen. Patiënten krijgen een recept
mee, met daarop het betreffende webadres.
Doen en blijven doen
Zelfmanagement vraagt niet alleen een andere houding
van de patiënt maar ook van de zorgverlener. Daarom
zijn in het najaar van 2011 alle zorgverleners van DOH
en haar ketenpartners geschoold in de methode ‘Doen
en blijven doen’ van de Eindhovense psycholoog Frank
Verhulst. Hierin leren de professionals te herkennen in
welke fase van gedragsverandering een patiënt zit, welke
persoonsgebonden factoren hierbij een rol spelen en hoe
hierop in te spelen. Denk daarbij aan eigen effectiviteit,
copingstijl, of bijvoorbeeld depressiviteit.
Drie groepsprogramma’s
DOH biedt ook een drietal groepsprogramma’s aan.
Allereerst een groepsprogramma voor patiënten
die willen stoppen met roken, bestaande uit zeven
bijeenkomsten, samen met Sinefuma georganiseerd.
Dan is er een cursus voor patiënten met diabetes,
ontwikkeld door het UMC Utrecht, waarin patiënten
zelf doelen stellen met een 5-stappenplan. In vier
groepsbijeenkomsten helpen patiënten elkaar bij het
uitwerken van die doelen tot concrete plannen.
Het derde programma is het beweegprogramma KICK
in samenwerking met de fysiotherapeuten. Patiënten
komen bij de fysiotherapeut voor eenmalig advies, een
korte individuele of langere groepsbegeleiding. De
fysiotherapeut begeleidt hen daarin naar het lokale sporten beweegaanbod, zodat patiënten blijven bewegen.
Semas
Niet alle patiënten zijn even goed in staat tot
zelfmanagement. Daarom is DOH in 2011 samen
met de Radboud Universiteit en met Philips Research
17
HaCaSpect, magazine voor huisartsen en specialisten april 2013