Een goede handelingspraktijk vereist een reflectieve professional. Passie voor zorg 26 november 2012 Joris Slaets UMCG Het kennisdomein van de handelingsprakrijk Evidence-based kennis behoeft aanvulling met kennis die ontleend is aan de praktijk. Daarbij is het van belang dat de medicus niet wordt gereduceerd tot een volkomen rationeel handelende machine, noch tot een op ervaring drijvende amoebe in een zee van impressies. Niek Klazinga Rationale voor de competentie reflecteren • Bij gezonde mensen is > 20% (?) van het gedrag irrationeel. • In dat gebied kan professioneel gedrag als arts en persoon falen. • Dat is niet op te lossen met medische kennis en vaardigheden. • Reflecteren heeft een concreet onderwerp: bijvoorbeeld medische besluitvorming. Reflecteren over concrete leerervaring • Professionaliteit is het gevolg van kritische reflectie op functioneren, niet van ervaring • Leren van ervaringen vereist reflecteren • Reflecteren is goed voor de professionaliteit van supervisor en AIOS Irrationeel gedrag op ICU • Behandeling: 83 jarige vrouw met sepsis en acute nierinsufficiëntie op CSO. – Intensivist: IC + dialyse – Internist: laten gaan mede gezien wilsverklaring – Zoon: eist euthanasie • R /M/S: – niet-oordelende grondhouding? – emotionele aspecten in handelen? Irrationeel gedrag • Diagnose: – Ondanks indicatie geen VT bij leeftijdsgenoot en collega en mist aanvankelijk de kanker • R/M: – In alle omstandigheden professioneel handelen – Herkennen van risicovolle situaties Irrationeel gedrag • Samenwerking: – 1e jaars AIOS in dd melanoom (toevalsbevinding) bij patiënt met ascites bij alcoholische levercirrose. – Supervisor: geen melanoom en focus op de hoofdzaken – 6 maanden later diagnose melanoom – klacht • R/S: – de alleswetende supervisor / de goede AIOS / de spiegelende overdracht Reflecteren in opleidingsplan interne geneeskunde • Expliciteren van leerdoelen – Grondhouding – Persoonlijk – Reflecteren met professional – Reflecteren met patiënt en familie • Operationalisatie leermiddelen en feedback – Reflectie tweedaagse – Feedback formulieren en training Nieuwe situatie stages onderwijs voortgangsgesprek besprekingen jaarlijkse beoordeling Nieuwe situatie leermiddelen leerdoelen R toetsen Verdelen van leerdoelen in de tijd 1 2 3 4 5 6 Ontwerpen van een competentie • Leerdoelen • Leermiddelen / ‘knopen’ • Toets / feedback Een knoop Contact met zaal Pointer gebruiken bij lastige dia Verhouding focus / context Je opmerking over de power klopt niet Eigen mening Weten wanneer je advies moet vragen Grondhouding Persoonlijk Patiënt Professional De beoordeling van de betekenisverlening moet parallel lopen aan de beoordeling van het gedrag. performance competence dokter persoon met hulpvraag Een consult is een ontmoeting tussen twee personen: observeren context vaardigheden kennis persoon Persoonlijke reflectie Grondhouding Patiënt / familie Collega, verpleegkundige Honderde miljoenen nog geen reflectie Praktijk voorbeeld: kansen voor reflectie • Behandeling: 80 jarige vrouw met ovarium carcinoom – Chirurgie + chemo – Chemo – Niets doen aan tumor behandeling? • Waarden: thuis blijven, verlenging leven niet relevant, menselijk slot (value labels staan niet in richtlijnen) • Reflecteren /M/W/C/S: – – – – niet-oordelende grondhouding dokter betekenis best beschikbare kennis voor deze patiënt? reflecteren met patiënt reflecteren met collega Besluitvorming • <10% van de 1000 opgenomen consulten voldeed aan het absolute minimum voor gemeenschappelijke besluitvorming (Clarence Braddock, Stanford) Paternalistisch gedrag tot eind 20e eeuw • Me doctor, me god. • Do as I say, or find another doctor. Paternalistisch gedrag 21e eeuw • Me doctor, me god. • Do as I say, or find another doctor. • But let me tell you everything that can go wrong to make my lawyer happy. Kwetsbaarheid: hogere eisen aan reflectief vermogen Kwetsbaarheid Normative shared decision making • Wij zijn een team. • Laten wij samen besluiten en ons best doen om wat voor u belangrijk is te integreren met de best beschikbare kennis. Voorbij kennis en evidence • “making sense of” • In relatie tot alle competenties: – Medisch handelen – Wetenschap – Samenwerken – Maatschappelijk handelen – Communiceren – Organiseren Nadenken balans privé-werk. Iets aan onderzoek gaan doen. Nu even geen onderzoek Extra video poli KPB’s Conclusie. In Schöns ogen kan een opleider zijn pupil geen betere dienst bewijzen dan hem te leren reflecteren.