Document

Kijk uit met morele
verplichtingen
Platform Mantelzorg Amsterdam
12 mei 2015
Margo Trappenburg
Ouderenzorg vóór de verzorgingsstaat:
• Hofjes, huizen voor ouden van dagen
• Begin 20ste eeuw: ouderen zijn
verantwoordelijkheid van kinderen
• Wegwerpdochter
• Verpleeghuizen
Mensen met beperkingen vóór de
verzorgingsstaat
• Ongedifferentieerde opvang. Bedelaars,
armen, gestoorden, mensen met beperkingen:
dolhuys, tuchthuis, werkhuis, gasthuis in de
wijk
• Religieus. Vanzelfsprekende gemeenschap
Eind 19e/begin 20ste eeuw
Verschillende doelgroepen hebben eigen vorm van zorg en opvang nodig
Verzorgingsstaat
• Zorg voor kwetsbare groepen betalen we met
z’n allen.
• Familieleden zijn niet levenslang financieel
aan elkaar verbonden  Liefde? Vrijheid?
• Specifieke instellingen voor specifieke
doelgroepen.
• Het bejaardenhuis als oplossing voor de
woningnood
Te ver doorgeschoten?
• Een AWBZ kindje thuis verzorgen: dief van je
eigen portemonnee
• Bejaarde (schoon)ouders verzorgen in
familiekring: onvoldoende geïntegreerd
Dissertatie Denktaş, 2011
Nieuwe ontwikkelingen: v.a. jaren 80, 90
• Bejaardenhuis wordt verzorgingshuis  verdichting
van de problematiek
• Ouderen zo lang mogelijk thuis
• Vermaatschappelijking van de zorg
• Nadruk op autonomie in de psychiatrie:
“verkommerden en verloederden”
Familie en omgeving
• Alle voorgaande ontwikkelingen hebben
gevolgen voor familie: meer zorg, meer
toezicht bieden. Zelfs al is er professionele
hulp.
Participatiesamenleving
Nog meer nadruk op mantelzorg, burenhulp
• Leidt tot oneerlijke verdeling van zorglasten in de
bevolking. Familieverwantschap.
• Toenemende druk op lage inkomensbuurten
• Toenemende druk op aardige mensen
• Niet altijd fijn voor kwetsbare groepen zelf
Morele norm
• Heeft kracht, ondanks niet afdwingbaar karakter (vgl.
kinderopvang norm in Nederland)
• Zorgen tot je kapot gaat?
• En als je niet kapot gaat: zorgen tot de dood?
• Verantwoording: waarom zorg jij niet zelf voor je
ouders? De mantel der liefde
Anders dan vroeger
• Tot ver in de jaren zestig werkten getrouwde
vrouwen (bijna) niet
• Mensen worden veel ouder dan vroeger
• Gezinnen hebben geen wegwerpdochter meer
• Euthanasieregime. Moeder, wanneer ga je nu eens
dood?
Dus ..
Mogen we de verzorgingsstaat
niet gewoon houden?
www.margotrappenburg.nl