Hoe verhoudt SOM zich tot Mutual Gains def

Hoe verhouden Strategisch OmgevingsManagement en Mutual Gains zich
tot elkaar?
Omdat er vaak gevraagd wordt naar verschillen en/of overeenkomsten tussen de
verschillende termen en begrippen die je in het onderhandelingsveld tegen komt,
hier een antwoord m.b.t. SOM en MGA zoals ik dat zie.
De Mutual Gains benadering is ontwikkeld en vormgegeven binnen het Program On
Negotiation van Harvard, MIT en Tufts University. De aanpak heeft in de afgelopen
decennia mede door het grote succes van “Getting to yes” honderdduizenden
mensen geïnspireerd om onderhandelingen en (vooral in Nederland) ook andere
besluitvormingsprocessen conform de MGA stappen vorm te geven. Een goede
voorbereiding met en door alle stakeholders, samen creatief zoeken naar oplossingen
zodat recht wordt gedaan aan de belangen van betrokkenen en waarmee waarde
wordt gegenereerd. En nadat een volledig beeld van mogelijke oplossingen is
ontstaan, het op basis van overeengekomen criteria verdelen van de waarde om zo
winst voor alle belanghebbenden na te streven, in ieder geval t.o.v. een situatie dat
er geen overeenstemming zou zijn gekomen (BATNA).
De Mutual Gains Approach geeft ruimte
voor creatieve beleids- en besluitvorming
die rekening houdt met alle
maatschappelijke belangen.
Belanghebbenden krijgen vanaf het prille
begin de mogelijkheid hun belangen, ideeën
en bezwaren naar voren te brengen. Dit
proces is zo ingericht dat oplossingen
worden ontwikkeld waar iedere partij
voordeel bij heeft(“Het kan wel”).
Mutual Gains Aanpak
4 stappen aanpak
#1. Effectieve voorbereiding
#2. Creëer waarde
#3. Verdeel de waarde
#4. Uitvoeren / opvolging
Die ontwikkelingen kunnen snel en met groot draagvlak uitgevoerd worden. Zo
worden bestaande problemen opgelost, nieuwe problemen zo veel mogelijk
voorkomen en wordt er tegelijk gebouwd aan het onderling vertrouwen. Dit
gedachtegoed werkt eigenlijk als een levensleer, een filosofie. Het is breed
toepasbaar en dat zie je ook terug in de grote verscheidenheid aan werkvelden
waarin de Mutual Gains Approach wordt ingezet. SOM is ontwikkeld om praktische
toepassing te vinden ook buiten het traditionele onderhandelingsveld, inclusief
professionalisering van belangenmanagement binnen organisaties.
Niet voor niets wordt in SOM de term management genoemd. In de traditionele
MGA- literatuur speelt management een minder belangrijke rol.
Omgevingsmanagement bestond al en kan worden gezien als een combinatie van
stakeholdermanagement en
issuemanagement. Deze manier van
Bouwstenen Strategisch OmgevingsManagement
Voor het oplossen van problemen én het bouwen van vertrouwen
werken is echter niet per se gericht op het
versterken van het onderling vertrouwen.
Dat is het verschil met SOM; Strategisch
OmgevingsManagement neemt issues als
vertrekpunt, brengt standpunten en
belangen van stakeholders in beeld. Om
vervolgens proactief een strategie te
ontwikkelen om de organisatiedoelen te
realiseren én een duurzame relatie met de
omgeving aan te gaan.
1: Werken vanuit een visie
Mutual Gains geeft koers en taal!
2:
Werken met een herhaalbare aanpak
Het SOM-model, de planmatige aanpak met duidelijke stappen en
toolbox als leidraad
3:
Verbeteren van de SOM vaardigheden
De kwaliteiten ontwikkelen die nodig zijn om problemen te voorkomen
en op te lossen.
4:
Verankeren in de organisatie
Het zodanig verankeren van kennis en kunde in de cultuur en systemen
van de organisatie dat deze waar kan maken wat het belooft.
BLOG MARC WESSELINK
1
Om dat te kunnen realiseren is SOM opgebouwd uit vier bouwstenen. Iedere
bouwsteen is verder uitgewerkt in stappen en bij iedere stap hoort een toolbox. Het
idee is dat dit helpt bij de complexe opgaven voor een organisatie of een project. De
vier bouwstenen zijn alle vier nodig, zowel op project- als op organisatieniveau.
1. Het Mutual Gains gedachtegoed is de eerste bouwsteen: de basis, de filosofie
achter SOM. Hier ligt het hart van de aanpak. Als de MGA overtuiging niet wordt
gedeeld door de organisatie of persoon die met SOM wil werken, is het gedoemd
te mislukken.
2. Naast MGA als eerste bouwsteen heeft de SOM-aanpak het SOM-model, een
herhaalbare, planmatige aanpak. Deze aanpak biedt steun aan diegenen die, na
geïnspireerd te zijn door het MGA gedachtegoed, op zoek zijn hoe ze de filosofie
concreet kunnen maken. Daarnaast heeft de planmatige aanpak tot doel om tot
een soort van standaardisering te komen binnen organisaties. Zo’n standaard mag
niet als keurslijf werken, maar moet met het MGA hart op de juiste plek als
leidraad worden gezien: slaan we geen stappen over?
Een andere functie is de verantwoording
Applying the SOM-model
van de gevolgde werkwijze. De
Improving SS management information
planmatige werkwijze volgens het SOMmodel helpt bij het professionaliseren
van het vak van belangenmanagement.
De rapportages die bij de verschillende
stappen horen maken het mogelijk
verantwoording af te leggen: waarom
zijn bepaalde stakeholders wel of niet
betrokken? Maar het helpt ook om niet
MGA-adepten te overtuigen van nut en noodzaak van vroegtijdige dialoog, het
samen waarde creëren en waarde verdelen.
3. De derde bouwsteen gaat over het verbeteren van de SOM vaardigheden. Beschikt
het (project)team, beschikt de organisatie over voldoende competenties om de
MGA ambities waar te kunnen maken? Dit vraagt serieuze aandacht. Het gaat om
competenties op leiderschapsniveau: van bestuurders tot managers,
opdrachtgevers en projectleiders, maar ook van bijvoorbeeld de inhoudelijke
experts in de organisaties. We zien dat voor het goede gesprek met stakeholders
over hun belangen er nog te weinig MGA-kwaliteit in de inhoudelijke afdelingen
van organisaties zit. Het genenpakket is nog onvoldoende ontwikkeld.
4. De vierde bouwsteen gaat over het verankeren van de MGA filosofie en de SOMaanpak in de organisatie. Vertrouwen bouwen doe je niet alleen als persoon, of
per project. Vertrouwen bouwen doe je ook als organisatie. Daarmee is SOM een
organisatiecompetentie. De collectieve kennis van de organisatie wordt gebruikt
bij het maken van analyses, het delen van die kennis met de rest van de
organisatie, het vertalen van de MGA ambitie naar taken en
verantwoordelijkheden gekoppeld aan afdelingen en aan functies.
Aandachtspunten die aan bod komen bij het maken van een plan voor de
verankering van SOM in de organisatie.
De vier bouwstenen van SOM helpen met het professionaliseren van belangenmanagement volgens de MGA filosofie! Daarmee is de SOM aanpak een uitwerking
van Mutual Gains, die nuttig en nodig is om de MGA ambities waar te maken.
Marc Wesselink
BLOG MARC WESSELINK
2