De basis van het Moerman- en Houtsmullerdieet De basis van het Moerman- en Houtsmullerdieet ziet u weerspiegeld in het schema. De twee essentiële vetzuren linolzuur (omega-6 vetzuur) en alfa-linoleenzuur (omega-3 vetzuur) vormen beide de basis voor de productie van verbindingen die luisteren naar de naam eicosanoïden. Essentieel wil zeggen dat ons lichaam die vetzuren niet zelf kan maken, ze moeten dus met de voeding worden aangeleverd. Tekst: drs. G. Th. Hornstra, arts E snel suiker vrij. Daardoor wordt het lichaam genoodzaakt veel insuline vrij te geven met alle gevolgen van dien (onder andere dus arachidonzuur- en slechte eicosanoïdenproductie). Vanzelfsprekend heeft insuline een belangrijke en onmisbare functie in het lichaam, namelijk om suiker (glucose om precies te zijn) door de cel te laten opnemen. Bij te weinig insuline in het lichaam kan immers suikerziekte (type 1) ontstaan. Bij teveel - en vooral bij het optreden van veel hoge pieken van insuline in het bloed - kan insuline schadelijk worden. Insuline stimuleert dus de groei van de gezonde cel maar bij teveel insulineproductie ineens kan groei van kankercellen gestimuleerd worden. Wij kunnen dus hyperinsulinisme bestrijden door een dieet met weinig koolhydraten en dan nog die met een lage glycemische index (GI). Insuline Koolhydraten 14 Arachidonzuur Ongunstig: • saffloerolie (78%) • zonnebloemolie (68%) • maïsolie (57%) • katoenzaadolie (53%) • sojaolie (53%) + (dhiomo) gamma linoleenzuur icosanoïden zijn hormoonachtige verbindingen met een sterke werking op celniveau. Ze werken in op de cellen en op de directe omgeving en worden gevormd in de celmembraan. Wij kennen zogenaamde ‘slechte’ en ‘goede’ eicosanoïden. Uit de omega-3 vetzuren worden de goede eicosanoïden gevormd en uit de omega-6 meer de slechte. De ‘slechte’ kunnen degeneratieziekten als hart- en vaatziekten, kanker, allerlei ontstekings- en auto-immuunprocessen in de hand werken; de ‘goede’ beschermen ons daartegen. De kankercellen zelf scheiden ook veel slechte eicosanoïden uit. In een gezond lichaam is er een goede balans tussen de verschillende eicosanoïden, waarbij de goede in de meerderheid zijn. De slechte hebben echter ook een functie en het is dus een kwestie van de juiste balans tussen de eicosanoïden . Te veel aan insuline in het lichaam (hyperinsulinaemie) stimuleert ook de groei van kankercellen. Insuline stimuleert onder meer de omzetting van linolzuur via het dihomogammalinoleenzuur (DGLA) naar arachidonzuur en daarmee dus de productie van slechte eicosanoïden. Hyperinsulinisme ontstaat door het consumeren van suikerproducten en snelle koolhydraten, koolhydraten met een zogenaamde hoge glycemische index. Bij koolhydraten met een hoge glycemische index (GI) komt er dus veel en Linolzuur Als we het over koolhydraten hebben dan kunnen we twee soorten zetmeel onderscheiden, namelijk amylose met een gunstige lage GI en amylopectine met een ongunstige hoge GI. Daarbij worden dus weinig, respectievelijk veel suiker en insuline vrijgemaakt. Beide zetmelen worden door het enzym amylase - door de speekselklieren en de alvleesklier gevormd - gesplitst. De reden dat de suiker uit het amylose langzaam vrijkomt heeft te maken met het feit dat het amylose een sterk opgerolde structuur heeft met lange ketens, waardoor het tijd kost deze om te zetten zodat de suikers pas langzaam vrijkomen. Het amylopectine daarentegen heeft een meer vertakte structuur waardoor het gemakkelijk is om te zetten in glucose. Wat betekent dat nou in de praktijk? Dit: dat we beter meer zetmeel/koolhydraten van het type amylose kunnen eten en minder van het type amylopectine. Aardappelen, maïs maar ook tarwe (!) bevatten veel amylopectine. Tegenwoordig wil men via de teelt het aandeel amylopectine hoger maken en dat betekent dat in de voeding de GI meer zou stijgen! De GI van wit- en volkorenbrood verschillen nauwelijks; wel bevat volkorenbrood meer nutriënten dan het geraffineerde witbrood. Vandaar ook, dat vermageringsdiëten effectief kunnen zijn als het broodaandeel in het dagelijkse dieet verminderd wordt; denk maar aan het succes van Sonja Bakker met de slogan: je wordt niet dik van vet maar van (snelle) koolhydraten. Peulvruchten Peulvruchten hebben een lage GI omdat ze veel amylose bevatten èn veel eiwit wat de opname van glucose in de darm remt. Ook haver, roggebrood, gerst, plak­ rijst en groenten bezitten een lage GI wat, zoals gezegd, gunstig is, want hierbij komt de glucose langzaam vrij. Een bord havermout is al sinds tijden een van de beste manieren om de dag mee te beginnen. Bovendien verlaagt haver via D5-desaturase Suiker Snelle koolhydraten Koolhydraten met hoge glycemische index Gunstig: Alfa-linoleenzuur Insuline + Samenvattend is mijn advies dus als volgt: Lijnzaadolie (Vlaszaadolie) Perillazaadolie Walnoten Visolie (EPA, DHA) 1. Gebruik minder koolhydraten, vooral geen geraffineerde en eet minder van de snelle koolhydraten, de koolhydraten met een hoge GI. 2. Vermijdt arachidonzuur, bijvoorbeeld in de vorm van vleesconsumptie zeker als er al sprake is van kanker. Vermijdt ook de vorming van arachidonzuur via het enzym delta-5 desaturase (schema). Ditzelfde kan ook bereikt worden door het verminderen van de consumptie van onder andere zonnenbloemolie en saffloerolie (schema). Minimaal tweemaal in de week vette vis eten of gebruik visolie: EPA remt het desaturase enzym. Ook lijnzaad(olie) heeft hierbij een gunstig effect. Gebruik dage­ lijks veel groenten. Geniet in de winter van groenten uit de Brassica familie: broccoli, bloemkool, koolsoorten zoals boerenkool, spruitjes, radijs en waterkers. En zeker véél bewegen en wandelen! Ten slotte is wel duidelijk: dokter Moerman heeft de wetenschappelijke onder­ bouwing van zijn dieet inmiddels wel gekregen! met zijn hoge gehalte aan vezels het cholesterolgehalte (en paarden krijgen er een mooie, glanzende vacht van). Sinaasappels, uitgeperst en gedronken op een lege maag, geven een behoorlijke hoge suiker- en insulinepiek in het bloed omdat de opname zo snel plaatsvindt. Het afgesplitste glucose wordt binnen een half uur al opgenomen in de lever en omgezet in vet. Wanneer u vers geperst sinaasappelsap wilt drinken, doe dat dan na het ontbijt als de maag vol is en de opname ervan geleidelijk plaats kan vinden. Bananen bevatten trouwens ook veel glucose. 15