Overzicht Griekenland Politieke chronologie Institutionele

Overzicht Griekenland
Politieke chronologie
Institutionele & economische geschiedenis enkel bij uitzondering
Geen cultuurgeschiedenis
In sommige delen wordt er (uitgebreid) extra toelichting gegeven
12/06/2005
http://users.skynet.be/bk230903/chronologie_gr.doc
http://users.skynet.be/bk230903/chronologie_gr.pdf
Als er nog fouten zijn mag je het eventueel melden via het vgk-forum …
www.vgkgent.be -> forum
1
Pre- en Protohistorisch Griekenland (… - 800)
Eerste nederzettingen
- Paleolithicum
- Neolithicum
Bronstijdperk
- Vroege bronstijd
- Middenbronstijd
o Oude palatiale periode
o Nieuwe paleizenperiode
- Late bronstijd
Dark ages
Migratiebewegingen
Cultuur
- sub-myceense // sub-minoische fase
- proto-geometrische periode
- geometrische periode
(100.000 – 40.000)
(7000 – 2700)
(2800/2700 – 1100)
(2800/2700 – 1900)
(1900 – 1600)
(2000 – 1700)
(1700 – 1450)
(1600 – 1100)
(1200-800)
(1200 – 900)
(1250 – 1050)
(1050 – 900)
(900 – 750)
De Archaïsche periode (800 – 500)
Kolonisatie
- Agrarisch
- Commercieel
Sparta
Athene
-
-
(775 – 500)
(775 – 675)
(675 – 500)
Onderwerping eurotasvallei
Eerste Messenische oorlog
Tweede Messenische oorlog
Bloei
Keert in zichzelf
(750?)
(735 – 715?)
(669 – 657)
(eind 7de E)
(na midden 6de E)
Koningschap Æ Aristocratisch regime
Sociale onrust
Soloon en timocratie
Tirannie v/d Peisistratiden
o Peisistratos
o Hippias & Hipparchos
Kleisthenes & ontstaan van egalitaire democratie
(ca. 700)
(630? & 623)
(594 – 561/0)
(561/0 – 511/0)
(561 – 528/7)
(528/7 – 511)
(508)
Economie
- Uitvinding munt in Lydië
- Ontstaan poliseconomie
(ca. 600)
(2de helft 6de E)
2
De Vijfde eeuw
Oorlogen van Grieken tegen niet-grieken
Perzische oorlogen
ƒ Salamis (480)
ƒ Plataia (479)
- Westgrieken (Sicilië Æ tijdelijke Syracusische bloei)
ƒ Geloon: verweerde karthagers (480)
ƒ Hieroon: overwon etrusken te Cumae (474)
Pentekontaitie (~ in Athene)
- Themistokles & maritiem imperialisme
o Attisch-Delische zeebond
o Geostraciseerd
- Kimoon (+ 449)
o Omvergeworpen door democraten
o Geostraciseerd
- Athene voert op verschillende fronten oorlog
o terugkeer kimoon (ca. 450)
o tegen Perzen: Vrede van Kallias
o tegen Sparta: Kimoon terug = toenadering
- Perikles
o A-D zeebond tot overheersingselement
o Schatkist van Delos Æ Athene (454)
Peleponnesische oorlog
- Peloponnesisch congres Æ ° 2 blokken
o Sparta met Peloponnesische liga & Beotië*
o Athene met zeebond, Thessalië, Plataia,
Naupaktos, Akarnanië en Korkyra
- Verloop
o Archimedische fase: Nikiasvrede
o Interlidium
o Dekeleïsche fase
(492 – 490 & 480 – 479)
(tot 474)
(478/7)
(471)
(462)
(461)
(462 – 446)
(vrede: 449)
(vrede: 446)
(443 – 429)
(431 – 403)
(431 – 421)
(421 – 415)
(431 – 404)
Opvolgers Perikles
- Radicalisering democratie:
o Kleoon, Kleophoon, Hyperboulos
- Tegenstanders succes na militaire nederlagen
o Oligarische revolutie (411)
o Schrikbewind van de 30 tirannen (404)
Herstel democratie (403 Æ Thrasoboulos)
(403 – 322)
3
De Vierde eeuw
Symmachieën, Poleisbonden, apolitisme, emigratie, invloed op oosten…
Spartaanse hegemonie
(404 – 371)
- Oorlog tegen Perzië
o Oorz.: steun Griekse steden (KA) aan Cyrus de Jonge vs. Artaxerxes
o Slag van Kounaxa: Cyrus de Jonge sneuvelt (401)
o Grieken winnen weliswaar (tocht der 10.000)
(395 – 386)
-
Korinthische oorlog
o Griekse steden in Klein-Azië vragen hulp aan Sparta
o Alliantie Athene e.a. & Perzië vs. Sparta
o Onbesliste strijd
o heropleving van Athene: terugkeer Konoon
-
(387/6)
Vrede van Artalkidas (koningsvrede tussen Sparta & Perzië)
o Herstel Spartaanse hegemonie onder bescherming v/d Perzen
-
° 2de Attische Zeebond
o Gericht tegen Sparta
o Thebe treedt toe
o Athene opnieuw autoritair en imperialistisch Æ
o Bondgenotenoorlog
ƒ opstand v. grote eilanden o.l.v. Mausolos
ƒ Overwinning eilanden: Zeebond beperkt tot
Cycladen & N-Egeïsche zee
o Verdwijnt na Chaeronea
-
Neergang Sprarta
o Beslissend = sterker wordende Thebe
o Thebaan Epaminondas verplettert Sparta te Leuktra
(schuine falanx!)
Thebaanse hegemonie
- Macht door Beotische Liga & Epaminondas (+ Pelopidas)
- Ook brutaal imperialisme
- Congres van Susa (367) Æ Perzische hulp voor Thebe
- Slag bij Mantinea
o Thebe overwint grote coalitie (o.a. Sparta & Athene)
o Epaminondas sneuvelt
(378/7)
(357 – 355)
(371)
(371 – 362)
(362)
4
Philippos II van Macedonië
(359 - 336)
-
Koning in 359 (= absolute macht)
Militaire verbeteringen & expansie
o Illyriërs & Peoniërs verslagen
o Toegang tot zee verzekeren: Amphipolis, Pyda & Methore
o Goudmijnen (Philippusmunten)
-
(356 – 346)
Phokies (gesteund door Sparta & Athene) bezet Heiligdom Delphi
Æ 3de Heilige Oorlog: Philippos profiteert door in te grijpen
o 352: Athene houdt Philippos tegen a/d Thermopylen
o 351: Demosthenes probeert bevolking in Athene te motiveren
o 346: Vrede van Philocrates (status quo, beschouwd als pauze)
o Philippos krijgt vaste voet in Griekenland
-
Verbond Athene-Thebe (339) & slag bij Chaironea (338)
Æ verlies coalitie Demosthenes
o Thebe vernietigd
o Athene krijgt milde behandeling
-
Liga van Korinthe o.l.v. Macedonië
o alle Griekse staten behalve Sparta
o doel:
ƒ garanderen autonomie van Gr. Steden
ƒ Algemene vrede scheppen onder Mac. Hegemonie
(337)
-
Philippus vermoord in Aigai in voorbereiding veldtocht tegen Perzen
Æ Verovering Perzië was eveneens grondslag v/d Mac. Expansie
(336)
Het Westen: Sicilië
- Vrijheidsbeweging tegen tirannen (Ævb. Syracuse, Selinonte)(~ 420)
- Oplaaien oorlog tegen Karhago Æ erkenning Karthago in W-Sicilië
- Dionysios verovert macht te Syracuse
o Oorlog tegen Karthago
o Breidt rijk uit tot Z-Italië
o Vormt steunpunten a/d Adriatische kust
o …
o Syracuse werd economisch grootste centrum van Westen
- Verval onder zoon Dionysos II & schoonzoon Dion Æ door:
o Innerlijke spanningen
o Offensief van Karthago
Æ Valt uiteen in afzonderlijke tirannenstaten
- Timoleoon: herstelt democratie in Syracuse, verdrijft Karthagers
- Herstel v/d tyrannie onder Agathokles
- Hieroon II: brengt Sicilië weer onder Syracuse tot komst van Rome
(410-405)
(405)
(344-337)
(eind 4de E)
(270-215)
Het Westen: Zuid-Italië
- Ook hier politieke invloed van moederland
- Bond v/d Italioten: geen eenheidsstaat maar enkel gericht op de zelfverdediging
tegen de Lucaners
5
Alexander de Grote en de Diadochen ( 336 - 270)
Veroveringen
- De voorbereiding van de invasie
- Verovering van Voor-Azië
- Campagnes in Centraal Azië en Indië
- Laatste levensjaren: hervormingen & voorbereidingen
(336 - 325)
(336 – 334)
(334 – 330)
(330 – 325)
(324 – 323)
De Diadochenstrijd: ontbinding v/h rijk en de geboorte van
Hellenistische koninkrijken
(325 - 270)
6
De Hellenistische wereld
Macedonië en Griekenland
- Macedonië Æ Antigoniden
o 168: Nederlaag Perseus tegen Romeinen te Pydna
o 148: Romeinse provincie
(279 – 168)
-
Griekenland Æ verminderde Macedonische invloed, 2 vijandige federaties
o Aetolische bond (N-W. Griekenland)
o Achaïsche bond (Peloponnesos)
ƒ Hoogtepunt onder Aratos van Sikyone & Philopoimen uit Megalopolis
-
Sparta
o Pogingen tot herstel (afschaffing schulden, grondverdeling, …)
o Muslukt:
ƒ Nederlaag tegen Macedonia
ƒ Achaïsche bond
Seleuciden
- Meest uitgestrekte
- Directe opvolger van het rijk van Alexander de Grote
- Indirecte opvolger van Perzië
-
Vele gebieden gingen verloren
238 – 185: Hoogtepunt van het Grieks-Bactrische rijk (vooral onder Demetrios)
Tijdelijk herstel in het Oosten onder Antiochos III
Restauratie in het Westen mislukt want de staten deden beroep op Rome
-
Element van eenheid: Monarchie naar oosters model versterkt door heerserscultus
Financieel systeem Æ meest intensief georganiseerd:
o Dioikètès aan de top
o Afzonderlijke én algemene belastingen
o Dekatè systeem (1/10 op landbouwproducten
Intense urbanisering
Hellenisering beperkt tot dunne bovenlaag
-
Ptolemaeeën
- Rijk der Lagiden Æ machtigste hellenist. staat: rijkdom & sterke bureaucratisering
- Grote expansie onder Ptolemaeos II Philadelphos
- Begin 2de eeuw: Antiochos III berooft Egypte van alle buitenlandse bezittingen
(behalve Cyrenaica en Cyprus)
- 168: gered door Rome uit handen van Seleucidische koning Antiochos IV
Æ steeds meer van Rome afhankelijk: uitstel door Cleopatra maar …
… Augustus lijft Egypte in bij slag Actium (30 v.C.)
7