Goed hypotheekadvies: niet morgen, maar nu! Wijnand van de Beek Autoriteit Financiële Markten Onderwerpen • Wat is er in 2,5 jaar Wfd/Wft gebeurd? • Wat is ook al weer de bedoeling met hypotheekadvies? • Hoeveel tijd heeft u nog om een goede adviespraktijk te bereiken? Doel Wfd/Wft en toezicht AFM: beter functioneren markt Wfd ingevoerd 2006, opgegaan in Wft 2007 • Bevorderen eerlijke en transparante markten • Toezicht op sparen, lenen, beleggen en verzekeren • Vertrouwen van consumenten en bedrijven versterken Verkoop en product georiënteerd Klant en advies georiënteerd 2 jaar toezicht financiële dienstverlening Onderwerp Resultaten •Vergunningen (overgang) • 11.500 aanvragen: 9500 verleend, 2000 afgewezen of ingetrokken • Ruim 25.000 bestuurders op betrouwbaarheid getoetst •Consumptief krediet • Themaonderzoek verantwoorde kredietverlening 2006: normen voorkomen overkreditering aangescherpt •Hypothecair krediet • Themaonderzoek: rapport verheldert open normen • Financiële dienstverleners verbeteren kwaliteit advies •Beleggingsverzekeringen • Themaonderzoek: verbeterde transparantie en zorgplicht • Rapportage eerste helft 2008 •Integriteit • Bijna 200 signalen misstanden onderzocht • In ongeveer 50 gevallen maatregelen getroffen Toezicht Wft gaat nieuwe fase in • Eerste fase afgerond: vergunningen, themaonderzoeken consumptief en hypothecair krediet, beleggingsverzekeringen • Nu verder: cultuuromslag waarbij klant centraal komt te staan • AFM heeft tweesporenbeleid: – Misstanden hard aanpakken – Met markt samenwerken om kwaliteit te verbeteren • Maar: na ruim twee jaar is er genoeg tijd geweest om Wft goed te implementeren, bij overtredingen zal AFM eerder handhaven! Vragen over hypotheek advies • Vergelijkt u bij oversluiten de oude en de nieuwe hypotheek cijfermatig? • Zorgt u altijd dat oversluitkosten terugverdient worden in de nieuwe rentevastperiode? • Wanneer de CHF tabel overschreden wordt, geeft u dan een goede kwantitatieve onderbouwing waarom dit verantwoord is? • Toetst u wel eens op werkelijke woonlasten? • Bepaalt u de aflossingsvorm op basis van het gewenste rendement? • Inventariseert u bij risiscoverzekeringen de bestaande voorzieningen? • Geeft u een bruto en netto lasten overzicht voor de gehele looptijd, inclusief de effecten KEW, maximale aftrekbaarheid 30 jaar, bijleenregeling en evt. consumptief gebruik? Doel onderzoek hypotheken • Nulmeting naar kwaliteit hypotheekadvies kort na introductie Wft • Aan de hand van voorbeelden uit de praktijk illustreren hoe open normen uit de wet ingevuld kunnen worden • Markt stimuleren om kwaliteit advies te verbeteren Nieuwe advies eisen Wft 4 eisen aan advies: • Win informatie in over financiële positie, kennis, ervaring, doelstellingen en risicobereidheid consument (klantprofiel) • Houd bij advies, voor zover redelijkerwijs mogelijk, rekening met deze informatie (passend advies) • Verstrek informatie over dienstverlening en het geadviseerde product • Leg klantprofiel en productgegevens voor tenminste 1 jaar vast Veel aspecten beoordeeld in onderzoek Ieder dossier is op 70 punten beoordeeld voor 5 aspecten: • Oversluiten • Verantwoorde woonlasten • Aflossing • Risicoverzekeringen • Fiscaliteit Voornaamste aanbevelingen Aspect •Oversluiten •Verantwoorde woonlasten •Aflossing •Risicoverzekeringen •Fiscaliteit Aanbevelingen • Verzamel de gegevens van de bestaande hypotheek en maak een kwantitatieve vergelijking tussen de oude en de nieuwe hypotheek • Als een doel lagere woonlasten is, zorg dat de kosten van oversluiten in de nieuwe rentevast periode terugverdiend worden • Wanneer CHF tabel overschreden wordt, geef een adequate kwantitatieve onderbouwing waarom dit verantwoord is • Inventariseer de risicobereidheid om aflossingsvorm te bepalen • Bij advies beleggingsproduct: laat beleggingsmix aansluiten bij risicobereidheid en gebruik juiste rekenrendement • Inventariseer bestaande voorzieningen • Kwantificeer nodige en gewenste omvang dekking (voor beide partners) • Inventariseer effecten KEW, maximale aftrekbaarheid 30 jaar, bijleenregeling en evt. consumptief gebruik en informeer consument correct en volledig over bruto en netto maandlasten Wat is er in de tussentijd gebeurd? • Presentaties en interviews om aanbevelingen bekend te maken • Veel partijen zoals brancheorganisaties, StFD, adviseurs e.d. activeren en ondersteunen bedrijven om verbeteringen tot stand te brengen • AFM heeft direct contact met alle grote partijen om verbeteringen door te voeren • AFM doet onderzoek bij bedrijven waar signalen over zijn • AFM voert steekproeven uit om misstanden op te sporen • Per 1-7-2008 is vrijstelling van adviesregels voor risicoverzekeringen bij hypotheken ingetrokken Wat gaat er verder nog gebeuren? • Nog dit jaar boetes in lopende onderzoeken • Lopend speerpunt hypotheekfraude • Onderzoeken naar niet passend advies op basis van signalen • Na 1 juli onderzoek naar risicoverzekeringen bij hypotheken • In tweede helft 2008 onderzoek naar naleving van Gedragscode Hypothecaire Financieringen bij aanbieders • In 2009 vervolgonderzoek om stand van naleving vast te stellen Hoeveel tijd heeft u nog? Wanneer de AFM nu bij u op controle komt moet het in orde zijn.