Jeroen Geerdink, Stimuland Dedemsvaart 1

Jeroen Geerdink, Stimuland
Dedemsvaart 1 april 2015
Zichtbare veranderingen
• 
• 
• 
• 
• 
Minder voorzieningen.
Dienstverlening/retail verandert.
Digitalisering communicatie en werkprocessen.
Sociale levenstructuren niet geografisch afhankelijk.
Demografische veranderingen.
Crisis heeft ontwikkelingen kracht bij gezet, maar de verandering
was reeds ingezet.
Verandering van rollen
en denkbeelden
Nu een overgangsperiode.
•  Afscheid nemen van oude denkbeelden.
•  Aangepaste focus en andere toekomstperspectieven.
•  Wennen aan nieuwe rollen overheid en burger.
De veranderende overheid
Ambities
Traditionele Planning
Lichte maakbaarheid
Grote opgaven
Gebruiken veerkracht
Problemen
Oplossingen ‘Uitrollen’,
‘Implementeren’
Cultuur
Organisatie
We maken plannen
We benutten momentum
Planningscycli
Regels
Improviseren
Minimum aan regels
Coördinatie/Verbinden
Integraliteit probleem
Omgangs
vorm
Wat gaat vanzelf goed?
Menselijke maat
‘Voortbouwen’ ‘Olievlek’
Kortsluiten
Verkorten van lijnen
Omzichtig
Het mag knetteren
Risico-management
Ruimte voor ondernemen en initiatief
Kracht
van
het dorp
Dorpenmonitor SCP:
•  1/3e bevolking woont op het platteland.
•  Nabijheid van steden grote invloed op ontwikkeling van dorpen.
•  Sociale status grote invloed op ontwikkeling van dorpen.
4 Dorpstypen
(Bron: SCP Dorpenmonitor 2013)
Type
Omschrijving
Sociologische
kenmerken
Sociaal-economische
kenmerken
Grote dorpen
bij de stad
Bestaat hoofdzakelijk
uit woonwijken
Meest vergrijst
Lage werkeloosheid,
hoog gekwalificeerde
banen
Kleine dorpen
bij de stad
Mooie gebieden met
veel natuur en centrale
ligging
Bewoners zijn erg op de
stad gericht
Veel bewoners die
welgesteld en hoog
opgeleid zijn
Grote afgelegen
dorpen
Grotere dorpen met
centrumfunctie
Bewoners veelal
afkomstig uit eigen regio.
Hoog aandeel jongeren
Veel voorzieningen
Hoge werkeloosheid
Kleine
afgelegen
dorpen
Kleine geïsoleerde
dorpen met beperkt
voorzieningen aanbod
Naar binnen gericht
Hoge sociale cohesie
Relatief lage inkomens en
laag opleidingsniveau
Cumulerende achterstand
4 Dorpstypen
(Bron: SCP Dorpenmonitor 2013)
Type
Omschrijving
Sociologische
kenmerken
Sociaal-economische
kenmerken
Grote dorpen
bij de stad
Bestaat hoofdzakelijk
uit woonwijken
Meest vergrijst
Lage werkeloosheid,
hoog gekwalificeerde
banen
Kleine dorpen
bij de stad
Mooie gebieden met
veel natuur en centrale
ligging
Bewoners zijn erg op de
stad gericht
Veel bewoners die
welgesteld en hoog
opgeleid zijn
Grote afgelegen
dorpen
Grotere dorpen met
centrumfunctie
Bewoners veelal
afkomstig uit eigen regio.
Hoog aandeel jongeren
Veel voorzieningen
Hoge werkeloosheid
Kleine
afgelegen
dorpen
Kleine geïsoleerde
dorpen met beperkt
voorzieningen aanbod
Naar binnen gericht
Hoge sociale cohesie
Relatief lage inkomens en
laag opleidingsniveau
Cumulerende achterstand
4 Dorpstypen
(Bron: SCP Dorpenmonitor 2013)
Type
Omschrijving
Sociologische
kenmerken
Sociaal-economische
kenmerken
Grote dorpen
bij de stad
Bestaat hoofdzakelijk
uit woonwijken
Meest vergrijst
Lage werkeloosheid,
hoog gekwalificeerde
banen
Kleine dorpen
bij de stad
Mooie gebieden met
veel natuur en centrale
ligging
Bewoners zijn erg op de
stad gericht
Veel bewoners die
welgesteld en hoog
opgeleid zijn
Grote afgelegen
dorpen
Grotere dorpen met
centrumfunctie
Bewoners veelal
afkomstig uit eigen regio.
Hoog aandeel jongeren
Veel voorzieningen
Hoge werkeloosheid
Kleine
afgelegen
dorpen
Kleine geïsoleerde
dorpen met beperkt
voorzieningen aanbod
Naar binnen gericht
Hoge sociale cohesie
Relatief lage inkomens en
laag opleidingsniveau
Cumulerende achterstand
4 Dorpstypen
(Bron: SCP Dorpenmonitor 2013)
Type
Omschrijving
Sociologische
kenmerken
Sociaal-economische
kenmerken
Grote dorpen
bij de stad
Bestaat hoofdzakelijk
uit woonwijken
Meest vergrijst
Lage werkeloosheid,
hoog gekwalificeerde
banen
Kleine dorpen
bij de stad
Mooie gebieden met
veel natuur en centrale
ligging
Bewoners zijn erg op de
stad gericht
Veel bewoners die
welgesteld en hoog
opgeleid zijn
Grote afgelegen
dorpen
Grotere dorpen met
centrumfunctie
Bewoners veelal
afkomstig uit eigen regio.
Hoog aandeel jongeren
Veel voorzieningen
Hoge werkeloosheid
Kleine
afgelegen
dorpen
Kleine geïsoleerde
dorpen met beperkt
voorzieningen aanbod
Naar binnen gericht
Hoge sociale cohesie
Relatief lage inkomens en
laag opleidingsniveau
Cumulerende achterstand
Ontwikkelingen werkgelegenheid:
•  Grotere verschillen in ontwikkeling tussen dorpen en steden,
dorpen blijven achter.
•  In afgelegen dorpen is de werkeloosheid groter,
nog sterker in krimp gemeenten aan de rand van Overijssel.
•  In kleine dorpen is 20% van de werkenden ZZP’er.
•  Relatief veel armoede in kleine afgelegen dorpen.
•  Werkgelegenheid zal dalen in grote delen van Overijssel.
• 
• 
• 
• 
Statistieken Overijssel gelijk met Nederlands gemiddelde.
Grote verschillen in Overijssel per regio.
Sterke netwerken zijn de kracht van Overijssel.
Robuuste MKB-gedreven economie, belangrijkste werkgevers:
1.  Dienstverlening
2.  Industrie
3.  Publieke sector (tevens grootste opdrachtgever).
Jan Jonker (Hoogleraar duurzaam ondernemen Radboud Universiteit):
Participatie belangrijke rol:
•  Lokale ontwikkeling is afhankelijk van aanwezige sociale kapitaal.
•  Grotere regionale verschillen door wel of niet slagen van participatie.
•  Participatie is ‘doen’, dat levert kansen op.
Marijn Molema (Onderzoeker regionale economie HS Windesheim):
Relatie sociale structuren en economisch succes:
•  Positief verband tussen sociale kracht en economische welvaart.
•  Sfeer, identiteit en zelfvertrouwen in dorpen zijn bepalend.
•  Sociaal beleid heeft invloed op economische ontwikkelingen.
Knelpunt door overmaat van ca. 25% (maatschappelijk) vastgoed.
Beginpunt is gemeentelijk visie op maatschappelijk vastgoed en
inzicht in aanwezige voorzieningen.
Lokale keuzes met gebiedsdekkende onderbouwing.
Uiteindelijk: iedere kern bepaald zelf haar niveau van voorzieningen.
Relatief gunstige uitgangspunten:
• 
• 
• 
• 
• 
• 
Bevolking groeit 3 à 5% tot 2025.
Vergrijzing stijgt tot 27% in 2025.
Veel voorzieningen, druk op exploitaties.
Gunstige invloed groeiregio Zwolle.
Ontgroening heeft grootste impact, jongeren trekken weg.
Krimp meeste effect in kleine dorpen aan de rand van
gemeenten. Denk aan De Krim of Beerzerveld.
Succesvol als:
• 
• 
• 
• 
• 
Sociale verbindingen en lokale initiatieven blijven?
Woningmarkt dynamisch?
Winkels blijven?
Plekken voor ontmoeting blijven?
Sterke identiteit woonkernen?
Vragen voor de toekomst per dorp:
• 
• 
• 
• 
Wat voor dorp wil je zijn?
Wat zijn reële scenario’s?
Welke initiatieven neem je en waar ligt je focus?
Welke relatie met de gemeente streef je na?