Kerk en staat hv123 | PDF-versie

Kerk en staat hv123
Auteur
VO-content
Laatst gewijzigd
15 december 2016
Licentie
CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie
Webadres
https://maken.wikiwijs.nl/62235
Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is
hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.
Inhoudsopgave
Kerk en staat
Vooraf
Stap1
Stap2
Stap3
Stap4
Stap5
Extra: lvoorl
Begrippenlijst
Over dit lesmateriaal
Pagina 1
Kerk en staat hv123
Kerk en staat
Vooraf
In de tweede helft van de Middeleeuwen ontstonden enkele grote, centraal geleide rijken. Omdat in
deze tijd de kerk een belangrijke rol speelde in het leven had ook de paus veel macht. Soms leidde
dat tot conflicten. In deze opdracht kijk je naar één van deze conflicten.
Daarnaast gaat deze opdracht over de kruistochten: de strijd tegen de moslims.
Aan het eind van deze opdracht kun je
uitleggen wat de investituurstrijd was.
vertellen wanneer de investituurstrijd plaatsvond.
uitleggen waarom er kruistochten waren.
uitleggen waarom de paus opriep om op kruistocht te gaan.
vertellen wanneer de kruistochten plaatsvonden.
Eindproduct
Je rondt deze opdracht af met het maken van een 'woordenwolk' over de strijd tussen de kerk en de
staat.
Beoordeling
Je docent beoordeelt de woordenwolk op inhoud en vormgeving.
Het moet duidelijk zijn dat de woordenwolk gaat over de strijd tussen kerk en staat. En de
woordenwolk moet er goed verzorgd uitzien.
Activiteiten
Stap
Groepsgrootte
Activiteit
Stap 1
Alleen
Kennisbank 'Investituurstrijd' bestuderen en vragen
beantwoorden.
Stap 2
Alleen
Kennisbank 'Kruistochten' bestuderen en vragen
beantwoorden.
Pagina 2
Kerk en staat hv123
Stap 3
Samen met een klasgenoot
Een woordenwolk over de Investituurstrijd bespreken
met een klasgenoot.
Stap 4
Alleen
Toets 'Kerk en staat' maken.
Stap 5
Alleen
Eindproduct maken: een woordenwolk over de
kruistochten.
Benodigdheden
Geen bijzonderheden.
Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer 2 lesuren nodig.
Stap1
Investituurstrijd
De christelijke wereld in de Middeleeuwen viel ongeveer samen met het grondgebied van Europa. De
paus stond aan het hoofd van de christelijke Kerk.
Omdat de Kerk een belangrijke rol speelde in het leven had de paus veel macht. Toch was die macht
niet altijd even vanzelfsprekend. Ook de koningen hadden veel macht en kregen soms ruzie met de
paus.
Bestudeer uit de Kennisbank geschiedenis het volgende onderdeel:
KB: Investituurstrijd
Beantwoord de volgende zeven vragen.
1. Waar of niet waar?
In Europa was in de tweede helft van de Middeleeuwen het christelijk geloof het dominante
geloof.
Pagina 3
Kerk en staat hv123
2.
3.
4.
5.
6.
7.
A. Waar
B. Niet waar
Wie staat aan het hoofd van de christelijke kerk?
A. de paus
B. de bisschoppen
Wie waren de twee partijen in de investituurstrijd?
A. De Duitse vorst Hendrik IV en paus Gregorius VII.
B. De Duitse bisschoppen en paus Gregorius VII.
Wie benoemde de Duitse bisschoppen?
A. De Duitse koning Hendrik IV.
B. Paus Gregorius VII.
Waar of niet waar?
De paus wilde met de investituurstrijd bereiken dat bisschoppen ook leenmannen konden zijn.
A. Waar
B. Niet waar
Waarom benoemde een vorst graag bisschoppen als leenman?
A. Een bisschop kon geen wettelijke nakomelingen krijgen. Na zijn dood viel het leen dus
weer terug aan de vorst.
B. Een bisschop zorgde ervoor dat de boeren en horigen die op het land werkten
christenen bleven.
Wie won uiteindelijk de investituurstrijd?
A. Paus Gregorius VII, de Duitse vorst Hendrik IV onderwierp zich aan de paus.
B. De Duitse vorst Hendrik IV, de paus Gregorius VII trad af.
Stap2
Kruistochten
Bestudeer nu uit de Kennisbank geschiedenis het onderdeel over de kruistochten.
KB: Kruistochten
Ga in de Kennisbank op zoek naar antwoord op de volgende vragen:
1. Welke paus riep in 1095 op tot de Eerste Kruistocht?
2. Welke redenen had de paus om op te roepen tot een heilige strijd?
3. Welke redenen hadden mensen om op kruistocht te gaan?
Noem er minstens drie.
4. Hoeveel kruistochten zijn er tussen 1095 en 1270 geweest?
5. Waren de kruistochten succesvol? Leg uit waarom.
Pagina 4
Kerk en staat hv123
Bespreek de antwoorden op de vragen met een klasgenoot.
Stap3
Woordenwolk
Van een tekst van internet is een 'woordenwolk' gemaakt. In een woordenwolk geldt dat hoe vaker
een woord voorkomt in het artikel, hoe groter het woord in de wolk staat.
Bespreek de woordenwolk hieronder met een klasgenoot.
Wat zijn de belangrijkste woorden?
Wat is volgens jullie het onderwerp van de tekst die is gebruikt voor het maken van de
woordenwolk?
Stap4
Pagina 5
Kerk en staat hv123
Toets
Voor je begint aan de afsluiting maak je de toets 'Kerk en staat'.
De toets bestaat uit een aantal gesloten vragen.
Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score.
Je krijgt van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien.
De score wordt opgenomen in het volgsysteem.
Klik op de knop 'Start' om te beginnen:
Kerk en staat
kn.nu/efau6
1
In de late Middeleeuwen hebben de kruistochten een belangrijke rol gespeeld.
In een periode van tweehonderd jaar zijn er negen grote kruistochten georganiseerd.
Wie riep op tot de eerste kruistocht?
Naar welke stad ging deze kruistocht?
a. De Duitse keizer Hendrik IV – Jeruzalem
b. De Duitse keizer Hendrik IV – Constantinopel
c. Paus Urbanus II – Jeruzalem
d. Paus Urbanus II – Constantinopel
2
Welke ingrijpende gebeurtenis vond plaats in 1204?
a. Constantinopel werd geplunderd door de kruisvaarders.
b. Jeruzalem werd door de moslims heroverd.
c. Urbanis II predikte de Eerste Kruistocht.
Pagina 6
Kerk en staat hv123
3
De Investituurstrijd is een moeilijk woord voor een eenvoudige machtsstrijd: de strijd tussen de
Duitse vorst en de paus wie de bisschoppen mocht benoemen. Deze strijd had gevolgen voor
de paus.
Bekijk de volgende beweringen. Welk antwoord is juist?
I. Koning Hendrik IV benoemde zelf een paus.
II. De geloofwaardigheid van de paus werd een stuk minder in een situatie waarin twee
pausen elkaar beconcurreerden
a. I en II zijn beide juist.
b. I is juist, II is onjuist.
c. I is onjuist, II is juist.
d. I en II zijn beide onjuist.
Stap5
Eindproduct
Je gaat nu zelf een woordenwolk maken. Zoek op internet een tekst van ongeveer 200 woorden die
gaat over de kruistochten.
Selecteer de tekst van het artikel en ga dan naar één van de volgende websites:
www.wordle.net (klik op 'Create your own' en volg de aanwijzingen)
tagcrowd.com (Experimenteer met de options)
Maak op één van de sites een woordenwolk.
Bevat de woordenwolk de woorden die je had verwacht?
Staan er woorden niet in of staan sommige woorden er kleiner
(of juist groter) in dan je had verwacht?
Kies de belangrijkste woorden uit je woordenwolk en maak met die woorden één zin die de
Pagina 7
Kerk en staat hv123
hoofdgedachte van de tekst weergeeft.
Klaar?
Laat de woordenwolk beoordelen door je docent.
Extra: lvoorl
Leerlingen voor leerlingen
Op de website www.lvoorl.nl vind je verschillende video's die door leerlingen voor leerlingen zijn
gemaakt.
Hieronder staat een video die goed past bij dit thema.
Bekijk de video. Kun je de video goed volgen?
Bespreek de inhoud van de video met een klasgenoot.
Video: De kruistochten
Let op:
Als je de video wilt stoppen, druk dan eerst op de stopknop en klik dan de popup weg.
Begrippenlijst
Paus Gregorius VII
Het streven van Gregorius VII naar absolute
macht binnen Kerk en maatschappij stond in
dienst van een religieus doel. Hij was
voorstander van een maatschappij die in alle
facetten was doordrongen van het christelijke
geloof. Hij wordt gezien als een belangrijk
kerkhervormer die de Kerk terug wilde brengen
naar zijn geestelijke idealen.
Hendrik IV
Koning Hendrik IV was de grote tegenspeler van
het pauselijk gezag van Gregorius VII. In 1075
kwam het tot een uitbarsting. De koning had
zich vergist in de macht en status van de paus.
De in het nauw gedreven koning koos eieren
voor zijn geld en onderwierp zich in 1077 aan de
paus.
Paus
De hoogste gezagsdrager van de RoomsKatholieke Kerk.
Bisschop
De leider van een kerkelijk gebied. Een
bisschop trouwde niet en had geen wettige
opvolgers.
Investituurstrijd
Een machtsstrijd tussen de Duitse vorst en de
paus. Deze strijd ging over wie de bisschoppen
mocht benoemen.
Kruistochten
Kruistochten zijn tochten van legers uit WestEuropa in de 12e en 13e eeuw met als doel de
heilige plaatsen in het Heilige Land te bevrijden
van de Mohammedanen.
Tegenpaus
Een uit protest verkozen katholieke kerkleider.
Traditie
Een gebruik of gewoonte die van de ene
generatie op de andere wordt doorgegeven.
Pagina 8
Kerk en staat hv123
Pagina 9
Kerk en staat hv123
Over dit lesmateriaal
Colofon
Auteur
VO-content
Laatst gewijzigd
15 december 2016 om 12:12
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons
Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder
de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij
bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk
medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken
te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland
licentie
Aanvullende informatie over dit lesmateriaal
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Leerniveau
VWO 2; HAVO 1; VWO 1; HAVO 3; VWO 3; HAVO 2;
Leerinhoud en
Strijd tussen kerk en staat; Geschiedenis; De tijd van steden en staten (1000 -
doelen
1500);
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad gemiddeld
Studiebelasting
2 uur en 0 minuten
Trefwoorden
leerlijn, rearrangeerbare
Pagina 10
Kerk en staat hv123