Tijdvakschema tijdvak 7

Tijdvak 7: Tijd van Pruiken en Revoluties
Nieuwe geschiedenis/vroeg moderne geschiedenis
Kenmerkende aspecten
Plantagekolonies
Voorbeelden
Gesticht in Amerika door
Spanje en Portugal (later ook
Nederland,Engeland,Frankrijk)
Transatlantische
slavenhandel
↓
Afr slaven moeten Indianen
vervangen(Las Casas)
Abolitionisme
↓
afschaffen slavernij
Ontstaan driehoekshandel
Verlichting
↓
licht in de duisternis van
onwetendheid en bijgeloof
Rationalisme
↓
door goed nadenken tot kennis
van de waarheid komen
oiv Verlichting en radicaal
christendom (alle mensen zijn
gelijk)
godsdienst
sociale verhoudingen
opvoeding
economie
1700-1800
Uitleg
Verbouwen van
-rietsuiker
-tabak
-koffie
-cacao
-katoen
Eur-Afr (textiel,vuurwapens
alcohol)
Afr-Am (12 milj slaven)
Am-Eur (plantageproducten)
-eerst slavenhandel verboden
(1807 En als eerste)
-dan slavernij (1833 En,
1863 Vs na burgeroorlog
Ned in Suriname)
-vooruitgangsoptimisme
-idee van de maakbare
samenleving
-ook menselijke samenleving
aan wetten gebonden
-godsdienstvrijheid
-scheiding kerk-staat
-verdraagzaamheid (Voltaire
-deisme(God horlogemaker)
mens van nature vrij en gelijk(waardig)
-kind is wezen met eigen
aard
-geboren als een onbeschreven blad (tabula rasa Locke
-vrije,natturlijke opvoeding
(Rousseau)
-bouw scholen,geen gevangenissen
economisch liberalisme
rechtspraak
rechtsstaat
iedereen gelijk voor de wet
politiek trias politica (montesquieu)
volkssoevereiniteit
(Rousseau en Locke)
Verlicht despotisme
Reactie op het Ancien Regime Vorst dienaar van de
↓
(absolutisme) oiv de
staat→regeert in het
alles voor het volk,niets door Verlichting
landsbelang ipv eigen belang
het volk
bv Frederik de Grote (Pruisen) Verlichte denkers naar hun
Catherina de Grote (Rusland)
hof halen
Democratische revoluties
Amerikaanse OnafhankelijkOorzaken
heidsoorlog (1776-1784)
-oiv Verlichte denkers verzet
tegen absolutisme Engelse
VS wint hoewel EN sterker
koning(ondanks grote pol
leger heeft, want
vtijheid)
-vecht fanatieker olv
-Engeland belemmert handel
G.Washington
VS(Vs = kolonie Engeland)
-krijgt hulp van Frankrijk en
-Engeland wil Vs mee laten
De Republiek
betalen aan de kosten voor
↓
de oorlogen tegen Frankrijk
1787 Eerste grondwet ter
(no taxation without represen
wereld met amandementen
tatation)
(Bill of Rights)
aanleiding
Engeland neemt belastingMaatregelen→Boston
Teaparty→strafmaatregelen
Engeland→boycot Engelse
producten (1ste Continentale
Congres)→incident bij Concord
Patriotse Revolutie
Oorzaken
(1785-1787)
-economisch verval(De Re↓
publiek staat stil,rest haalt
patriotten
in en regenten bankieren
-aristocraten→willen ook
ipv handelen)
macht
-politieke onvrede (onbekwa-democraten→willen meer
me stadhouders,regenten
democratie en eenheidsstaat
monopoliseren de macht)
Aanleiding
1781 Aan het volk van Neder- 4de Engelse zee oorlog
land (Joh Derk vd Capelle)
(1784)
↓
verloop
oprichting vrijkorpsen (burger- -patriotten vervangen regenwacht)
ten
-stadhouder vlucht naar
Nijmegen
1787 vrouw stadhouder tegen
gehouden bij Goejanverwelle
sluis→roept haar broer
(koning van Pruisen) te
Franse Revolutie (1789-1799)
en Napoleon (1799-1815)
↓
1799 Staatsgreep Napoleon
1804 Napoleon keizer
-gaat Europa veroveren
-censuur en geheime politie
-Code Napoleon
1812 mislukte veldtocht naar
Rusland
1813 na slag bij Leipzig
verbannen naar Elba
1815 Napoleon terug→slag
bij Waterloo→ verbannen naar St Helena
Bataafse Revolutie(17951798) en toenemende Franse
invloed
hulp→slaat opstand neer
-regenten terug
-stadhouder terug
-patriotten vluchten naar Fr
Oorzaken
-ontevredenheid over het
absolutisme
-ontevredenheid over de
standenstaat
-ontevredenheid over de
economische situatie
(hoge belastingen)
Aanleiding
1789 Franse staat failliet→
Staten Generaal bijeen→
ruzie over stemmen→3de
stand legt Eed in de Kaatsbaan af
14 juli Bestorming van de
Bastille
Landhuizen adel aangevallen→vluchten
(emigres)
Nationale Vergadering
-schaft standenstaat af
-onteigent kerbezit
-Verklaring rechten mens en
burger
-Fr constitutionele monarchie
↓
koning vlucht (mislukt)
1792 Radicale Fase
macht naar Jacobijnen olv
Robespierre
-Terreur
-koning afgezet en onthoofd
-iedereen gelijk
-afschaffing godsdienst
-instellen dienstplicht (fr
aangevallen)
1795 Contra Revolutie
5 directeuren→problemen
met radicalen en royalisten→
leunt zwaar op het leger
(zie verder onder Napoleon)
Frankrijk verovert De
Republiek
-Willem V vlucht naar Eng
-Bataafse Republiek olv Fr
-ruzie patriotten over grond-
wet
1798 nieuwe grondwet
-Nederland eenheidsstaat
-rechtsstaat
-Nationale Vergadering met
algemeen kiesrecht gekozen
1799 na machtgreep
Napoleon toenemende Fr invloed
1806 Koninkrijk Holland olv
Lodewijk Napoleon
1810 provincie van Fr
1813 koninkrijk olv Willem I
1815 samenvoeging met
Belgie en Luxemburg tot het
Koninkrijk der Nederlanden