Presentatie Gert Machiels, POH-GGZ, Dimence

ROC
Psychiatrie 10-06-2013
eenzaamheid
Gert Machiels
SPV – POH GGZ
BASIS GGZ
• Huisartsen zorg met ondersteuning van de
POH-GGZ
• Basis Generalistische GGZ
• Specialistische GGZ
• Topzorg
Huisarts en POH -GGZ
• Huidige invulling wordt versterkt
• E-mental health
• Consulteren van specialist behoort tot
mogelijkheden
BGGGZ
•
•
•
•
•
4 zorgvraagzwaarteproducten
Huidige eerstelijnspsychologische zorg
Deel vanuit gespecialiseerde ggz
Preventie activiteiten
Langdurige zorg (stabiel) met soms
ondersteuning vanuit specialistische zorg
SGGZ
• Richten op ernstige problematiek
• Hoge mate complexiteit van behandeling met
zwaar beroep op specialistische kennis
Topzorg
• Richten op zeer ernstige problematiek
• Zeer hoge mate complexiteit van behandeling
met zwaar beroep op specialistische kennis
Verwijzen vanuit POH GGZ
•
•
•
•
•
vermoeden DSM-benoemde stoornis;
ernst problematiek;
risico;
complexiteit;
beloop klachten.
Cijfers
1 : 3 Nederlanders voelt zich eenzaam
3,5 miljoen eenzame mensen
1 miljoen sterk eenzame mensen
Van Tilburg & de Jong-Gierveld, 2007
12
Risicofactoren t.a.v. eenzaamheid
• Lichamelijke ziekte of invaliditeit
• Psychische problematiek
• Gebrek aan sociale vaardigheden
• Ingrijpende levensgebeurtenissen
• Kwetsbare persoonlijkheid
13
Herkennen van sociaal
isolement
• Vermijdingsgedrag
• Sociaal onhandig(hard praten )
• Claimend gedrag
• Lichaamshouding
• Leven in het verleden
14
Redenen voor eenzaamheid
• Alleenstaand zijn
• Behoefte aan vrienden
• Alleen zijn/voelen
• Verplaatsing
• Gedwongen isolement
15
Eenzaamheid gaat vaak samen met:
• Rouw (140.000 overleden)=1%
• Persoonlijkheidsstoornissen
1%=150 .000
• Depressie (15-30%)=3miljoen
• Angst (10-15%)= 1,5 miljoen
• Dementie (5%>65 jaar, 40%>85
jaar)= 150.000
• Onbegrepen gedrag,
• Autisme 2%= 300.000
16
Bij rouw alert zijn op…
• Voortgang rouwproces: tempo is
minder belangrijk, als er maar
ontwikkeling in zit!
• Minder behoefte aan contact,
onbegrip wordt ervaren
• Bij stagnatie in rouwproces: kans op
ontwikkelen van een depressie
17
persoonlijkheidsstoornis
• Cluster A:
•
•
•
Paranoïde persoonlijkheidsstoornis
Schizoïde persoonlijkheidsstoornis
Schizo-typische persoonlijkheidsstoornis
• Cluster B:
•
•
•
•
Borderline persoonlijkheidsstoornis
Antisociale persoonlijkheidsstoornis
Narcistische persoonlijkheidsstoornis
Theatrale persoonlijkheidsstoornis
• Cluster C:
•
•
•
Afhankelijke persoonlijkheidsstoornis
Ontwijkende persoonlijkheidsstoornis
Obsessieve-compulsieve persoonlijkheidsstoornis
18
Kenmerken persoonlijkheidsstoornis
A:Mensen met deze stoornis hebben weinig contact met anderen en leven
vaak geïsoleerd.[2;3] Zij zijn niet snel geneigd om psychische hulp te zoeken.
Er is relatief weinig wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd naar mensen met
een cluster A stoornis.[2]
B:Mensen met een stoornis uit cluster B hebben veelal moeite met het
beheersen van hun impulsen en emoties. Ze zijn vaak impulsief, streven naar
snelle behoeftebevrediging en zijn slecht in het onderhouden van (stabiele)
relaties. Omdat ze weinig of geen rekening houden met de eigen veiligheid
en veiligheid van anderen, kan hun gedrag een verstorend effect hebben op
de sociale omgeving
C:Mensen met deze stoornissen hebben last van sociale vermijding,
dwangmatig handelen en onzelfstandigheid. Ze kunnen zich wel beter
aanpassen aan de eisen van het dagelijkse leven dan mensen met cluster A en
B stoornissen
19
Symptomen Depressie
Basis:
- Sombere stemming
- Niet meer kunnen genieten (!)
Overig:
-
Slaapproblemen
Eetproblemen
Vermoeidheid
Onrust/geremdheid
Concentratieproblemen
Machteloos/schuldgevoel
Denken aan dood
20
Kenmerken depressie
• Bagatelliseren
• Ontkennen
• Isoleren
• Moeheid
• Passiviteit
• Zelfmoord gedachten
21
Symptomen Angststoornis
Basis:
- buitensporige angst
- constante bezorgdheid
Overig:
-
Lichamelijk:
- hartkloppingen
- transpiratie
- hyperventilatie
rusteloosheid
snel vermoeid zijn
concentratieproblemen
prikkelbaarheid
spierspanning
slaapproblemen
22
Kenmerken angst stoornis
• Vermijding, isolatie
• Verborgen depressie
• Bij ouderen uit een depressie zich
vaak in (lichamelijke) angstklachten
23
Symptomen Dementie
• Vergeetachtigheid
vooral recente gebeurtenissen
• Verminderde intellectuele vermogens
rekenen, schrijven, logisch denken
• Gedesoriënteerd en verward zijn
in plaats - tijd - persoon
24
Bij dementie alert zijn op…
• Isolatie
• Verwaarlozing
• Gevaar
25
PDD- NOS
Ernstige en ingrijpende beperking
in de ontwikkeling van de sociale
interactie, samen met
tekortkomingen in (non)verbale
communicatieve vaardigheden of
de aanwezigheid van stereotiep
gedrag, interesses en activiteiten.
26
autisme
• Kwalitatieve beperkingen in de sociale interacties,
• Duidelijke stoornissen in het gebruik van normaal non verbaal
gedrag zoals Oogcontact.
• Er niet in slagen met leeftijdgenoten relaties op te bouwen die
passen bij de leeftijd.
• Tekort in het spontaan met anderen delen van plezier, bezigheden
of prestaties.
• Afwezigheid van sociale of emotionele wederkerigheid
• Beperkte, zich herhalende stereotype patronen van gedrag,
belangstelling en activiteiten
• Kwalitatieve beperkingen in de communicatie
27
Wat beschermt tegen eenzaamheid
en wordt lastiger als je ouder wordt
• Gezonde leefstijl en conditie
• Zinvolle en betekenisvolle activiteiten
• Bevredigende sociale contacten
• Gevoel greep op het eigen leven te
hebben
28
Einde
•Vragen?
Wat kun je doen als naaste?
30
In gesprek met eenzame mensen
• Klagen = erkenning vragen voor
gevoelens
• Focus op gevoel, niet op feiten
• Zoeken naar lichtpuntjes
• Aanspreken op eigen kracht
• Regie over eigen leven laten houden
31
Wat wel ?
Actief luisteren
Belangstelling tonen
Acceptatie
Gezamenlijkheid
Eigen grenzen
aangeven
Samen iets
ondernemen
32
Liever niet…
Reddende engel
Overnemen
Pushen
Ongevraagd
advies
Opofferen
Eindeloos praten
33
Einde
•Vragen?