pgo-leidraad `Groei van continenten`

PGO-LEIDRAAD ANW – V4A
Module
Groepsleden
Artikel (titel)
Module 2
Voorzitter: Carlijn van Herpt
Notulist: Vivian Allis
Hoofdstuk 10 uit boek ‘De
Aarde’
Onderwerp Biosfeer
Overige:
Bibi van Eijk
‘Een uitdijende aarde?’
1. Verhelder onduidelijke termen en begrippen.



Stationair: stilstaand.
Atomair: betrekking hebbend op atomen.
Speculatief: bespiegelend.
2. Definieer het centrale probleem / vraag van het artikel.
Hoe kan de uitdijing van de aarde worden onderzocht?
3. Analyseer het artikel / de rode draad.
Ongeveer 200 miljoen jaar geleden waren alle tegenwoordige continenten samengevoegd in het ene
supercontinent Pangea. Argumenten ten gunste van een uitdijende aarde zijn er volop. Helaas is veel
bewijsmateriaal nogal ingewikkeld en technisch en bovendien vaak voor tweeërlei uitleg vatbaar en
misschien zelfs ongeldig. Desondanks is er een aantal verschijnselen dat niet geheel en uitsluitend
met platentektoniek is te verklaren.
In de geschiedenis van de geologie zijn er verschillende theorieën geweest die waargenomen
fenomenen probeerden te verklaren met een formaatverandering van de aarde.
Als de aarde een constante diameter heeft, is de enig mogelijke verklaring dat de omringende ruggen
van Antarctica wegschuiven met precies zó een snelheid dat de nieuwe lithosfeer blijft passen tussen
ruggen en continenten. Antarctica blijft daardoor op zijn plaats en alle andere continenten schuiven
ervandaan. Afrika kan op zo’n aarde echter niet én op zijn plaats blijven én wegschuiven van een
stationair Antarctica. Paleomagnetische gegevens tonen aan dat alle continenten, behalve
Antarctica, in hun drift een noordwaartse component bezitten, wat inhoudt dat de Noordelijke Ijszee
steeds kleiner zou worden als de aarde een constante diameter heeft. Er is waarschijnlijk echter in
het Noordpoolgebied geen sprake van samendrukking, maar van rek. Deze tegenstrijdige
aanwijzingen zijn alleen met elkaar in overeenstemming te brengen met een uitdijende aarde.
Er is een aantal manieren waarop de uitdijing van de aarde kan worden onderzocht, maar het is
moeilijk tot een overtuigend resultaat te komen. Zo’n benadering kan een onderzoek naar mogelijke
oorzaken van expansie van de aarde zijn.
De continenten en delen van de oceaanbodem passen het best in elkaar als men aanneemt dat de
aarde een groter wordende straal heeft.
H.G. Owen concludeerde dat er in de laatste 180 miljoen jaar een exponentiële groei van de straal
heeft plaatsgevonden van 80% naar 100% van de huidige grootte.
4. Orden de ideeën uit de analyse van het probleem.



Supercontinent Pangea
Afrika-Antarctica-paradox
Uitdijing van de aarde

Kracht van de expansie
5. Formuleer leerdoelen.
1. Hoe kan het dat er telkens weer nieuwe theorieën blijven komen over een uitdijende aarde
maar dat deze theorieën nauwelijks bewezen kunnen worden?
2. Waaruit heeft H.G. Owen zijn conclusie kunnen trekken?
3. Waarom ligt de uitdaging om de uitdijing van de aarde direct te onderzoeken door met
behulp van laserstralen de exacte afstanden tussen de aarde en de maan te meten, buiten
ons bereik?
PROCESCONTROLE (punten,datum)
DOCENT
________________
6. Beantwoord je leerdoelen.
1. Door meer en beter onderzoek ontstaan er in de loop van de tijd steeds betere theorieën
over een uitdijende aarde. Het is echter moeilijk om hiervoor duidelijk bewijs te vinden, de
meeste van deze onderzoeken geven namelijk wel een beetje bewijs maar niet 100%.
2. We gaan niet verder in op dit leerdoel waardoor dit leerdoel niet beantwoord hoeft te
worden.
3. Om dit met behulp van laserstralen te onderzoeken is heel duur en best gevaarlijk. Verder
zou hier heel veel onderzoek mee gedaan moeten worden voordat onderzoekers uit kunnen
gaan van een geloofwaardig resultaat, en dit is te duur.
7. Schrijf een korte samenvatting van de ‘oplossing’ van dit probleem.
Er is een aantal manieren waarop de uitdijing van de aarde kan worden onderzocht, maar het is
moeilijk tot een overtuigende resultaat te komen. Als de aarde is uitgezet, zal de zwaartekracht aan
het oppervlak nu lager zijn dan vroeger omdat de zwaartekracht afneemt met toenemende afstand
tot het middelpunt. Een heel andere benadering is onderzoek naar mogelijke oorzaken van expansie
van de aarde.
PROCESCONTROLE (punten,datum)
DOCENT
________________