JAARPLANNING CHEMIE MAJOR DERDE GRAAD EERSTE JAAR ( 2 - 2 ) Handboeken: Chemie 2000 Maxi 3 - Maxi 4 Info- en werkboeken. Eerste Semester LES nr LEERINHOUD DOELSTELLING LES 1 infoboek 3 p5 notities herhaling begrippen 2de graad de inhoud van belangrijke begrippen uit de 2de graad begrijpen, onthouden en kunnen toepassen LES 2 - 3 infoboek 3 p 11-16 werkboek 3 1 (2-3-5) dieper inzicht in de atoomkern isotopen gemiddelde relatieve atoommassa ( Ar ) het bestaan kennen van isotopen, berekeningen kunnen maken i.v.m. Ar LES fysica gastcollege stabiliteit van de atoomkern kernreacties welke nucliden zijn stabiel? waarom? natuurlijke - en kunstmatige transmutaties LES 4 - 12 infoboek 3 p 27-51 werkboek 3 1 (11 tot 29) structuur van de elektronenwolk evolutie van het atoommodel: Dalton, Thomson, Rutherford, Bohr, Sommerfield model met orbitalen verband elektronenconfiguratie en: 1 opbouw P.S., s, p, d, f - blok, 2 ionvorming, 3 oxidatiegetal, 4 metaal- en niet-metaalkarakter inzicht krijgen in de energietoestand van de elektronen van een atoom en daarmee in verband de opvullingsregels en het orbitaalmodel intramoleculaire bindingen atoombinding ( Lewis ) normaal type donor-acceptor type polariteit ionbinding ( ook ternaire verbindingen) - ionenrooster formules met ion- én atoombinding - isomerie metaalbinding molecule-orbitalen bij atoombinding ruimtelijke bouw van moleculen inzicht in het "binden" tussen atomen. keuze van het bindingsmodel. in atoomstructuren de bindingen kunnen onderscheiden, benoemen en tekenen het optreden van molecule-orbitalen begrijpen. kenmerken van metaal-, ion- en atoombinding afleiden uit het model. het verschijnsel isomerie kennen en voorbeelden herkennen. inzicht hebben in de bouw van complexen en hun stabiliteit. LES 13-21 infoboek 3 p 52-89 werkboek 3 2 (3 tot 10) het verband hiernaast links genoemd begrijpen en kunnen gebruiken stabiliteit van bepaalde structuren herkennen LES 22 - 25 infoboek 3 p 89-109 werkboek 3 2 (11 tot 31) intermoleculaire krachten vanderwaals-, dipool-, H-brug-, ion-dipool-, roosterkrachten. toepassingen:aggregatietoestand oplosbaarheid - geleiding complexen het bestaan van de verschillende intermoleculaire krachten kennen en de gevolgen ervan voor de eigenschappen van de stoffen begrijpen. Eerste Semester - Practica nr PRACT LEERPLAN DOELSTELLING 1 bunzenbrander vlamproeven werking en de bunzenbrander begrijpen en correct gebruiken. het verband begrijpen tussen de waargenomen kleur en de elektronenconfiguratie 2 metaal- en niet-metaalkarakter een aantal verschillen tussen de metalen en niet-metalen opsporen. 3 complexen de kleur en de oplosbaarheid van enkele complexen onderzoeken JAARPLANNING CHEMIE MAJOR DERDE GRAAD EERSTE JAAR ( 2 - 2 ) Handboeken: Chemie 2000 Maxi 3 - Maxi 4 Info- en werkboeken. Tweede Semester LES 25-28 infoboek 3 p 110-125 werkboek 3 3 (1 tot 4) website verdere kennismaking stofklassen oxiden - hydroxiden - zuren zouten naam - formule – oxidatiegetal uitbreiding naamvorming 4de beheersen van: indeling, naamvorming, formule, oxidatiegetal, omzettingen tussen verbindingsklassen. uitbreiding t.o.v. 4de : base + nietmetaaloxide - overbodige indices weglaten - metalen met verschillende oxidatiegetallen (Fe, Ni, Co, Cu, Hg, Pb, Sn - eerste confrontatie met hun positie in het P.S. ) LES 29-36 infoboek 3 p 126-157 werkboek 3 3 (8 tot 12) stofklassen organische chemie indeling koolstofverbindingen. koolwaterstoffen: verzadigd/ onverzadigd vertakt/onvertakt Monofunctionele koolstofverbindingen: functionele groepen. naamvorming - formules. beheersen van indeling koolstofverbindingen, koolwaterstoffen: naamvorming, bruto-, elektronen-, lewis-, structuur-, skeletformule. uitbreiding t.o.v. 4de: nu ook voor onverzadigde en vertakte ketens. herkennen van de structuur en eigenschappen van de functionele groepen van de verschillende stofklassen en beheersen van hun naamvorming. oefeningen isomerie. de eigenschappen van de verschillende stofklassen kunnen afleiden uit de bouw van hun moleculen. 3 nr leerinhoud doelstelling LES 37 42 infoboek 3 p 158-183 werkboek 3 4 (2 tot 29) materieaspecten van de chemische reacties Herhaling van de begrippen: - mol - molaire concentratie - molair gasvolume bij norm- en andere omstandigheden. - dichtheid Definiëren dat het molair gasvolume bij normomstandigheden 22,4 L/mol bedraagt en wordt bepaald door het aantal moleculen en niet door de aard van het gas. Berekeningen kunnen maken van het gasvolume, de massa en/of het aantal deeltjes bij norm- en andere omstandigheden. Berekeningen kunnen maken in verband met dichtheid van zuivere stoffen en mengsels. Verschillende uitdrukkingen voor concentratiegegevens en hun belang voor milieu, veiligheid en huishoudchemicaliën. Stoichiometrische berekeningen. Omrekeningen kunnen maken tussen de verschillende eenheden van concentratie: Mol/L, g/L, massa%, volume%, ppm en ppb. Berekeningen met al de hoger genoemde eenheden kunnen maken aan reactievergelijkingen in stoichiometrischeen andere verhouding. 4 LES 43-48 infoboek 4 p 13 - 40 werkboek 4 5 (1 tot 28) Verandering van inwendige energie ΔU tijdens chemische processen. Endo- en exo-energetische processen in verband kunnen brengen met een verschil in energie-inhoud tussen de eindtoestand ( reactieproducten ) en de begintoestand ( reagentia ) en voorstellen in een energiediagram. Activeringsenergie. Duiden dat zowel endo- als exo-energetische reacties activeringsenergie (startenergie) kunnen vereisen. Enthalpieverandering ΔH tijdens een chemische reactie. Enthalpieverandering ΔH definiëren als de reactiewarmte Q bij constante druk. De specifieke enthalpieveranderingen benoemen. De wet van Hess Spontane en niet-spontane reacties. Entropieverandering S tijdens een proces. Het verband tussen de verandering van Gibbs=vrije energie G en het verloop van een chemisch proces. De wet van Hess interpreteren als de wet van behoud van energie: de totale energieverandering is onafhankelijk van de gevolgde weg. Deze wet toepassen in berekeningen van onbekende ΔH. Het begrip enthalpie in verband kunnen brengen met het aantal realiseringsmogelijkheden en wanordelijke toestand. Aan de hand van voorbeelden kunnen illustreren dat de spontaneïteit van een chemisch proces niet exclusief wordt verklaard door een verminderde enthalpie maar ook door een toegenomen entropie. De verschillende mogelijkheden van procesverloop in verband kunnen brengen met de verandering van enthalpie en van entropie van een chemische reactie. De combinatie van enthalpieverandering en entropieverandering in de verandering van Gibbs=vrije energie begrijpen. 5 infoboek 4 p 41-45 werkboek 4 6 (2 tot 17) snelheid van een chemische reactie: botsingsmodel als basismechanisme effectieve botsingen kunnen omschrijven als botsingen tussen reagensdeeltjes bepaald door hun kinetische energie en oriëntatie infoboek 4 p 46-50 werkboek 4 6 (2 tot 17) notities snelheidswet: gemiddelde snelheid <vi> ogenblikkelijke snelheid vt reactiesnelheid kunnen omschrijven met behulp van concentratieverandering van een stof binnen een bepaald tijdverloop. Het verband tussen <vi> en vt begrijpen. Tabellen en grafieken kunnen opstellen en interpreteren infoboek 4 p 50-56 werkboek 4 6 (2 tot 17) demoproef practicum factoren die de reactiesnelheid beïnvloeden de invloed van concentratie, verdelingsgraad, temperatuur, licht en katalysator op de reactiesnelheid kunnen verklaren en identificeren in toepassingen infoboek 4 p 56-63 werkboek 4 6 (2 tot 17) notities snelheidsvergelijking: wet van Guldberg en Waage verband tussen de experimentele bepaling van de reactiesnelheid en het reactiemechanisme het verband tussen de snelheidsvergelijking en de snelheidsbepalende stap van een reactie kunnen vinden ( in beide richtingen ) de orde van een reactie kunnen bepalen infoboek 4 p 64-66 reactiemechanismen: zie later in de C-chemie zie later in de C-chemie 6 JAARPLANNING CHEMIE MAJOR DERDE GRAAD EERSTE JAAR ( 2 - 2 ) Toepassingen – practica Tweede semester nr leerinhoud doelstelling TOEP.1 Eigenschappen en toepassingen van anorganische verbindingen anorganische stoffen weten te situeren in natuur, industrie en dagelijks leven leerlingen brengen mee: stoffen, verpakkingen, etiketten, reklame, documentatie en houden een spreekbeurt. TOEP.2 Eigenschappen en toepassingen van organische verbindingen. organische stoffen weten te situeren in natuur, industrie en dagelijks leven leerlingen brengen mee: stoffen, verpakkingen, etiketten, reklame, documenten en houden een spreekbeurt. TOEP.3 Infoboek 3 p147-154 Veilige omgang met organische verbindingen een gepaste houding kunnen aannemen i.v.m. chemicaliën in eigen leven en in de maatschappij. nr leerplan doelstelling PRACT. 4-5 Eigenschappen van - en omzettingen tussen anorganische verbindingsklassen ervaring opdoen in het laboratorium eigenschappen van verbindingen uit de anorganische verbindingsklassen zelf onderzoeken. PRACT. 6-7 Eigenschappen van alkanen - alkanolen - carbonzuren ervaring opdoen in het laboratorium eigenschappen van organische verbindingsklassen zelf onderzoeken PRACT. 8-9 Enthalpie en entropie spontane en niet-spontane reacties enthalpieveranderingen waarnemen en meten. entropieveranderingen beredeneren PRACT. 10 Reactiesnelheid onderzoek naar factoren die de reactiesnelheid beïnvloeden. 7 8 9