Zorgintegratie organiseren

Zorgintegratie organiseren
Lunchsessie, 7 december 2016
Agenda
• Verwelkoming en voorstellingsrondje
• Zorgintegratie organiseren
• Reflectie door leden wetenschappelijk klankbordgroep
• Vragen en discussie
CORTEXS
Care Organisation: a Re‐Thinking EXpedition in search for Sustainability
FOCUS
De duurzaamheid van de Vlaamse zorgsector, in het bijzonder in het licht van de groeiende chronische en langdurende zorgnoden.
WEBSITE
www.cortexs.be
LOOPTIJD
01/11/2013 ‐ 30/10/2017
VALORISATIEPARTNERS
>30 valorisatiepartners, verdeeld over 7 groepen, elk vertegenwoordigd door een kernvalorisatiepartner. •
•
•
•
•
•
•
Care: Wit‐Gele Kruis
Cure: UZ Leuven
Netwerken (patiënten, professionals): Vlaams Patiëntenplatform
Beleid: Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin
Arbeidsmarkt: Randstad Medical
Kennis en opleiding: Flanders Synergy
Regionale actoren: POM Limburg
Toegevoegde kernvalorisatiepartners:
• Flanders’ Care
• Rijksinstituut voor Ziekte‐ en Invaliditeitsverzekering (RIZIV) EN VERDER
• AZ Nikolaas
• Provincialaat der Broeders van Liefde
• CM Landsbond
• Katholieke Hogeschool Limburg ‐ departement Gezondheidszorg
• UZ Brussel
• VERSO ‐ Vereniging voor Social Profit Ondernemingen
• Woonzorgnetwerk Vincenthove
• Zorgambassadeur Lon Holtzer
• Zorgnet Vlaanderen
• Vlaamse Verpleegunie
• …
EXPERTISE Organisatiewetenschappen en sociale innovatie
KU Leuven ‐ Centrum voor Sociologisch Onderzoek (project coordinator)
TNO ‐ Innovatiedomein Werk en Tewerkstelling (NL)
Antwerp Management School
EXPERTISE (Geïntegreerde) zorg
KU Leuven ‐ Interfacultair Centrum voor Biomedische Ethiek en Recht
KU Leuven ‐ LUCAS ‐ Centre for Care Research and Consultancy
UHasselt ‐ Onderzoeksgroep Patiëntveiligheid en Gezondheidseconomie
UGent ‐ Vakgroep Maatschappelijke Gezondheidskunde
Zorgintegratie organiseren
Zorg als systeem
Ontwerpprincipes
Randvoorwaarden
Zorgsysteemprestaties
Zorg als systeem
Samenhang der dingen
• Systeem: • elementen
• relaties • omgeving
• Zorg = sociaal systeem
• elementen: activiteiten
• (Her)ontwerp zorg: groepering en koppeling van activiteiten Structuur van het zorgsysteem
• “De wijze waarop activiteiten gegroepeerd en onderling gekoppeld worden”
• Resultaat van menselijke keuzes
• Omgevingsverandering Vlaamse zorg: stijgende chronische zorgnood
• Huidige zorgsysteem slaagt vrij goed in acute zorgverlening, maar is minder goed in staat tot chronische zorgverlening
Grenzen van zorgsysteem
• Systeemgrenzen afbakenen vooraleer analyse of (her)ontwerp start!
• Enkele voorbeelden van mogelijke afbakeningen:
•
•
•
•
•
•
•
De Vlaamse Zorg
De chronische zorg (naast de acute zorg)
Zorg voor thuiswonende ouderen
Zorg in de regio Leuven
Zorg in Ridderbuurt Leuven
Zorg in een concreet WZC
…
• Systemen en subsystemen  aggregatieniveaus
Fragmentatie
• Vlaamse Zorg: activiteiten sterk per specialisme opgesplitst en ondergebracht in sectoren, organisaties, afdelingen en beroepen • Acute zorg: beperkt in de tijd, beperkt aantal activiteiten
• Chronische zorg: interacties en afhankelijkheden tussen zorgprocessen en –activiteiten groot in aantal en complexiteit
Coördinatie
• De lijm die de arbeidsdeling samenhoudt
• Coördinatiemechanismen:
• Multidisciplinair overleg
• Case managers
• Vergaderen, e‐mailen, controleren, rapporteren, …
• Extra tijd, geld, middelen voor coördinatietaken
• Onderliggende fragmentatie blijft onaangeroerd
• Complexiteit van systeem neemt toe
Ontwerpprincipes
Ontwerpen van buiten naar binnen
• Organiseer je in functie van je cliënt en wat je hem wil bieden: persoon met een chronische zorgbehoefte
• Chronische zorg
•
•
•
•
•
•
Langdurig
Evolutie in de tijd
Vaak geen definitief herstel mogelijk
Comorbiditeit
Naast medische ook (psycho)sociale zorg
Complexiteit kan verschillen
• Groepen personen met zeer specifieke (combinaties van) zorgbehoeften, waarvoor breed scala aan competenties nodig is, dus al snel te maken met groot aantal zorgverleners en ‐organisaties
Uitdaging
Omgeving
Systeem
1. Externe variatie reduceren
Omgeving
Systeem
2. Interne variatie verhogen
Omgeving
Systeem
Omgevingsvariatie verminderen
• Variatie in individuele zorgbehoeften bundelen in groepen met vergelijkbare zorgbehoeften 
sorteercriteria
• Ook: voor welke groep zorgintegratie en voor welke niet?
Interne variatie verhogen
• Per doelgroep stroomsgewijs
activiteiten bundelen om complexiteit te beperken
• professionele zorgverleners samenbrengen
• grote interne afhankelijkheid hebben in functie van zorgbehoeften van doelgroep
• weinig afhankelijkheid met professionele zorgverleners buiten hun groep.
• “Decentraal, tenzij”‐regel: voorbereidende, ondersteunende, regelende taken zoveel mogelijk integreren in de groep.
 Autonome, multidisciplinaire teams
Functioneel
Huis
houd‐
hulp
Welzijn
Psycho‐
loog
Zorgproces
Thuis‐
verple‐
ging
Huisarts
Klusjes‐
dienst
Specialist
Stroomsgewijs
Multidisciplinair zorgteam
Zorgproces
Participatie
• Specifiek voor zorg: cliënt is geen passieve afnemer
• Persoon met chronische zorgbehoefte betrekken
• Micro: relatie in eigen zorgproces
• Meso: niveau van zorginstelling
• Macro: niveau van beleid
• Zorgintegratie
• multidisciplinaire zorgteams maken “geïntegreerde” participatie mogelijk
• Niet enkel outputkant, maar in
zorgproces activiteiten bij cliënt leggen
Zorgnetwerken
• Vertrekpunt is dus niet: bestaande actoren samenbrengen, en ze moeten voortaan samenwerken
• Niettemin zullen wellicht vaak meerdere zorgorganisaties en individuele zorgverleners betrokken zijn
• Resultaat hangt dan af van inzet meerdere actoren
• Organisatienetwerk: doelgerichte bundeling van actoren, over organisatiegrenzen heen, in functie van een concreet doel  zorgbehoeften van een specifieke doelgroep
Randvoorwaarden
Randvoorwaarden • Begrenzen mogelijkheden herontwerp
• Faciliteren herontwerp
• Wetgeving
• Financiering
• Technologie
• Competentieontwikkeling
Wetgeving
• Wie mag wat in de zorg? (KB 78)
• Voorbeelden: voorbehouden handelingen; mantelzorg; hiërarchische relaties  Flexiber kader nodig, dat toch bescherming biedt (www.kb78.be)
• Regelgeving over rechten van patiënt/client
• Voorbeelden: recht op gedeelde besluitvorming; medebeheer medisch dossier
• Juridische aspecten van samenwerking
• Voorbeelden: Multipartijenverhoudingen; Stimuli voor samenwerking; Communicatie en gegevensuitwisseling
Financiering
• Betaling per prestatie: weinig prikkels tot integratie, samenwerking, en efficiëntie
• Andere modellen:
•
•
•
•
•
Global payment
Bundled payment
Pay for Quality
Pay for Coordination
Personal budget
• Specifieke combinatie nodig in functie van complexiteit van zorgzwaarte en zorgbehoefte 
doelgroepen
Technologie
• In uitvoering en aansturing
• taken overnemen, taakverschuiving
• EPD, eHealth
• Richting? • Meer autonomie geven aan zorgteams; zelfmanagement stimuleren; regie bij client
• Meer centraliseren; patiënt meer afhankelijk maken
• Technologie inzetten om interne variatie van zorgsysteem te verhogen, om bij te dragen tot zorgintegratie Competentieontwikkeling
• Sterk gespecialiseerde opleidingen
• Verbreding
• Multidisciplinaire samenwerking
• Empowerment, overlegmodellen, shared decision
making
• Hoger vermelde elementen: sorteercriteria ifv
stratificatie, inzet technologie, teams, netwerken, … .
• Nieuwe functies
• Aantrekkelijkheid beroep verhogen
Zorgsysteemprestaties
Kwaliteit van het zorgsysteem
• Algemeen: Triple Aim
• Kwaliteit van de zorg verhogen
• Kosteneffectiviteit verbeteren
• Gezondheid, welzijn en kwaliteit van leven van de bevolking verbeteren
• Specifiek: meerwaarde van het zorgsysteem ifv
doelgroep
Kwaliteit van de arbeid
• Professionele zorgverlener: goede balans taakeisen –
regelmogelijkheden
• Aandacht voor impact op belasting
• Mantelzorgers
• Persoon met chronische zorgbehoefte
Samengevat
Triple Aim
Zorgnetwerken
Doelgroepen, sorteercriteria
Participatie persoon chronische zorgnood
Competenties
Informatie
technologie
Financiële prikkels
Beoogde
Meerwaarde
Multidisciplinaire zorgteams
Regelgeving Kwaliteit van de arbeid
Reflectie door leden wetenschappelijk klankbordgroep
Vragen en discussie