Waardebepaling van een onderneming

Waardebepaling van een
onderneming
Inhoud

Waarom waarderen
 Wat waarderen
 Waarde versus prijs
 Basisprincipes waarderen
 Waarderingsmethodes
Redenen om de waarde te
gaan bepalen

Inbreng in een vennootschap / holding
 Uittrede vennoot
 Overlaten bedrijf aan enkele of 1 van de
kinderen
 Nalatenschap, echtscheiding…
 Verkopen aan een derde
…
Wat waarderen

Eenmanszaak
 Vrijberoep
 Vennootschap : aandelen
 Vennootschap : activa
 Vennootschap : netto-actief
 Immatrieel actief : goodwill
Financiële waardebepaling
van ondernemingen.

Waarde = subjectief gegeven
 Waarderen = subjectieve gegevens
rationeel toetsen
 Prijs = resultaat van onderhandelingen
 Prijs wordt bepaald door vraag en aanbod
 Prijs = ‘wat de zot er voor geeft’
Resultaat hangt af van verschillende interne
en externe factoren.
Elke waardebepaling is bijgevolg een
theoretische benadering die dient als leidraad
bij de onderhandelingen over de verkoop van
een onderneming.
Sterk beïnvloedende factoren

Zijn er verschillende mogelijke overnemers

Komt de vraag van de overnemer of overlater om
het bedrijf over te dragen

Interne overname (familie, personeelslid)
 Externe overname

Engagement gevraagd aan de overlater
Waarde versus prijs
Verkoper
Koper
Maximaal
verwachte
bedrag
Minimaal
geëiste
waarde
Onderhandelingsmarge
Maximaal
vooropgestelde
waarde
Minimaal
veronderstelde
waarde
Waarde correctie aandelen
Deelnemings %
Karakteristieken
Af-/opwaardering
10% - 25%
Gewone minderheid
- 30%
25% - 50%
Blokkeringsminderheid
- 20%
= 50%
0%
50% - 75%
Eenvoudige meerderheid
+ 10%
75% - 100%
Blokkeringsmaarderheid
+ 5%
Volle eigenaar
0%
= 100%
Universele
waarderingsmethodes

Bestaan niet!!
 Meer dan 30 methodes om een waarde te
bepalen
 Meestal een combinatie of een gemiddelde
van verschillende methodes
De drie meest gebruikte
methodes

De methode van het gecorrigeerde netto
actief (eigendomsprincippe)

De rendementswaardebepaling.
(continuïteitsprincipe)

Marktgerichte benadering
(boekhouders,verzekeringen,…)
De onzekerheid van de koper
De kandidaat-koper zoekt een houvast tijdens de
onderhandelingen.
Wat krijgt hij voor de prijs die hij betaalt?
Concreet koopt hij het gecorrigeerd netto actief van
de onderneming:
Eigen middelen (correctie meerwaarden)
Controle van waarde door expertises
Eigen middelen zie jaarrekening
Daarom is het gecorrigeerd netto actief een belangrijk
element van houvast.
Gecorrigeerd netto actief
Gecorrigeerd netto actief =
activa (volgens de handelswaarde)
– opeisbare schulden
(inclusief de reële voorzieningen)
+ de fiscale aanpassingen.
We vertrekken van de netto activa zoals die voorkomen in de
balans van de onderneming:
 Eigenvermogen
 Activa aan werkelijke waarde. (meerwaarde of minwaarde)
 Meerwaarde belast aan 34%. Die fiscale latentie maakt
deel uit van de onderhandelingen: is ze voor rekening van
de koper, de verkoper, of wordt een verdeelsleutel
overeengekomen?
 passiefzijde voldoende voorzieningen? (grote
herstellingen, verschuldigde belastingen, lopende
rechtsgedingen,…)
 Op basis van al die correcties, wordt het gecorrigeerd netto
actief bepaald.
Balans
Activa
Immateriële vaste activa
Software
Afschrijvingen
Boekwaarde op balansdatum
Materiële vaste activa
Terreinen en gebouwen
Terrein
Aankoop waarde 01/01/1998
Afschrijvingen gebouw
Boekwaarde op balansdatum
Voorraden en bestellingen in uitvoering
A. Voorraden
Goederen
B. Bestellingen in uitvoering
Vorderingen op ten hoogste 1 jaar
A. Handelsvorderingen
klanten
Dubieuze handelsvordering
Geldbeleggingen
Totaal
EUR
900,00
-300,00
600,00
75.000,00
500.000,00
-250.000,00
325.000,00
100.000,00
75.000
200.000
10.000
210.000,00
125.000,00
835.600,00
Passiva
Eigenvermogen
Kapitaal
Reserves
25.600
140.000
165.600,00
Schulden op meer dan 1 jaar
Kredieten
300.000
300.000,00
Schulden op ten hoogste 1 jaar
Kredieten korte termijn
Leveranciers
100.000
200.000
300.000,00
Schulden mbt belastingen en bezoldigingen
Te betalen BTW
Te betalen bedrijfsvoorheffing
Totaal
20.000
50.000
70.000,00
835.600
Materiële vaste activa
Terreinen en gebouwen
Terrein
Aankoop waarde 01/01/1998
Afschrijvingen gebouw
Boekwaarde op balansdatum
Vorderingen op ten hoogste 1 jaar
A. Handelsvorderingen
klanten
Dubieuze handelsvordering
75.000,00
500.000,00
-250.000,00
325.000,00
200.000
10.000
210.000,00
Stel dat het gebouw met terrein een huidige waarde heeft
van 750.000 euro. Dan is dit een meerwaarde van
425.000 euro. De meerwaardebelasting is dan 144.500
euro. Dit wil zeggen dat de vennootschap een 280.500
euro meer waar is dan in de boeken staat.
Er zitten ook dubieuze debiteuren in voor 10.000 dit is
ook een waardevermindering van 6.600 na belasting
Gecorrigeerd netto actief
Eigen vermogen 165.600
+ meerwaarde gebouw - belasting 280.500
– minwaarde debiteuren 6.600
Gecorrigeerd netto actief = 439.500 euro
Wat verkoopt u aan de koper
Het bedrijf opbouwen tot de situatie van dit ogenblik heeft u
veel moeite gekost.
U hebt uw hart, ziel en veel tijd in het bedrijf geïnvesteerd.
Als u het bedrijf zou bijhouden zou u er nog wat aan kunnen
verdienen.
U verkoopt een belegging of mooie investering aan de
overnemer en je kan hem laten zien wat ze voor hem zal
Opbrengen.
De methode van de
rendementswaardebepaling

In de jaren ’80 gebruikte men veel : cashflow x
CF-multiplicator (4 tot 5) = Eigen Vermogen op
basis van CF

Jaren ’90 is er dan een ‘hype’ geweest en heeft
men deze bedragen enorm opgedreven.

Vandaag gebruikt men geregeld:
EBITDA x multiplicator – Netto Financiële schuldenlast =
waarde aandelen
EBIT: ‘Earnings Before Interests and Taxes’,
Resultaat van bedrijfsactiviteiten
EBITDA: ‘Earnings Before Interests, Taxes,
Depreciations and Amortizations’,
Bedrijfskasstroom : resultaat van bedrijfsactiviteiten
vermeerderd met afschrijvingen en waardeverminderingen
Opbrengsten
Bedrijfsopbrengsten
Omzet
Financiële opbrengsten
opbrengsten uit vlottende activa
Totaal
Kosten
Bedrijfskosten
diverse kosten
Wedden zaakvoerders
Sociale kas zelfstandigen
3.300.000
9.709
3.309.709
1.500.000
220.000
25.000
1.745.000
Personeelskosten
A.O. werkende vennoten
Wedden bedienden
Lonen arbeiders
R.S.Z. patronale bijdragen
2.000
75.000
800.000
400.000
1.277.000
Afschrijvingen
Afschrijving gebouw
Diverse afschrijvingen
25.000
15.000
40.000
Diverse bedrijfskosten
75.000
75.000
II Financiële kosten
Interesten leningen bank
30.000
Totaal
Winst voor belasting
IV Belasting op het resultaat (34%)
Resultaat
EBIT (winst voor belasting + fin kosten)
EBITDA (winst voor belasting + fin kosten + afschrijvingen)
30.000
3.167.000
142.709
48.521
94.188
163.000
203.000
EBIT (winst voor belasting + fin kosten)
EBITDA (winst voor belasting + fin kosten + afschrijvingen)
163.000,00
203.000,00
EBITDA x (4-6) – Netto schuldenlast = Waarde
(schulden – beleggingen)
203.000 x 4 – 475.000 (600.000 – 125.000) = 337.000
203.000 x 5 – 475.000 (600.000 – 125.000) = 540.000
203.000 x 6 – 475.000 (600.000 – 125.000) = 743.000
De multiplicator is afhankelijke van verschillende factoren:
naam en faam van het bedrijf, locatie, economische situatie, klanten,
de sector, …
Klopt dit ?
Waarde van dit bedrijf:
Gecorrigeerd netto actief = 439.500 euro
Rendementswaarde bepaling = 540.000 euro
Laten we stellen dat we tot ongeveer een waarde van
500.000 euro komen na onderhandeling voor de aandelen.
De financiering hiervan?
Eigen gelden zaakvoerders
blijven in loondienst
Uitkering dividenden aan 25% RV
Winst (mogelijk met Cashflow?) – 25% RV = 70.000 euro
Opbrengst van 14%
Terugverdien tijd = ruim 7 jaar
Via lening privé als nieuwe
zaakvoerders
3 nieuwe zaakvoerders in vennootschap à 33%
Per zaakvoerder
Loon 75.000 euro/jaar = Netto 4.200 euro/maand
Lening 165.000 euro 7 jaar = 2.400 euro/maand
(kostprijs lening 105.000 op 7 jaar)
Mogelijk dividend 23.000 euro/jaar is 1.900 euro/maand
Rest 4.200 + 1.900 = 6.100 – 2.400 = 3.700 euro/maand
Dit de eerste 7 jaren, later zal dit een 4.200 euro worden
TOTALE KOST OVERNAME 605.000 euro
Voorwaarden bij een overname
Overnemer:
Begeleiding van overlater
Duurtijd
Bezoldigd/onbezoldigdverlies pensioen
Uitbetaling van de prijs in delen.
Voorschot – afrekening welke basis/termijn
Concurrentiebeding (ook naar kinderen,…)
Voorwaarden bij een overname
Overlater
Kunnen blijven werken in de zaak
Kinderen in de zaak
Overnemen sociaal passief
Verkoop aandelen versus activa

Verkoop van aandelen is onbelast!
 Is niet afschrijfbaar voor overnemer!

Verkoop activa belast in vennootschap!
 Vereffeningsmeerwaarde 10%!
 Afschrijfbaar voor overnemer!
Verschil in prijs
Uiteraard is het overlaten onder de vorm van
aandelen steeds aan een lagere prijs dan het
verkopen van activa en goodwill.
De belasting dat u niet moet betalen als overlater
van aandelen heeft tot gevolg dat de overnemer
ook niets kan afschrijven.
Bij verkoop activa en liquidatie vennootschap
betaalt u 34% vennootschapsbelasting en 10%
meerwaarde belasting als overlater.

Verkoop prijs aandelen 500.000 euro
Netto ontvangst 500.000 euro.
Verkoop activa, goodwill en vereffening
gebouw
750.000
voorraden
175.000
klanten
200.000
beleggingen
125.000
goodwill
200.000
totaal
1.450.000
- belasting (weerw geb + GW a 34%)
213.000
- schulden
670.000
- meerw. belast vereffening (10%) 61.000
Netto Saldo
506.000
Rekening van de koper
Investering 950.000 euro
Belasting besparing (afschrijvingen) 323.000 euro
Kostprijs 670.000 euro
MAAR:
Mogelijkheden om gebouwen in waarborg
te geven. Niet mogelijk bij overname
aandelen!!
Vennootschap klaarmaken voor
verkoop/ontbinding
Overname via aandelen
Correcte weergave van cijfers in de boekhouding
(voldoende winsten)
hogere overname prijs
Verkoop activa
Onttrekken van gelden uit vennootschap naar privé
(groepsverzekeringen, dividenden).
Mogelijke kosten op vennootschap schuiven.
(aankoop wagen + afschrijven,…)
Laten bestaan van de vennootschap? (pensioen)
Besluit

Geen eenvoudige oefening
 Verschillende beïnvloedende factoren
 Zoeken naar aanvaardbare prijs
 Verschil verkoop activa/aandelen
 Voor elk bedrijf anders
 Klaarmaken voor verkoop