Resultaten intervisie 6 februari 2013 Netwerkbijeenkomst over

Resultaten intervisie 6 februari 2013
Netwerkbijeenkomst over community arts & cultuureducatie
CAL-XL en Mocca, expertisecentrum cultuureducatie Amsterdam
Verschillende vraaginbrengers namen uit de intervisierondes nuttige tips mee naar huis. Hieronder
een aantal van de gestelde vragen plus een korte samenvatting van de adviezen.
Waar vind ik de juiste ingangen bij culturele instellingen, als het gaat om uitvoering
en samenwerking van de kunstvakken en programma's rondom Vrijetijdskunde bij
mijn Praktijkschool?
Vraaginbrenger: Willemijn Theil
Adviezen uit de intervisie

Focus je op mensen, niet op instellingen. Zet leerlingen en hun ouders centraal, zet ze in!
Daarmee creëer je ook draagvlak.

De focus op het rendement moet verminderd worden, zodat je je vooral kunt richten op wat
er wél gebeurt in de school. (Dus minder aandacht voor het idee dat leerlingen buitenschools
werkelijk kunst gaan beoefenen.)

Het draagvlak binnen de school en bij ouders is van essentieel belang. Benut daarom hun

Koppel de praktijkvakken aan de kunstvakken.

Betrek leerlingen bij de programmering en vraag wat zij willen, in plaats van hen iets op te
talenten. Betrek collega’s, (vak)docenten en ouders daadwerkelijk bij het project.
leggen.

Kijk buiten de grenzen (van je buurt).

Zet netwerken (collega’s) in voor ideeën, partners, modellen en voorbeelden.

Wat er nog niet is moet je ‘kneden’.

Koppel onderwijzers aan kunstmensen.

Raadpleeg de docenten om de leerlingen beter te leren begrijpen.

Maak duidelijk wat de individuele (leer)opbrengst is

Blijf het niet alleen doen; zoek (een) aanjager(s).

Teamteaching: leg dilemma’s voor aan je team (en aan leerlingen) en vraag hoe je draagvlak

Nodig ervaren kunstenaars uit.

Organiseer een project met een concreet eindresultaat, bijvoorbeeld een voorstelling. Zet
van hen kunt krijgen.
daarbij het kapitaal van je community in (individuen, passies, talenten).
Hoe kan een schooldirecteur zich voorbereiden op een gesprek met een kunstenaar
die de school vraagt om medewerking aan een kunstproject?
Vraaginbrenger: Gudrun Beckman
Er werd gewerkt vanuit de volgende casus: De directeur van drie ´zwakke´ basisscholen in een
krimpgebied in Friesland wil graag een duidelijke leerlijn culturele vorming implementeren en daarbij
expertise binnenhalen in het kader van het project ´Cultuureducatie met kwaliteit´. Op dit moment
doen de scholen slechts incidenteel iets aan cultuureducatie. Meestal is dat een ritje naar de
schouwburg, maar dat wordt steeds moeilijker te organiseren met vervoer.
De directeur komt net geïnspireerd terug van de studiedag van CAL-XL, waar het belang van
duurzame relaties voor cultuureducatie is besproken. De telefoon gaat. Een community arts
kunstenaar vraagt een gesprek aan om te praten over medewerking van de school voor een
kunstproject. De directeur aarzelt. Hij krijgt nu misschien een project in de schoot geworpen, maar hij
is bang dat het weer iets incidenteels zal worden. Hoe kan hij erachter komen of het project zal
bijdragen aan de start van een mogelijke leerlijn, en of het gaat om een duurzame relatie?
Adviezen uit de intervisie

Het community project gebruiken als een onderzoeksproject naar een mogelijke leerlijn. Met
dit project leerkrachten enthousiast krijgen, en leerlingen en ouders, om meer en duurzamer
op kunst en cultuur in te zetten. Voor het onderzoeksproject een klankbordgroep
samenstellen van kunstenaar/leerkracht/ouder/instelling met expertise op het gebied van
cultuureducatie.

Eerst met het team ergens anders een ‘good practice’ bekijken.

Voor het gesprek met de kunstenaar ook de cultuurcoördinator uitnodigen en iemand van de

Informeren hoe en of cultuureducatie op de gemeentelijke agenda staat.
lokale cultuureducatie-instelling
Hoe maak je lokale cultuureducatie en/of community arts duurzaam?
Vraaginbrenger: Saskia Mastenbroek
Adviezen uit de intervisie
Saskia maakte een mindmap van de nuttige tips die ze uit het gesprek mee naar huis nam.
Hoe maak je zichtbaar wat een project achterlaat in de wijk?
Vraaginbrenger: Lisa Kleeven
Onderliggende gedachte: als je kunt laten zien wat je achterlaat, worden het effect en de
duurzaamheid van een project duidelijker.
Adviezen uit de intervisie

Maak een website met resultaten van het project en betrek daar vrijwilligers bij.

Zorg voor herinnering in de vorm van een werk in de openbare ruimte/ontmoetingsplek.

Zet lokale talenten/ambassadeurs in om zelf het project draaiend te houden.

Vraag aan actieve deelnemers: “We houden op, wat nu? Kunnen we nog iets voor je doen?”

Geef het project een duidelijke plek in het museum aan de Keizersgracht (FOAM) zodat meer

Maak een boek over het project.
mensen ermee in aanraking komen.
2
Hoe kunnen cultuuraanbieders community arts inzetten om de overheden te
overtuigen van de waarde van cultuureducatie?
Vraaginbrenger: Menno Wiegeraad
Onderliggende stelling: community arts bieden, mede door de sociale impact die projecten vaak
hebben, veel interessante voorbeelden om ‘leken’ of non-believers te overtuigen van de waarde van
cultuur(educatie).
Adviezen uit de intervisie

Maak de preventieve waarde van cultuureducatie/community arts zichtbaar. Bijvoorbeeld:
overheden en woningbouwcorporaties besparen vaak geld op o.a. justitie, wanneer ze
investeren in cultuurprojecten met ‘hangjongeren’.

Daarvoor: monitor en documenteer projecten.

Zorg voor aansprekende voorbeelden in een (al dan niet bestaande) lobby.

Maak kekke promofilmpjes voor overheden, fondsen, woningbouwcorporaties en andere

Laat zien dat het kan met weinig middelen.

Zorg voor een groot draagvlak voor projecten, bijvoorbeeld door de deelnemers (scholen,
(potentiele) stakeholders.
kinderen, buurtbewoners) echt mede-eigenaar te maken.
Hoe draagt deelname aan een community arts project bij aan de culturele vorming
van leerlingen?
Vraaginbrenger: Olivia Glebbeek
Adviezen uit de intervisie

Het proces van deelnemers (leerlingen) empoweren en betrekken, gaat hand in hand met het
artistieke proces. Daarin worden ze gevormd.

Het persoonlijke leven, het karakter en de talenten van leerlingen kan als vertrekpunt dienen
voor het artistieke proces en resultaat. Daarmee wordt een project geen ver-van-het-bedshow voor de leerlingen, maar raken zij betrokken en enthousiast. Op die manier sluit een
project aan bij eigen belevingswereld, en bij ‘de echte wereld’.
Hoe krijg ik draagvlak voor cultuureducatie binnen het team van de school?
Vraaginbrenger: Pat Ulrici
Adviezen uit de intervisie

Zoek hulp bij een expert.

Koppel cultuureducatie aan andere vakken/doelen.

Laat de effecten van cultuureducatie zien en waarom het zo zinvol en (ook) leuk is.

Begin klein en realistisch.

Betrek ouders en de directie.

Zoek contact met een vergelijkbare school die al verder is.

Zorg dat je een heldere visie hebt op ‘het waarom’ van cultuureducatie in de school.

Integreer de overige vakken in je activiteiten vraag daarbij steun van je directie.
Hoe beschermen we de talenten van leerlingen en waarden als authenticiteit en
onderzoekend leren, in het cito-systeem dat vooral taal en rekenen beschermt?
Vraaginbrenger: Iris Douma
Adviezen uit de intervisie
3

Maak er geen strijd van; zorg voor balans: behoud de passie voor en inzet op talent,
authenticiteit en onderzoekend leren, én vergeet niet dat de cito, met alle bijbehorende
vaardigheden, óók belangrijk is.

Blijf luisteren, blijf elkaar ontmoeten.

Sluit aan bij wat er al is, er zijn al veel mooie initiatieven en samenwerken kan tijd en geld
besparen.
Verder bleek maar weer eens dat de wens er binnen het onderwijs zeker leeft, maar dat de
praktijk van het systeem (nog) te weinig ruimte biedt. Veel draagvlak dus, maar nog weinig
middelen, heldere en haalbare richtlijnen.
Hoe kun je binnen sociaalartistieke praktijken zorgen dat kinderen werkelijk
medebetekenis geven aan een project?
Vraaginbrenger: Irma van Hoorik
Onderliggende gedachte: als kinderen meedoen aan sociaalartistieke activiteiten worden ze vaak
ingezet om uit te voeren wat de kunstenaars bedacht hebben. Op die manier leiden de activiteiten
niet tot authentieke ontmoetingen, waarbij kinderen met artistieke media medebetekenis geven aan
een maatschappelijke en/of sociale kwestie.
Adviezen uit de intervisie

Ga aan de dialoog aan met de ‘brongroep’ (die mede uit kinderen bestaat).
Wat kan een instelling als het Tropenmuseum Junior buiten de deuren ondernemen,
om nieuw publiek naar het museum te brengen?
Vraaginbrenger: Liesbeth Ruben
Adviezen uit de intervisie

Heel veel meer tijd aan besteden.

Langdurige projecten organiseren (minimaal een tijdsbestek van enkele jaren).
4