- Pkn Eersel

Dienst in Hoogeloon op 10 augustus 2014
Voorganger Ds M.J.Kreeft
Welkom door de ouderling van dienst
Stilte
Lied 89: 1 en 4
V: Onze hulp in de Naam van de Heer
A: DIE HEMEL EN AARDE GEMAAKT HEEFT
V: drempelgebed
A: AMEN
Lied 89: 5
Lied 299j bij wijze van Kyrie en Gloria
Gebed bij de Schrift blz.446 DB
1e lezing Jona 2:1-11
zingen: lied 130a: 1 en 2
2e lezing Matteus 14: 22-33
zingen: lied 195
overdenking
orgelspel
zingen: lied 272
gebeden met lied 368g
brengen van gaven, tafel wordt klaargemaakt
zingen lied 387 als Tafellied
Beurtspraak
v: Vrede met u allen
a: VREDE OOK MET U
v: De harten omhoog
a: WIJ HEFFEN ZE OP TOT GOD
v: laten wij danken de Heer onze God
a: HET PAST ONS DANK TE ZEGGEN
Tafelgebed 32 Kapel
Onze Vader
Nodiging blz. 805 DB met f en slotzinnen
Vredegroet
Delen en breken
Dankgebed dienstboek blz. 823 no 135
Slotlied 273: 1,2,3
zegen, gezongen amen.
Overdenking
Herman van Veen zong jaren geleden het lied Suzanne,
oorspronkelijk van Leonard Cohen, misschien kent u het wel: …
Daarin wordt dit gezegd over Jezus: ‘’ die het water zo vertrouwde,
dat Hij zomaar over zee liep’’.
Het is een lied uit de flower-power tijd, de tijd dat we love, love, love
op T-shirts schreven en we heilig geloofden dat er een betere wereld
aankwam. Als we daar maar op durfden te vertrouwen!
Voor Leonard Cohen was Jezus iemand die zo’n absoluut vertrouwen
had.
Om vertrouwen, om geloof, gaat het in dit verhaal! Maar wat voor
geloof?
Onlangs hoorde ik een vrouw vertellen dat ze niet begreep dat de
dominees van tegenwoordig niet meer geloven dat Jezus echt over
het water liep. Natuurlijk liep Jezus over het water en stilde de storm.
Hij was immers een sjamaan, zoals er ook Indiase sjamanen zijn die
de wervelwind beheersen …
Ja, als het om geloven gaat vind je opvallende overeenkomsten
tussen orthodoxen, de mensen die van-kaft-tot-kaft geloven en
esoterische gelovigen.
En dan, aan de andere kant: rationeel denkende mensen kunnen dit
natuurlijk onmogelijk geloven.
Dankzij de wetenschap weten we toch dat alleen insecten staande
kunnen blijven op de oppervlaktespanning van het water! Geloof in
wonderen is voorbij.
Maar is het zo simpel?
Betekent ‘geloven’ dat Jezus op het water liep ook automatisch dat je
op God vertrouwt?
En aan de andere kant: Is diegene die het wonder wegdoet uit het
geloof, daarmee dichter tot de kern gekomen?
Als je de bijbelverhalen leest moet je erkennen dat het zo niet werkt:
‘het wonder’ op zich leidt eigenlijk zelden tot geloof.
En andersom werkt het ook niet: we hebben sinds de 19e eeuw
gezien hoe verwoestend een kil rationalisme kan zijn voor het geloof.
En eerlijk gezegd heb ik een sterk vermoeden dat daar een grote
oorzaak ligt voor de enorme ontkerkelijking van de afgelopen tijd, er
zijn meer oorzaken, maar de nadruk op de ratio is een belangrijke
denk ik, dat terzijde.
Geen kaft tot kaft, geen new age, geen kille rationaliteit, hoe dan
wel?
Ik denk dat echt geloof geboren wordt uit verwondering.
God doorbreekt onze vrome vanzelfsprekendheden. En God
doorbreekt onze rationele vanzelfsprekendheden. Hoe?
Door naar ons hart te dingen. Hij wil ons aanraken, verwonderen …
Daarom mag het wonder ook niet gezien worden als een soort mes
op de keel: geloof! Of ga verloren!
En het wonder is ook niet een soort illustratie van datgene wat we al
wisten: nl. dat we ten diepste allemaal goddelijk zijn en als we maar
tot het juiste inzicht komen dan kunnen we wat Jezus kon…… NEE!
Matteus is daar in ieder geval niet zo optimistisch over, getuige wat
hij vertelt over Petrus’ uitstapje op het water!
Maar laten we eerst even langs de tekst lopen om te horen wat er
wel en wat er niet staat. In tegenstelling tot wat vertaald is loopt
Jezus niet over het meer, maar over de zee. Dat is in bijbeltaal
synoniem aan dood en dreiging. Jezus neemt het dus op tegen de
machten van de dood.
De zee en de eenzaamheid die Jezus zoekt, het zijn plaatsen waar de
mens aan zichzelf overgelaten is, plaatsen waar je met de afgrond
wordt geconfronteerd.
Hoe overleef je hier?
Hoe houd je het vol?
In deze zee, diep in deze zee bad ook Jona tot God, zo hoorden we.
Pas als je zo het woordje ‘’zee’’ verstaat, begrijp je waarom Jezus zijn
leerlingen moet dwingen om in het schip te gaan zonder Hem, Hij is
immers hun steun en toeverlaat, Hij redt hen uit problemen en nu
moeten ze alleen! Toch, als ze leerlingen van Hem willen zijn, dan
moeten ze ook leren op God te vertrouwen, zonder dat Hij erbij is.
“Toen Hij hen weggestuurd had’’, lezen we, ‘’ging Hij de berg op om
er in afzondering te bidden.’’ Waarom?
Misschien zoekt Jezus alsnog de eenzaamheid om met de dood van
Johannes in het reine te komen. Dat zou goed kunnen als je bedenkt
wat hieraan voorafgegaan is:
Hij is vanaf dat moment, als-ie hoort van de dood van Johannes,
constant belaagd geweest door grote groepen mensen en pas nu is er
even rust, afzondering …
Jezus zelf heeft bovendien volgens Matteus in hoofdstuk 11 Johannes
Elia genoemd, en van hem gezegd dat met hem het Koninkrijk van
God zich baanbrak ….
Betekent zijn dood dan nu dat dat Koninkrijk verder weg is dan ooit?
Wat staat Hem nu te wachten, kan Hij doorgaan, moet Hij doorgaan?
In deze aanvechting zoekt Jezus het bij zijn God en Hij doorwaakt de
nacht.
Maar dan opeens realiseert Hij zich dat zijn leerlingen Hem nodig
hebben …en dan lezen we: tegen het einde van de nacht kwam Hij
naar hen toe …
Ja, hoe gaat dat …. Soms kom je zelf uit een diepe crisis door weer
oog en oor te krijgen voor de nood van anderen. Hier lijkt iets
dergelijks te gebeuren …
Zijn leerlingen komen niet vooruit, want de wind was tegen. De vaart
is eruit. Hoezo vertrouwen?
Gevangen in het doodsgebied, in het donker, met alle zorgen en
angsten die je bespringen als hoge golven….. kunnen ze geen kant
meer op….maar dan, tegen het einde van de nacht komt Jezus naar
hen toe ….gaande over de zee!
En dat brengt ons terug bij de vraag: liep Jezus dan echt over het
water? Wat moeten we daarvan geloven?
Twee dingen: het eerste is dit:
Het wordt niet alleen van Jezus gezegd.
Job belijdt over de Eeuwige: ( hfdst.9:8) ‘’Hij schrijdt voort over de
hoogten der zee’’ en psalm 89:9 zegt van God: ‘’Gij heerst over de
overmoed der zee; als haar golven zich verheffen, stilt Gij ze.’’
Jezus gaat over de zee, daarmee zegt Matteus als het ware: deze
Jezus is werkelijk Gods Zoon. De zee is ook voor Hem, net als voor
God, geen belemmering als het erom gaat bij de Zijnen te komen die
in nood zijn.
Dat is het ene: de duidelijke boodschap van de evangelist: in deze
Jezus wordt God zichtbaar.
En hij laat het de leerlingen belijden, nadat Jezus over de golven naar
hen toegekomen is en nadat hun verbijstering en paniek door
hemzelf zijn weggenomen: werkelijk, deze is de Zoon van God.
Het tweede is dit: en het kan niet vaak genoeg gezegd worden: de
evangeliën zijn geen biografie van Jezus. Het zijn getuigschriften:
opdat jullie geloven dat Jezus de door God gezalfde is, de Christus en
gelovende het leven hebt in Zijn Naam, schrijft Johannes. En die
intentie deelt hij met alle evangelieschrijvers. De evangeliën zijn na
de opstanding geschreven: ‘’ze ademen de opstanding’’, heeft
iemand ooit eens gezegd.
En wat nu ook precies het historische gehalte is van deze geïsoleerde
geschiedenis, ze gaat in elk geval terug op het gegeven van Jezus’
overwinning op de dood. Daar is ook dit verhaal een getuigenis van!
Gaan over het water van de zee is in bijbeltaal: de dood onder de
knie hebben.
Bij God en bij Jezus heeft de dood niet het laatste woord.
Maar kunnen we dat geloven?
De discipelen zien Hem over de zee gaan en ze raken in paniek: een
spook!
Hoe vaak gebeurt het niet dat we Gods bevrijdend handelen niet
herkennen, dat het ons angst aanjaagt! Zijn omgang met ons is vaak
zo anders dan we ons voorstellen, zo niet vanzelfsprekend. We
denken misschien van niet, maar in werkelijkheid projecteren we
onze angsten en verlangens op God …..in plaats van te beginnen bij
de verwondering ….
Ik ben, zegt Jezus, Hij zegt niet Ik ben het, Hij zegt Ik ben, wees niet
bang.
Is dat niet prachtig?
Ik ben, wees niet bang, dat is genoeg: Hij is, Hij bestaat, wees niet
bang.
Nee, Jezus is niet gekomen om al onze verlangens te vervullen. Wel
om onze angst weg te nemen. Angst voor de stormen die soms
tekeer gaan in ons leven. Hij kwam om ons te laten ervaren: God
bestaat. De Eeuwige is en de Eeuwige is betrouwbaar.
Ja …maar …. dat dacht Petrus ook, toch?
‘’Heer, als U het bent, zeg me dan dat ik over het water naar u toe
moet komen.’’ Als Jezus werkelijk Gods Zoon is, dan wil hij er
helemaal voor gaan!
Maar Petrus moet leren dat navolging geen imitatie is. Wij zijn God
niet! Wij zijn Jezus niet!
Tja, had-ie nu maar alleen oog gehad voor Jezus en niet gelet op de
wind ….hoor je dan in traditionele preken.
Maar hoe doe je zoiets in het echte leven? Je kunt toch niet alleen
oog hebben voor Jezus en doen alsof het niet stormt om ons heen?
Jij ‘’kleingelovige’’, zegt Jezus haast teder.
En zulke mensen vist Jezus op: hoe vaak heeft Petrus dat niet ervaren
in zijn leven.
Keer op keer werd hij weer op zijn voeten gezet, opgetild uit het
diepste diep …
Het is en blijft een wonderlijk verhaal. Zo heeft Matteus het denk ik
ook bedoeld: om ons te verwonderen. En om ons te bemoedigen.
We zijn mensen die zonder zachte dwang niet het schip in zouden
gaan. Doorsnee tobbers, die door tegenwind en bijgeloof halverwege
blijven steken. Maar Jezus komt naar ons toe, grijpt onze hand, klimt
aan boord en komt binnen in ons tekort en onze angst en stilt de
storm.
Leonard Cohen had toch ongelijk: Jezus vertrouwde niet het water,
maar God vertrouwde Hij – de God die geen mens laat zakken.
Ik ben, wees niet bang,
Lof zij de Eeuwige,
Amen.