Een gerandomiseerde fase II studie naar de

TRENDY STUDIE Lekensamenvatting
1-Titel:
Een gerandomiseerde fase II studie naar de werkzaamheid van stereotactische
radiotherapie (experimentele behandeling) versus chemo embolisatie met “drug-eluting
beads” (standard behandeling) in patiënten met leverkanker (hepatocellulair carcinoom).
De “TRENDY” studie (clinicaltrials.gov: NCT02470533).
2-Kankersoort:
Deze studie wordt gericht aan de behandeling van patiënten met primaire leverkanker of
kanker die is ontstaan in de lever zelf. Dit type kanker is bekend als hepatocellulair
carcinoom.
3-Doel van de studie:
Het doel van het onderzoek is om na te gaan of de stereotactische radiotherapie of
stereotactische bestraling een betere en toch veilige behandelmethode is dan de
bestaande standaardbehandeling door middel van chemo embolisatie.
4-Relevantie:
Curatieve behandel opties voor hepatocellulair carcinoom (HCC) zijn chirurgie
(leverresectie of levertransplantatie) en radiofrequentie ablatie (RFA). De succes kans
van RFA om de tumor te stoppen in de groei wordt beperkt door de grootte en ligging
van de tumor in de lever. De beste resultaten worden bereikt voor tumoren ≤ 3 cm.
Patiënten die niet in aanmerking komen voor RFA zijn kandidaten voor transarteriële
chemo embolisatie met de zogeheten “drug-eluting beads” (TACE-DEB).
Stereotactische radiotherapie geeft een hoge bestraling dosis aan de tumor met
maximale bescherming van het omringende normale weefsel. Bij deze techniek worden
in totaal 6 behandelsessies toegediend. Voor iedere sessie wordt de positie van de
tumor gecontroleerd en indien nodig worden aanpassingen gedaan om de tumor te
bestralen met een precisie van millimeters.
Een internationale HCC expertgroep heeft geadviseerd om tijd tot progressie (TTP) te
kiezen als primair eindpunt voor fase II gerandomiseerde studies. TTP betekent geen
groei van de behandelde tumor of geen ontwikkeling van nieuwe tumoren van dezelfde
soort binnen en buiten de lever. Ondanks dat de hoeveelheid beschikbare data beperkt
is, is de beste gepubliceerde mediaan TTP van TACE-DEB 16 maanden en voor
stereotactische radiotherapie 36.5 maanden in een min of meer vergelijkbare populatie.
In de huidige studie zullen patiënten worden geïncludeerd die niet in aanmerking komen
voor resectie of voor RFA.
Voor zover ons bekend, is dit de eerste studie in de wereld die TACE-DEB vergelijkt met
stereotactische radiotherapie. Deze studie kan een grote invloed hebben op de controle
van de ziekte en de ontwikkeling van een nieuwe standaard behandeling met een meer
1 van 5
TRENDY STUDIE Lekensamenvatting
radicale/curatieve intentie voor deze patiënte populatie.
5-Fase studie:
Het betreft een fase II gerandomiseerde studie die uitgevoerd zal worden in
Nederlandse en buitenlandse (Europese) academische ziekenhuizen.
6-Loting:
Ja. Om te beoordelen of de stereotactische radiotherapie beter werkzaam is dan de
chemo embolisatie, worden de deelnemers aan het onderzoek in 2 groepen verdeeld.
Om de verdeling zo correct mogelijk te houden, wordt de verdeling bepaald door loting.
Die loting wordt randomisatie genoemd. De behandelend arts en de onderzoekers
hebben geen invloed op de uitslag van de loting. Alle deelnemers hebben een gelijke
kans om een bepaalde behandeling te krijgen.
7-Aantal patiënten nodig voor de studie:
In totaal zijn 100 deelnemers nodig voor de studie (50 patiënten per arm).
8-Voorwaarden om deel te nemen aan deze studie:
Er zijn gegevens in de literatuur die erop wijzen dat de tijd tot progressie (geen groei van
de behandelde tumor of geen ontwikkeling van nieuwe tumoren van dezelfde soort) bij
patiënten die zijn behandeld met stereotactische bestraling mogelijk langer is dan bij
chemo embolisatie. We zullen dit aan het eind van het onderzoek kunnen vaststellen.
9-Studie opzet:
I
N
Hepatocellulair carcinoom:
Behandeling optie 1
-Niet in aanmerking voor operatie of voor
radiofrequentie ablatie
A
A
N
M
E
R
K
I
N
G
-Overbruggen periode tot transplantatie
-Nood van tumor verkleining om in
aanmerking te komen voor transplantatie
-Gecompenseerde
Pugh graad A)
levercirrose
(Child-
-Één tumor (met maximal twee satellites)
≤ 6 cm
L
O
T
I
N
G
Chemo embolisatie
(Maximaal 4 sessies in een
periode van zes maanden)
Behandeling optie 2
Stereotactische radiotherapie
(48 Gy – 54 Gy in 6 behandeling
sessies gegeven om de dag
gedurende 2-2.5 weken)
2 van 5
TRENDY STUDIE Lekensamenvatting
10-Studie-eindpunten:
Het primaire eindpunt van de studie is te meten hoe lang de patiënt met de ziekte in en
buiten de lever onder controle is vanaf de randomisatie of loting. De secundaire
eindpunten zijn overleving, tijd tot toename of progressie van de behandelde tumor,
reactie van de behandelde tumor (verdwenen, kleiner, stabiel, groter), bijwerkingen en
kwaliteit van leven verbonden aan de behandeling.
11-Bijwerkingen:
Bijwerkingen van chemo embolisatie zijn in het algemeen beperkt. Er is een lage kans
van bloeding, infectie, misselijkheid, braken, pijn en verslechtering van de leverfunctie
met ernstige leverfunctie stoornissen.
Om het risico van leverbijwerkingen te minimaliseren gebruikt men voor stereotactische
radiotherapie een formule die gaat bepalen welke maximale bestralingdoses wij veilig
kunnen geven met een lage kans van bijwerkingen. De kans van leverbijwerkingen, de
zogenoemde “classic radiation induced liver disease” (ascites of waterbuik met
opzwelling en verhoogde leverbloedwaarden) is te verwachten ≤ 5%.
Er is een laag risico te verwachten van bloeding in patiënten met verhoogde portale
drukte (portale hypertensie). Dit omdat alleen patiënten met een beperkte kans van
bloeding aan deze studie mee kunnen doen.
Het risico van bijwerkingen (perforatie) van andere organen die dichtbij de lever zijn
gelokaliseerd, zoals maag, darm en slokdarm is laag. Om dit te voorkomen worden
internationale aanbevelingen betreffende bestraling doses gebruikt.
Indien markers (kleine gouden staafjes) rond de tumor geplaatst moeten worden, kunt u
een extra bezoek aan het ziekenhuis verwachten. Deze markers zijn bedoeld om de
beweging te meten van het gebied waar de tumor zich bevind of het gebied in de lever
te markeren waar de tumor ligt.
Indien de radiotherapeut het noodzakelijk acht om in uw situatie markers te implanteren
dan zal de implantatie moeten worden uitgevoerd door een team van gespecialiseerde
interventie radiologen. De kans op complicaties is laag. De belangrijkste complicatie die
eventueel kan voorkomen is een bloeding in de lever. Om dit zo snel mogelijk te
behandelen blijven de patiënten rond 4-5 uur opgenomen na de implantatie. Voordat de
marker implantatie kan plaatsvinden, moet u tijdelijk gestopt zijn met het gebruik van
bloed verdunnende middelen, indien dat bij u van toepassing is.
12-Belasting en risico voor de patiënt (experimentele arm ten opzichte van de standaard
arm):
Voor de behandeling met chemo embolisatie wordt u twee tot drie dagen in het
ziekenhuis opgenomen. De procedure zal tijdens de opname plaatsvinden. Tot 4 chemo
embolisatie proceduren zijn in deze studie toegestaan met een periode tussen
behandeling en behandeling van 6 weken.
3 van 5
TRENDY STUDIE Lekensamenvatting
Indien u loot voor de stereotactische radiotherapie is de totale behandelduur 2-3 weken.
In deze periode ontvangt u in totaal 6 bestralingssessies (stralingsfracties). Een
bestralingssessie duurt ongeveer 20-45 minuten per keer. Hoe lang een sessie duurt
varieert. Dit in verband met de apparatuur die gebruikt wordt en de complexiteit van het
bestralingsplan. Er zit ongeveer 48 uur tussen twee behandelsessies.
Indien u loot voor de stereotactische radiotherapie zal er eerst een planning CT
onderzoek moeten plaatsvinden. Soms wordt vóór of na de planning CT een MRI of
PET-CT onderzoek gedaan met contrastvloeistof. Deze afbeeldingonderzoeken zijn
nodig om de radiotherapie op de juiste plaats en in de juiste dosis te geven.
Voor de stereotactische bestraling heeft u in totaal 7 bezoeken aan het ziekenhuis in het
kader van voorbereiding (planning CT) en zes bestralingssessies nodig. Indien markers
(kleine gouden staafjes) rond de tumor geplaatst moeten worden, kunt u een extra
bezoek aan het ziekenhuis verwachten. Deze markers zijn bedoeld om de beweging te
meten van het gebied waar de tumor zich bevind of het gebied in de lever waar de tumor
ligt te markeren.
Indien de radiotherapeut het noodzakelijk acht om in uw situatie markers te implanteren
dan zal dat ongeveer 2 weken vooraf gaande aan de behandeling plaatsvinden.
Voor beide behandelmethoden in het kader van de studie (dus voor zowel de chemo
embolisatie als voor de stereotactische radiotherapie) geldt dat het effect op de tumor,
lichamelijk onderzoek en bijwerkingen volgens een bepaald schema zal worden
opgevolgd. Ook de desbetreffende kwaliteit van leven vragenlijsten zullen door
deelnemers in beide groepen worden ingevuld.
13-Deelnemende ziekenhuizen:
Dit onderzoek wordt in 7 verschillende academische ziekenhuizen in Nederland en 4
academische ziekenhuizen in het buitenland uitgevoerd.
In Nederland:
-Erasmus MC Kanker Instituut
-UMC Utrecht
-Leiden UMC .
-Vrije Universiteit Amsterdam MC
-Academisch Medisch Centrum
-UMC St Radboud
-UMC Maastricht
4 van 5
TRENDY STUDIE Lekensamenvatting
In het buitenland:
-UZ Leuven (Belgie)
-UZ Antwerpen
-University Center Oscar Lambret (Frankrijk)
-Zurich University Hospital (Zwitserland)
14-Studie coördinatoren:
Hoofdonderzoeker:
Mevrouw dr. A. Méndez Romero, radiotherapeut-oncoloog.
Co-Hoofdonderzoeker:
De heer dr. A. Moelker, interventie radioloog.
15-Initiatiefnemers:
Erasmus MC.
Sponsor: KWF. Geen andere sponsor
16-Wat is de duur van de hele studie?
Circa 4 jaar.
17-Hoe worden de resultaten teruggekoppeld aan de patiënten?
Doormiddel van publicaties en presentaties voor de Nederlandse Leverpatiënten
Vereniging.
5 van 5