Gedecentraliseerde eenheidsstaat

Thema 2: De rechtsstaat
AANTEKENING
Ongeschreven regels
Geschreven regels
Socialisatie
opvoeding en sociale controle
Wetgeving
handhaving en overheidsdwang
Maken:
Kennis en begrip
wb. P. 50-51 opgave 1 t/m 8
wb. P. 52 opgave 2 en 4
Aantekening
Klassieke grondrechten
Gelijkheidsrechten (art. 1)
Politieke rechten (2 x kiesrecht)
Vrijheids rechten (VvM en VvG, censuur)
Aantekening
Sociale grondrechten
Sociale zekerheid:
- Sociale voorzieningen
(ABW, AOW sociaal minimum)
- Onderwijs, zorg, huisvesting
Maken:
wb. p. 54-55 kennis & begrip 1-3 en 5-8
wb. P. 55-56 opdr. 2-4
Paragraaf 2 De macht van de
overheid
Rechtsstaat
Rechtsregels
Kenmerken van de rechtsstaat
Een rechtsstaat is een staat waarin burgers
worden beschermd tegen willekeurig
handelen door de overheid
•
•
•
•
Grondrechten
Scheiding van machten (trias politica)
Onafhankelijke rechtspraak
Legaliteitsbeginsel
Legaliteitsbeginsel
Het handelen van de overheid moet legaal zijn.
Oftewel: alles wat de overheid doet is gebaseerd op wetten.
Zaken zijn pas strafbaar als dat is vastgelegd in een wet.
In de wet staat hoe de overheid mag handelen.
5 rechtsbronnen
Rechtsbronnen zijn documenten waarin afspraken zijn
vastgelegd, op basis daarvan wordt vastgesteld welke
geschreven regels we hebben.
Grondwet
Wetten
Rechtspraak
Verdragen
Gewoonterecht
Het legaliteitsbeginsel: Proces Geert
Wilders
• Wat is strafbaar?
• Wanneer overtreed je de wet?
• Hoe zit het met de scheiding vd machten?
Paragraaf 3
Geweldsmonopolie :
Alleen de overheid mag geweld gebruiken
om orde te handhaven
Preventie
Officier van Justitie
Vragen:
1. Noem 2 regels die voor de overheid gelden tijdens het
strafrechtelijk onderzoek
2. Wie heeft het vervolgingsmonopolie?
3. Wat is seponeren?
4. Wat kan je doen als je het niet eens bent met je straf?
Filmpje! (tot opdracht bij 3.42)
Trias politica en de rol van het Openbaar Ministerie (OM)
Wetgevende macht
Uitvoerende macht
Rechtsprekende macht
Openbaar ministerie
Opsporing (politie)
Vervolgen, schikken of seponeren
Taken van de politie:
- Orde handhaven
- Opsporen
- Preventie
Preventief fouilleren:
In een bepaald gebied, voor een bepaalde tijd,
zonder aanziens des persoons (dus iedereen kan gefouilleerd
worden)
Preventief selectief fouilleren:
In een bepaald gebied, voor een bepaalde tijd, met gerichte
zoekopdracht : bijv. afkomst, geslacht, leeftijd. (alleen
bepaalde mensen kunnen gefouilleerd worden)
Wetboek van strafvordering:
Hierin staat welke regels er voor de overheid gelden
als iemand vervolgd wordt.
Wetboek van strafrecht:
Hierin staat wat we onder misdrijven en
overtredingen verstaan.
Je vindt hierin de definitie van strafbare feiten en de
mogelijke straffen.
Onschuldspresumptie:
Je bent onschuldig tot een rechter je veroordeelt en
schuldig verklaard
Gelijkheidsbeginsel
"Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke
gevallen gelijk behandeld.
Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging,
politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook,
is niet toegestaan.“
Censuur en zelfcensuur
Censuur: De overheid beperkt van de vrijheid van
drukpers
(je mag niet alles zeggen en schrijven wat je wilt)
Zelfcensuur: je schrijft niet alles wat je zou willen, uit
angst voor problemen