Modelvragen voor het examen `christelijke politieke

Modelvragen voor het examen ‘christelijke politieke en sociale ethiek’
1. Het liberale denken pretendeert een oplossing te bieden voor het feit dat er geen
consensus meer is over waarden en normen voor de samenleving. Leg uit en
bekritiseer het liberale standpunt.
2. De christelijke gemeenschap heeft een hermeneutische relatie tot de bijbelse verhalen.
Wat zijn de implicaties hiervan voor een christelijke sociale ethiek?
3. Volgens Hauerwas en Milbank moeten christenen een eigen gemeenschappelijke
ethiek ontwikkelen die staat tegenover die van de samenleving. Bekritiseer dit
standpunt.
4. Waarom is één of andere vorm van universeel ethisch denken noodzakelijk en
mogelijk?
5. Waarom is MacIntyre zijn visie op een traditieafhankelijke dialoog niet helemaal
adequaat? Wat is het standpunt van de cursus in dat verband.
6. Kan men zeggen dat bijbel de grondslag heeft gelegd voor de traditie van de
mensenrechten?
7. Vergelijk de mensenrechtenverklaringen van de Amerikaanse revolutie met de
verklaring van de Franse Revolutie vanuit het oogpunt van de theologische
invalshoek.
8. Waarom is de kritiek van Marx in Zur Judenfrage van belang om de kwestie van de
mensenrechten goed te verstaan
9. Kan men ook rechten toekennen aan groepen en minderheden?
10. In welk opzicht kan men zeggen dat de Europese Unie heeft bijgedragen tot een ethiek
van de mensenrechten?
11. In welk opzicht kan de theologie bijdragen tot het onderbouwen van het begrip
‘menselijke waardigheid’.
12. Vergelijk de mensenrechtenverklaring van de Franse revolutie met de universele
verklaring van de rechten van de mens van 1948.
13. In verband met de geschiedenis van de arbeid spreekt men van een
disciplineringproces. Leg uit.
14. Laten wij alle burgers een basisinkomen geven. Bespreek en bekritiseer dit standpunt.
15. Hoe kan men een tewerkstellingspolitiek bevorderen?
16. Wat is een rechtvaardig loon? Welke criteria moeten hierbij in acht genomen worden?
17. Hoe ziet het eerste testament de problematiek van de rechtvaardigheid
18. Welke drie soorten rechtvaardigheid onderscheidt Thomas van Aquino
19. Op welke wijze hebben de Amerikaanse bisschoppen het denken over
rechtvaardigheid geactualiseerd?
20. Wat is sociale rechtvaardigheid?
21. Het verschil tussen de term en het begrip solidariteit.
22. De spanning tussen solidariteit en subsidiariteit.
23. Weerleg de hedendaagse uitholling van het begrip ‘caritas’.
24. De theorie van John Rawls met betrekking tot rechtvaardigheid.
25. Bekritiseer de ‘Theory of Justice’ van John Rawls
26. Kan men het “difference principle” van Rawls internationaliseren.
27. Geef een overzicht van de kritiek op Rawls’ boek ‘The Law of Peoples”.
28. Hoe interpreteert Robert Nozick de rechtvaardigheid?
29. Bekritiseer de theorie van Nozick over rechtvaardigheid
30. Waarom is de theorie van Amartya Sen meer adequaat dan die van Rawls?
31. Hoe interpreteert Michael Walzer het probleem van de rechtvaardigheid?.
32. Wat is een status confessionis? Geef voorbeelden.
33. Waarom is de twee rijken leer problematisch?
34. Hoe ziet Max Weber de verhouding tussen gezindheidsethiek en
verantwoordelijkheidsethiek?
35. . Wat is burgerlijke religie (civil religion)
36. Wat is ‘public theology’
37. Het verschil tussen ‘public theology en politieke theologie’
38. Wat is burgerlijke ongehoorzaamheid en aan welke criteria moet een actie van
burgerlijke ongehoorzaamheid voldoen
39. Waarom moeten wij aan wetten gehoorzamen?
40. Wat is het verschil tussen de officiële sociale leer van de kerk en het katholieke sociale
denken?
41. Geeft enkele hermeneutische sleutels waarmee men encyclieken kan interpreteren?
42. Heeft Johannes Paulus II het kapitalisme goedgekeurd?
43. Waarin ligt het belang van Quadragesimo anno?
44. Hoe heeft de Kerk gereageerd op de bevrijdingstheologie?
45. Toon aan dat Rerum novarum zowel een beginpunt als een eindpunt is in de
katholieke sociale leer.
46. In welke zin heeft Johannes XXIII de sociale leer van de kerk vernieuwd?
Enkele denkvragen (enkel als voorbeeld, andere vragen in dezelfde geest zijn mogelijk):
-
-
-
Stel u voor dat wij in België een systeem invoeren waarbij iedereen evenveel
belastingen moet betalen en dat wij dat systeem onderbouwen met de slogan ‘iedereen
gelijk voor de wet’. Geef een kritische commentaar op dit standpunt.
“De gezondheidszorg wordt onbetaalbaar. Laten wij als oplossing een systeem van
individuele vrije verzekering invoeren. Wie zich niet verzekert, moet zelf maar de
gevolgen dragen”. Geef een kritische commentaar op dit standpunt.
“Werklozen krijgen geen steun meer als zij niet bewijzen naar werk te zoeken of
opleidingen weigeren te volgen”. Kritische commentaar.
“Alleen de officiële sociale leer die men vindt in encyclieken is voor de katholieken
van belang inzake sociale ethiek”. Kritische commentaar.
“Liefde en vrijwilligerwerk lossen alle sociale problemen op en de staat moet enkel
zorgen voor veiligheid”. Kritische commentaar