Koloniën worden onafhankelijk

15‐3‐2015
Koloniën worden onafhankelijk
10.2
Tijd van televisie en computers.
1945 ‐ Heden
Onderzoeksvragen
: 10.2 Koloniën worden onafhankelijk.
Wat waren de oorzaken en gevolgen van de dekolonisatie na 1945?
Kenmerkende aspecten : De dekolonisatie die een eind maakte aan de westerse hegemonie in de wereld.
Dekolonisatie;
is het proces waarbij kolonies zelfstandig worden van een moederland. De 1e decennia na de 2e Wereldoorlog werden bijna alle Aziatische en Afrikaanse koloniën onafhankelijk.
Oorzaken:
1. Door aandacht voor o.a. scholing was er in de loop der jaren een goed ontwikkelde
inheemse intellectuele elite ontstaan. Zij kwamen in contact met westerse denkbeelden
zoals gelijkheid, nationalisme, democratie en gingen verlangen naar zelfbestuur.
2. Er was bij veel mannen uit de koloniën die gevochten hadden in de 1e wereldoorlog een
ander beeld ontstaan over die zogenaamde ‘superieure westerse beschaving’
3. In de 2e wereldoorlog werden de ‘blanke meesters’ diep vernederd door een niet blanke
mogendheid (Japan). Japan zag de oorlog ook als een bevrijdingsstrijd van Azië.
4. De twee nieuwe supermachten na de 2e Wereldoorlog (USA en USSR) vonden kolonialisme verwerpelijk
(USA was zelf ontstaan uit vrijheidsoorlog en de USSR predikte gelijkheid)
Tijd van televisie en computers.
1945 ‐ Heden
10.2 Koloniën worden onafhankelijk.
1
15‐3‐2015
Tijd van televisie en computers.
1945 ‐ Heden
10.2 Koloniën worden onafhankelijk.
Dekolonisatie van Nederlands‐Indië.
Door de Japanse bezetting ontstond er een nieuwe belangrijke fase in de bewustwording van de
inheemse bevolking. Waarom zouden de ideeën van de Verlichting ook niet voor hen kunnen
gelden. Al in de jaren twintig waren de PNI (Partai Nasional Indonesia), en de PKI (Partai Komunis
Indonesia) opgericht. Zij streefden naar directe onafhankelijkheid. Tijdens de bezetting wakkerden
de Japanners de anti‐Nederlandse gevoelens aan. Na de capitulatie van Japan, riepen de
nationalisten onder leiding van Soekarno en Hatta (17 augustus 1945), de ‘Republik Indonesia’ uit.
Nederland weigerde dit te accepteren en met twee politionele acties (offensieve operaties) werden
de nationalisten aangepakt. Uiteindelijk werd de onafhankelijkheid van de Republiek Indonesië
onder druk van de Verenigde Naties en de V.S. (voor Nederland dreigde een boycot en stopzetting
van de Marshallhulp) geaccepteerd (tekening soevereiniteitsoverdracht december 1949)
2
15‐3‐2015
Tijd van televisie en computers.
1945 ‐ Heden
10.2 Koloniën worden onafhankelijk.
Dekolonisatie van India en Pakistan;
In 1947 werd grootste Britse kolonie (Brits‐Indië)
zelfstandig. Dit was mede te danken aan het
indrukwekkende geweldloze verzet (vb1 vb2 ) van
Gandhi.
Uit de kolonie ontstonden na religieuze conflicten
tussen moslims en hindoes uiteindelijk twee
staten: Pakistan en India. Gandhi had een
verenigd India voor alle geloven gewild maar
hij werd in 1948 door een fanatieke hindoe
vermoord.
Tijd van televisie en computers.
1945 ‐ Heden
10.2 Koloniën worden onafhankelijk.
Dekolonisatie van Noord‐Afrika:
Ook in Afrika zouden de Britten en de Fransen zich na de oorlog terugtrekken.
In enkele gevallen leidde dit tot een oorlog.
V.B. 1: Egypte (1922 onafhankelijk)
President Nasser nationaliseerde het Suezkanaal (aandelen in handen van de Engelsen)
Dit gebeuren leidde tot een oorlog tussen Egypte en een coalitie van het Verenigd Koninkrijk,
Frankrijk en Israël. De oorlog, die een week duurde, wordt de Suezcrisis genoemd. De
supermachten keurden dit geweld af en de Verenigde Naties zegden later Egypte het
alleenrecht op het kanaal toe.
3
15‐3‐2015
Tijd van televisie en computers.
1945 ‐ Heden
10.2 Koloniën worden onafhankelijk.
Dekolonisatie van Noord‐Afrika:
Ook in Afrika zouden de Britten en de Fransen zich na de oorlog terugtrekken.
In enkele gevallen leidde dit tot een oorlog.
V.B. 2 De Algerijnse oorlog of Algerijnse Revolutie (1954‐1962)
Frankrijk wilde de voor haar belangrijke kolonie Algerije behouden (10% bevolking was ook Frans).
Front Liberation Nationale (FLN) Franse leger + Franse kolonisten
Beide partijen maakten zich schuldig aan wreedheden. De Franse publieke opinie keerde zich tegen de oorlog en in 1962 werd het land onafhankelijk.
Assasine = vermoord
Veinard = gelukkig
Mort d’un cancer = dood a.g.v. kanker
l‘espoir demeure : de overblijfselen
Tijd van televisie en computers.
1945 ‐ Heden
10.2 Koloniën worden onafhankelijk.
Dekolonisatie van Vietnam:
In 1945 riep de nationalist en communist Ho Chi Minh (zijn nationalistische beweging heette de Vietminh)
de onafhankelijke ‘Democratische Republiek Vietnam uit.
De antikolonialen Amerikanen steunden nu wel het moederland Frankrijk, omdat:
• men Frankrijk als NAVO bondgenoot wilde behouden tegen het communistische USSR
• de Chinezen en Russen Ho Chi Minh vanaf 1949 gingen steunen en de Amerikanen waren bang voor een communistisch Zuidoost‐Azië (dominotheorie).
Dit koloniale conflict kwam hierdoor in het teken te staan van de Koude Oorlog.
Nadat de Fransen vernietigend verslagen waren bij Dien Bien Phu begonnen in mei 1954 in Geneve onderhandelingen.
Afspraken Geneefse akkoorden:
•
Splitsing Vietnam in een communistisch Noord‐ en een prowesters Zuid‐Vietnam
(na 2 jaar verkiezingen ter hereniging, maar dat is nooit gebeurd)
Tijd van televisie en computers.
1945 ‐ Heden
10.2 Koloniën worden onafhankelijk.
Dekolonisatie van Vietnam:
•
•
•
In Zuid‐Vietnam kwam vanaf 1959 een guerrillabeweging op (de Vietcong) tegen de corrupte president Diem.
Amerikanen kwamen Diem te hulp en na incident in de Golf van Tonkin (Amerikaans schip zou zijn ‘aangevallen’ door Noord‐Vietnam) escaleerde het conflict.
Na het aannemen van de Tonkin‐resolutie door het Amerikaanse congres (1964), krijgt president Johnson een volmacht voor directe aanvallen in Zuidoost‐Azië. De Amerikanen gaan zich daarna steeds openlijker met strijd bemoeien (1968: 500.000 Amerikaanse militairen in Vietnam) en Noord‐Vietnam wordt vrijwel permanent gebombardeerd.
4
15‐3‐2015
Tijd van televisie en computers.
1945 ‐ Heden
10.2 Koloniën worden onafhankelijk.
Dekolonisatie van Vietnam:
De publieke opinie in de USA keert zich tegen de oorlog, dat is o.a. een gevolg van:
• dagelijkse ‘live’ uitzendingen op t.v. met beelden van , gevechtshandelingen, oorlogsmisdaden en slachtoffers van bombardementen (film 2 m.)
Dekolonisatie van Vietnam: De publieke opinie keert zich tegen de oorlog.
Tijd van televisie en computers.
1945 ‐ Heden
10.2 Koloniën worden onafhankelijk.
Dekolonisatie van Vietnam:
President Nixon besluit vanaf 1969 tot onderhandelingen en een geleidelijke terugtrekking van de Amerikaanse tropen. Na de Parijse vredesakkoorden (1973) trokken de Amerikanen zich zelfs volledig terug. Twee jaar daarna vallen Noord‐Vietnamese troepen Zuid‐Vietnam binnen en wordt Vietnam herenigd. (Youtube 2 min)
5
15‐3‐2015
De Vietnam oorlog als toeristische attractie
Tijd van televisie en computers.
1945 ‐ Heden
10.2 Koloniën worden onafhankelijk.
Vanaf 1960 accepteert Engeland het recht van de Afrikanen op zelfbestuur. ‘The wind of change’ toespraak (door de Britse premier MacMillan)
Doel was om:
1. nieuwe onafhankelijk naties van Afrika met het westen te verbinden en 2. niet in de handen te drijven van het communistische USSR of China.
De blanke regering van Zuid‐Afrika wilde hier echter niets van weten.
Men had daar vanaf 1948 een regime van apartheid gevestigd en verzet hiertegen werd bloedig neergeslagen (tegenstanders zoals Nelson Mandela, werden voor lange tijd vastgezet (Robbeneiland))
Tijd van televisie en computers.
1945 ‐ Heden
10.2 Koloniën worden onafhankelijk.
In de loop der jaren werd het verzet tegen deze apartheid steeds sterker en Zuid‐Afrika werd internationaal geïsoleerd. In de gehele wereld keerde de publieke opinie zich tegen het systeem van apartheid (o.a sportboycots en anti‐apartheid concerten). Vanaf 1990 had dit effect:
• de verzetsbeweging ANC werd gelegaliseerd
• de leider van het ANC, Nelson Mandela werd vrij gelaten
• en vanaf 1994 kregen alle inwoners (blank en zwart) van Zuid‐Afrika stemrecht. Mandela werd na de verkiezingen de eerste zwarte president.
6
15‐3‐2015
7