- Scholieren.com

4.1 pruikentijd
A de standenmaatschappij
Kopje 1
- handel
- armoede
- pruikentijd
In de 17de eeuw was Nederland een van de rijkste landen van europa, maar daar kwam in de 18de
eeuw verandering in. De handel verween en de nijverheid raakte in verval. Er ontstond armoede en
werkeloosheid. In Amsterdam deden bankiers goede zaken. Daar droegen vrouwen dure jurken en
mannen pruiken; daarom werd de 18de eeuw de pruikentijd genoemd.
Kopje 2
- economische koppositie
- platteland
- verplichtingen
In de 18de eeuw werd de economische koppositie van Nederland overgenomen door Schotland en
Engeland wat in 1707 Groot-Brittannië werd. In de landbouwstedelijke samenleving van Frankrijk
kwamen handel en nijverheid tot bloei. De landbouw bleef het belangrijkst. Er waren welvarende
boeren. Maar boeren waren ook arm gingen gebukt aan de lokale edelman. Ze moesten betalen voor
hun grond.
Kopje 3
- standenmaatschappij
- standenstaat
- heerlijke rechten
Frankrijk had een standenmaatschappij. Je had 3 standen;
geestelijkheid, adel en burgers en boeren. Waar je geboren
was was (bijna) altijd waar je dan later terecht kwam. In de
standenstaat hadden de eerste twee standen allerlei voorrechten. Op het platte land hadden edelen
heerlijke rechten.
B
kopje 4
- de verlichting
- logisch nadenken
- toleranie
Volgens kant mocht je niet zomaar geloven wat de kerk zei, je moest zelf logisch nadenken of het
echt kan zijn. sinds de 17de eeuw werden er veel wetenschappelijke ontdekkingen gedaan, daardoor
ontstond het idee dat mensen met logisch nadenken veel meer konden bereiken dan met alles
geloven wat god zegt. Deze manier van denken noemen we de verlichting. Verlichte denkers keerde
zich tegen godsdienstig fanatisme en pleitten voor tolerantie. Een belangrijk verlicht idee was
deisme. Zij geloofde dat god de wereld had geschapen maar zich er niet mee bemoeide. Sommige
gingen nog verder en werden atheïsten zij vonden dat er helemaal geen god was.
4.2 revolutie in amerika
Kopje 1
- derde kolonie
- slaven
- eind van oorlog
In de 18de eeuw groeide de bevolking van de britse kolonies in noord-amerika. Florida kwam er in
1763 als nieuwe kolonie bij. Er kwamen veel migranten met veel slaven uit afrika. De amerikanen
waren onderdanen van de britten. Maar wouden zelf alles bepalen, dat lukt omdat de regering van
londen zich nouwelijks bemoeide. Maar in 1763 veranderde het. Er kwam een eind aan de oorlog
tussen groot-britannie en Frankrijk.
Kopje 2
- tea act
- Amerikaanse revolutie
- continentaal congres
De relatie tussen moederland en kolonien werden steeds slechter. In 1773 nam het britse parlement
de tea act aan. Volgens deze wet mocht de britse east India company zonder invoerrechten thee in
Amerikaanse kolonies verkopen. Maar de kolonisten zagen dit als een britse bemoeizucht. In 1773
werden balen thee van een schip overboord gegooid als protest. De pralementen van de 13de kolonie
gingen samenwerken met groot-britannie. Ze vormden het continentaal congres. In 1775 kwamen de
eerste gevechten tussen Amerikaanse vrijwilligers en het britse leger. Hiermee begon de
Amerikaanse revolutie. Het was de eerste democratische revolutie in de geschiedenis.
B
kopje 3
- onafhankelijkheids verklaring
- gelijke mensen
- kolonisatie
In het begin verzetten de kolonies zich alleen tegen de Britse bemoeizucht, maar in 1776 (4 juli)
ondertekende ze de onafhankelijkheid verklaring van de dertien kolonies. De verklaring gaf de
politieke idealen van de verlichting goed te zien; alle mensen zijn gelijk geschapen. De regering
moest deze rechten nastreven. De oorlog tegen het Britse leger werd gewonnen met behulp van
spanje en Frankrijk. In 1783 erkende GB de onafhankelijkheid van de nieuwe staat: de verenigde
staten van amerika. De dekolonisatie van de dertien kolonies was voltooid
Kopje 4
- federatie
- eigen strafrecht
- grondwetten
Na de oorlog mocht de vs kiezen voor een centraal bestuur of een los verband. Het werd een
federatie. Er kwam een centrale regering. Maar staten mochten ook zelf beslissen; een eigen
strafrecht. De staatsvorm werd vastgelegd in een grondwet. In de grondrechten stond wat de
rechten van de burgers waren
4.3 een lege schatkist
kopje 2
- franse revolutie
- grondwetgevende vergadering
- soevereiniteit
In 1789 kwam de staten generaal bij elkaar in versailles. Er kwam ruzie tussen de drie standen.
In1789 riep de derde stand ( de boeren en burgers) zich tot grondwetgevende vergadering. In 1789
werd gevangenis de bastille bestromd en werd beroofd van kruit en wapens; de franse revolutie was
begonnen. Boeren kwamen in opstand. Edelen of geestelijken werden vermoord of vluchtten het
land uit. De grondwetgevende vergadering schafte de geestelijkheid af. Het volk bezat de
soevereiniteit; iedereen had gelijke rechten. De grondwet was klaar; Frankrijk was een
constitutionele monarchie
-hoe was de franse revolutie begonnen?de koning liet de vergaderzaal sluiten, de aanwezigen zwoeren pas uit elkaar te gaan als ze de
grondwet klaar hadden. De koning liet zijn leger erop af gaan. In parijs braken in 1789 rellen los in de
gevangenis van versailles. En steelden ze het opgeslagen kruit en wapens.
B
kopje 4 & 5
- mannenkiesrecht
- staatsgreep
- gematigde revolution
aire en radicale jacobijnen
De franse revolutie leidde tot spanningen. 1792 verklaarde frankrijk oostenrijk de oorlog. Er was een
nieuwe koning gekozen. En de nieuwe koning werd met algemeen mannenkiesrecht gekozen. En
besloot het einde van de monarchie. De oude koning stierf in 1793 aan de guillotine. na deze dood
kreeg Frankrijk ook oorlog met groot britannie, Nederland en spanje. Onder leiding van robespierre
stelden ze een schrikbewind in om de revolutie met tereur te redden. In 1794 werd de revolutie
rustiger en in 1799 kwam er een eind aan toen napoleon met een staatsgreep de macht in handen
kreeg.
4.4 revolutie in Nederland
kopje 1
- pamflet
- verboden
- patriotten
in 1781 lag de pamflet opeens op straat. De schrijver keerde zich tegen de regenten en vooral tegen
de prins van oranje. De auteur liet het volk bewapenen en in opstand komen. Het pamflet was
anoniem. Diezelfde dag werd het lezen verboden. Het werd het startsein van de pattriotten
beweging geleid door Johan Derk van der Capellen tot den Pol hij bleek later ook de schrijver van de
pamflet geweest te zijn.
Kopje 2
- grote ontevredenheid
- economie in verval
- organiseerden vrijkorpsen
aan het einde van de franse revolutie heerste er een grote ontevredenheid. De economie verviel en
der was een nieuwe zeeoorlog met engeland uitgebroken de patriotten gaven stadhouder Willem V
de schuld. Ze keerden zich tegen de oligargie. In de pamfletten uitten ze hun frustraties over de
regenkliek. Ze organiseerden vrijkorpsen en verenigingen van gewapende burgers. In 1787 trok een
Pruisisch leger de republiek binnenl. De patriotten vluchten naar Frankrijk. Na het uitbreken van de
franse revolutie vormden ze daar een bataafs legioen waarmee ze Nederland wilden bevrijden van
de stadhouder.
Kopje 2 & 3
- bataafde revolutie (1795)
- eerste gekozen volksvertegenwoordiging (1796)
- opstellen van de grondwet (1798)
in 1795 trokken franse troepen holland binnen samen met het bataafs legioen. Zo begon de bataafse
revolutie. Willem V vluchtte naar engeland en de staten generaal riepen de bataafse republiek uit. De
revolutionairen voerden de scheiding van kerk en staat door en schaften de voorrechten van de
gereformeerde kerk af. De staten- generaal hieven op. Ze organiseerden verkiezingen die met
algemeen mannenkiesrecht werd gekozen. In 1796 kwam de eerste gekozen
volksvertegenwoordiging. In 1798 kwam de grondwet. Die bepaalde dat er een centrale regering
kwam. Zo veranderde Nederland in een eenheidsstaat.
Kopje 4
einde democratie 1801 door napoleon. In 1806 hief hij de bataafse republiek op.
4.5 europa onder napoleon
Kopje 1
- napoleon (1769)
- dienstplicht
in 1769 werd napoleon geboren. Na de revolutie werden adel onthoofd en maakte andere snel
carriere in 1796 werd napoleon generaal. De regering had de dienstplicht ingevoerd. Dit betekende
dat je verplicht het leger in moest.