De arts en agressie

De arts en agressie
Dr. Jan Stroobants
Diensthoofd Spoedgevallen ZNA Middelheim
Symposium Orde der Geneesheren
14 mei 2011
Symposium Orde der Geneesheren
14 mei 2011
Feiten en cijfers
Symposium Orde der Geneesheren
14 mei 2011
Een veralgemeend
maatschappelijk fenomeen
De arts en agressie
Ook de artsen worden niet
gespaard
De arts en agressie
Huidig cijfermateriaal is evolutief
moeilijk wetenschappelijk te
interpreteren:
verschillende definities
vaak geen onderscheid van types van agressie
gevolgen van agressie
registratiebias
vrijblijvende registratie
slachtoffer of veroorzaker?
waarde-oordeel door betrokkene
persistentie in de tijd – systematisch?
De arts en agressie
Incidentie rapportering van
agressie vs. gevolgen
Incidentie
Gevolgen
De arts en agressie
Het fenomeen “agressie” in de
medische praktijk
Symposium Orde der Geneesheren
14 mei 2011
Vanuit het oogpunt van de patiënt
De arts en agressie
Classificatie ifv. oorzaak
Classificatie
organisch
voorbeelden
actie
psychisch
frontale bloeding
-Intoxicatie
-hypoglycemie
Preconsult
Postconsult
psycho
sen
- slecht
nieuws
-therapeutisch
ingrijpen
-psychofarmaca
-sociale dienst
-doorverwijzing
psychiatrie
-
De arts en agressie
mistevreden
heid
crimineel
gedrag
-wachttijden
-gebrekkige
communicatie
-niet ingeloste
verwachtingen
-wapendracht
-diefstal
-preventie
-persoonlijk
contact
postfactum
-onmiddellijk
politie
Classificatie ifv. uiting
De arts en agressie
Niet ingeloste verwachtingen: de
foute relatie
de patiënt als “gezondheidsconsument” verstoort de artspatiëntenrelatie
de klant is koning en eist
de klant bepaalt wat hij wenst te gebruiken uit de “winkel”
de klant bepaalt de dringendheid waarmee de
werkzaamheden dienen te worden aangevat, evenals de
snelheid waarmee ze moeten worden uitgevoerd
de klant onderhandelt (2nd, 3th, 4th opinion)
inspanningsverbintenis versus resultaatsverbintenis
niet tevreden, geld terug
…
De arts en agressie
Niet ingeloste verwachtingen: de
foute informatie
media, internet
niet geschoold voor interpretatie
PERCEPTIE
De arts en agressie
Wat bepaalt iemands perceptie ?
Agenda
Behoeften
Verlangens
Vrees
Verwachtingen
Visie
Vooroordelen
Gewoontes
Waarden
Overtuiging
Taal
Ervaringen
Zelfbeeld
Wereldbeeld
Een grotere variabiliteit binnen deze parameters zorgt voor een grotere variabiliteit van de perceptie, en bijgevolg,
EEN COMPLEXERE VISIE OP DE REALITEIT.
De arts en agressie
Vanuit het oogpunt van de arts
De arts en agressie
a) de arts als slachtoffer
De arts en agressie
Effectieve blootstelling aan
agressie bij spoedartsen
Bron: Onderzoek Dr. F. Somwille
De arts en agressie
Effectieve problemen bij
spoedartsen
Bron: Onderzoek Dr. F. Somwille
De arts en agressie
Inschatting van risico
Bron: Onderzoek Dr. F. Somwille
De arts en agressie
Angst voor agressie bij
spoedartsen
Bron: Onderzoek Dr. F. Somwille
De arts en agressie
Agressie-ervaringen:
a) Verbaal (categorie 1)
De arts en agressie
Agressie-ervaringen:
b) Non verbaal (categorie 1)
De arts en agressie
Agressie-ervaringen:
c) Serieus bedreigen (categorie 2)
De arts en agressie
Agressie-ervaringen:
d) Fysiek (categorie 3)
De arts en agressie
GEVAAR: de arts bestraft…
De operationele en medische autoriteit van de
zorgverlener stellen hem in staat om handelingen
wel of niet te doen ten voordele van de patiënt…
(maar ook ten nadeel van de patiënt, waardoor
irritatie of agressie vanwege de patiënt door zijn
machteloosheid kan escaleren !)
Aangehouden objectiviteit en professionele kalmte
zijn moeilijk wanneer de zorgverlener zelf het
slachtoffer wordt van agressie
De arts en agressie
Voorbeelden van ontoelaatbare
“bestraffing” in de zorgsector
De patiënt onnodig laten wachten
De behandelvolgorde aanpassen zonder medisch
gewettigde redenen
Negatieve modificatie van werkonbekwaamheid
Laattijdig toedienen van pijnstilling
Administratieve afwikkeling uitstellen
…
De arts en agressie
b) de ombudsdienst versus de arts
als bemiddelaar in conflicten
pro
praktisch: uitfiltering van niet strikt medisch
gerelateerde klachten
de betrokken partij is niet rechtstreeks in het vizier
de “onbevooroordeelde” derde
contra
de oplossing van conflicten rond medisch handelen
krijgen vaak de allure van een rechtszaak
bemiddeling wordt zo stellingenoorlog
de intermenselijke zalving tussen betrokken krijgt minder
kans
gebrek aan nuance bij patiënten bij indiening van
klachten
De arts en agressie
Agressie vanuit het oogpunt van
derden: de scheidsrechterfunctie
Objectiviteit is moeilijk:
als getuige
onbevooroordeeld – alle elementen gekend?
sympathisant
de vrije mening van de maatschappij
de perceptie (cfr. associaties )
sympathisant
De arts en agressie
De protectie
Symposium Orde der Geneesheren
14 mei 2011
De protectie van de patïent
De wet op de rechten van de patiënt
Diverse instanties
Ombudsdiensten (van lokaal tot federaal)
Hiërarchische verantwoordelijken (in ziekenhuizen)
De Orde der Geneesheren
Mutualiteiten
Het Gerecht
…
De arts en agressie
De protectie van de arts
In ziekenhuizen
Stewards
Collega zorgverleners
Voor huisarts
Weinig protectie in de onmiddellijke omgeving voor
de “solo”-arts
Beter georganiseerd in “wachtpostsetting”
Algemeen: zorgverleners in gevaar kunnen op
snelle prioritaire hulp rekenen van politie!
De arts en agressie
Welke aanpak?
Symposium Orde der Geneesheren
14 mei 2011
De arts en agressie
Persoonlijke aanbevelingen
De arts en agressie
Besluit
Symposium Orde der Geneesheren
14 mei 2011
Agressie:
De arts en agressie