Oud supercontinent in tweeën

Oud supercontinent in tweeën
Kennislink.nl, april 2008
Nieuw onderzoek wijst uit dat het oercontinent Gondwanaland eerst in tweeën brak in plaats van in meerdere
stukken. Gondwanaland was een supercontinent op het zuidelijk halfrond van 210-180 miljoen jaar geleden.
Het bestond uit onder andere Zuid-Amerika, Antarctica, Australië en India.
Plaattektoniek is de theorie van het uiteen, langs, en naar elkaar toe bewegen van aardplaten. De oorspronkelijke positie van de
continenten was dus ook compleet anders. Van 210 – 180 miljoen jaar lag er een supercontinent op het zuidelijk halfrond:
Gondwanaland. Dit oercontinent bestond voornamelijk uit het huidige Zuid-Amerika, Antarctica, Australië en India. Volgens
nieuw onderzoek brak dit supercontinent niet meteen op in vele kleine continenten, maar eerst in twee grotere continenten. Dit
schrijven twee onderzoekers uit Londen en Bremerhaven in Geophysical Journal International.
Pangea
Gondwanaland was al groot maar was van 250-210 miljoen jaar geleden onderdeel van een nóg groter continent: Pangea. Dit
continent bevatte alle huidige continenten. Rond 210 miljoen jaar geleden brak Pangea uiteen in het noordelijke Laurasië
(Noord-Amerika, Azië en Europa) en Gondwanaland.
De positie van Laurasië en Gondwanaland rond 200 miljoen jaar geleden, aan het einde van de geologische Trias periode. Bron: USGS
Splitsing Gondwanaland
Ook Gondwanaland bleef niet gespaard en werd vanaf 183 miljoen jaar geleden door moeder aarde in meerdere stukken
gebroken. Hoe dat precies is gebeurd, is onderwerp van wetenschappelijk debat. Eerdere modelberekeningen lieten zien dat
Gondwanaland snel uiteenviel in kleinere continenten. Dit blijkt niet het geval volgens nieuw onderzoek. Eerst brak
Gondwanaland uiteen in Afrika/Zuid-Amerika en Antarctica/India/Australië. Pas 30 miljoen jaar later splitsten deze twee
continenten zich verder.
Om tot de tweedeling van Gondwanaland te komen, hebben de onderzoekers breukzones van de aardkorst in de Riiser-Larsen
zee bij Antarctica en in Mozambique onderzocht. Ook magnetisme- en zwaartekrachtberekeningen speelden een cruciale rol.
Volgens de onderzoekers wordt de aardkorst van zo’n supercontinent zo dik ten opzichte van die in de oceanen, dat het
supercontinent
bezwijkt
onder
zijn
eigen
gewicht.
Een
tweedeling
is
het
gevolg.
Gondwanaland breekt op. Madagaskar maakt zich uiteindelijk los en beweegt met Afrika mee. Datzelfde geldt voor Mozambique, het
kleinere eiland ten zuidwesten van Madagaskar. Mozambique sloot zich uiteindelijk aan op Afrika. Bron: Graeme Eagles. Klik op de
afbeelding voor een grotere versie.