De Roos van Leary

De Roos van Leary
1
Roos van Leary
2
De mens heeft 2 basisbehoeftes
1. Invloed willen uitoefenen (mens = 'machtig' wezen)
2. Ergens bij willen horen (mens = sociaal wezen)
Spanningsvelden....
3
●
Je krijgt niet altijd wat je wil
●
Soms wil je het ook (even) niet
Dus:
Je kunt je gedrag situeren op twee dimensies
1. Invloed willen uitoefenen
4
Boven
Onder
2. Ergens bij willen horen
5
Tegen -------------- Samen
Dat leidt dan tot ….
6
Boven
Tegen ------------------------ Samen
Onder
Twee assen en vier stijlen
7
Boven
Aanvallend
Leidend
Tegen ----------------------------------------- Samen
Verdedigend
Volgend
Onder
Soms onstaan er dan vaste patronen…..
8
Bijvoorbeeld tussen moeder en zoon …
https://www.youtube.com/watch?v=P3SL1S4eTsk&t=268s
Of tussen twee mensen die elkaar eigenlijk nog niet
kennen ….
Een verdere opsplitsing.....
9
Aanvallend om
eigen belangen te
bevechten
Verdedigend
weerstand bieden in
opstand komen
Leidend met
aandacht voor
de relatie
Volgend aanpassen om
de ander de ruimte te
geven
Wat kom jij tegen?
10
1. Welk gedrag herken je bij jezelf? Werd dat
zichtbaar in de vragenlijst?
2. Welk gedrag herken je bij bepaalde patiënten of bij
anderen (collega's, privé)?
3. Wat zijn de kenmerken van de 8 segmenten? Noem
ook een valkuil
Boven – samen: Leidend gedrag
11
•
•
•
Duidelijk aangeven wat verwacht wordt
Gesprek sturen
Verantwoordelijkheid nemen, en delen
Valkuil: te veel sturen
Samen - boven: Helpend gedrag
12
•
•
•
•
•
Ik heb ideeën en die wil ik inbrengen
Ik vind het belangrijk wat anderen vinden
Ik neem verantwoordelijkheid voor situatie ander
Leider steunen
Bewust volgen
Valkuil: teveel op de schouders nemen
Samen - onder: Meewerkend
13
•
•
•
•
•
Ik zorg voor de relatie
Ik draag bij aan goede sfeer
Ik geef anderen de ruimte
Ik ben geïnteresseerd
Dienstbaar en klantgericht
Valkuil: steeds aanpassen, teveel
Onder – Samen: Volgend
14
•
•
•
•
•
Afwachtend
Ik wil goede relatie
Geen mening
Wel willen leren
Aanpassend
Valkuil: afhankelijkheid
Onder – tegen: Teruggetrokken
15
•
•
•
•
•
Laat me met rust
Geen mening willen hebben
Geen interesse, trekt zich terug
Bescheidenheid
Plichtsgetrouw
Valkuil: te veel gehoorzaamheid, distantie
Tegen – onder: Opstandig
16
•
•
•
•
•
Weerstand tegen de gevestigde orde
Roept licht agressie op
Tegendraads
Niet eens met oplossing, maar draagt zelf geen
oplossing aan
Wantrouwen
Valkuil: notoire zeurpiet, verzet
Tegen – Boven: Aanvallend
17
•
•
•
•
•
Verzet, haantjesmentaliteit
Biedt tegenwicht tegen confronterende
opmerkingen
Eigen mening
Ruzie
Opbouwende kritiek
Valkuil: agressie
Boven – tegen: Concurrerend
18
•
•
•
•
Ik moet duidelijk zijn
Iedereen moet doen wat ik zeg
Uitdagen
Competitie
Valkuil: Arrogantie, overtuigd van het eigen gelijk
Goed samenwerken begint bij jezelf....
19
Je kunt interacties in bepaalde mate beïnvloeden
gedrag roept immers gedrag op
Begin jij elke dag met een welgemeende groet als je
de praktijk opkomt?
Mooi......
https://www.youtube.com/watch?v=cTgcy6sekzY
Dus.....
20
Complementariteit ('symbiose')
– Boven gedrag roept onder gedrag op
– Onder gedrag roept bovengedrag op
Symmetrie ('bevlekking')
– Samen gedrag lokt Samen gedrag uit
– Tegen gedrag lokt Tegen gedrag uit
Dus:
21
Herkenbaar?
22
●
Kun je een voorbeeld geven van de mechanismen van
Symmetrie en complementariteit?
Hoe kun je nu situaties en gedrag
beïnvloeden?
23
Succesvol samenwerken, deel 2
https://www.youtube.com/watch?v=vmVNetqzJ1w
Samenvattend....
24
●
●
●
●
●
Wees je bewust van de positie die je inneemt: houd je
niet onbewust een patroon in stand, waarvan je niet
weet dat het bestaat?
Verplaats je in het perspectief van de ander.
Vraag je af: welk gedrag van mijn kant vergroot de
kans dat de ander gedrag vertoont dat ik graag wil?
Situeer dat op de 2 dimensies Boven-Onder en
Samen-Tegen, en kies dan één van de 8 segmenten.
Zorg dat je alle varianten 'in huis' hebt.
Literatuur
25
The Interpersonal Diagnosis of Personality. Timothy Leary, 1957

Het Groot Beïnvloedingsspel. Bert van Dijk en Fenno Moes. Thema
Uitgeverij, 2005

Beïnvloed anderen, begin bij jezelf. Bert van Dijk. Thema Uitgeverij, 2007

Aktie is reactie. Cremers, M.J. en B. van Dijk. Thema Uitgeverij, 2007

Lastige types. Zo pak je ze aan. Marloes Zevenhuizen. Psychologie Magazin,
september 2014

Zo ga je om met moeilijk gedrag. Bert van Dijk. Psychologie Magazin,
september 2014
