Ananz Ouderenzorg

D.W. de Knijff, psychiater
Depressie
DWW de Knijff
Psychiater
St-Anna Ziekenhuis
Depressie
1. Wanneer spreken we van een
depressie?
2. Hoe vaak komt het voor?
3. Hoe ontstaat het?
4. Welke soorten?
5. Behandeling
6. Hoe ermee omgaan?
7. Hoe kunnen we het voorkomen?
LichaamGeest
BiologiePsychologie
Depressie=Biologie=Psychologie
1. Wanneer depressie?
• 2 Kernsymptomen gedurende weken:
- Continu somber
- Niet meer kunnen genieten, geen plezier
Bijkomende symptomen
•
•
•
•
•
•
•
•
Eetlust vermindering
Slapeloosheid
Concentratiestoornis
Geheugenproblemen
Continu piekeren, besluiteloosheid
Schuld, schaamte, waardeloosheid
Wanen
Zelfmoordgedachten
2. Hoe vaak komt het voor?
• Nr 4 ziekte in de westerse wereld (nr 1
hart en vaatziekten)
• 15 % van de mensen in NL maken
gedurende hun leven een depressie
door (Nemesis)
• vrouw:man=2:1
• Lichte depressie, <3 mnd, 50 %
geneest spontaan
• Ernstige depressie 75 % geneest
uiteindelijk na therapie
3. Hoe ontstaat een depressie?
•
•
•
•
•
Erfelijke factoren (1e gr familie= 2 x kans)
Opvoedkundige stijl
Life events (sexueel misbruik)
Persoonlijkheidsfactoren
Ernstige lichamelijke ziekten
3. Persoonlijkheidsfactoren
• Negatief zelfgevoel, afhankelijkheid van externe
bevestiging of waardering
• Streng geweten, grote discrepantie tussen
idealen en werkelijkheid
• Neuroticisme,
– emotionele instabiliteit, interpersoonlijke
sensitiviteit, lage drempel voor negatieve
emoties
• Persoonlijkheidsstoornissen (vermijdend)
4. Welke soorten depressie?
•
•
•
•
•
•
Unipolaire/ bipolaire depressie
Psychotische depressie
Vitale depressie
Atypische depressie
Seizoensgebonden
Postnatale depressie
5. Behandeling
•
Biologische behandeling
•
Psychologische behandeling
Wanneer biologische
behandeling?
• Bij ernstige depressies
•
•
•
•
Psychotische depressies
Patient funktioneert niet meer
Ernstige suicidaliteit
Bipolaire depressie
5. Biologische behandeling
• Werking op neurotransmitters
• Serotonine verhoging in de hersenen
• Norepinefrine verhoging
• Dopamine verhoging
5. Biologische
behandelingsvormen
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Moderne antidepressiva (SSRI+NSRI)
Oude antidepressiva (TCA)
Lithium + TCA
Niet geregistreerde MAO-remmers
ECT
Experimenteel: TMS, Nervus vagus stim
Lichttherapie bij SAD
Running therapie
Werken antidepressiva wel?
• Niet bij lichte depressies
• Wel bij ernstige depressies
5. Psychologische
behandelingsvormen
•
•
•
•
Ondersteunende gesprekstherapie
Cognitieve gedragstherapie
Interpersoonlijke psychotherapie
Psychodynamische psychotherapie
Pycho-educatie (voor patiënt)
• Cursus: In de put uit de put.
• Doel
– Vergroten van kennis over depressie
– Informatie over medicijnen (40 %
therapieontrouw)
– Informatie over herstel, voorkomen van
terugval of chroniciteit
Advies aan de patient
• Depressie is geen zwakheid maar een goed
behandelbare aandoening
• Structuur, aktief blijven (nooit op bed liggen
overdag)
• Ga niet binnen zitten en beweeg regelmatig
(running, fitness)
• Neem geen belangrijke beslissingen
• Medicatie: zelfde tijdstip, niet overslaan nooit
zomaar stoppen, bespreek bijwerkingen
6. Depressie en omgeving
•
•
•
•
Machteloosheid, verdriet, boosheid
Verstoring van relatie
Verwijtend naar patiënt
Overbezorgd
Advies aan familieleden
•
•
•
•
•
•
•
Stimuleer patient om hulp te zoeken
Ga mee naar arts
Toon begrip en geduld
Probeer niet verwijtend te zijn
Af en toe waardering of compliment
Blijf contact zoeken en communiceren
Probeer schaamte te overwinnen
Advies aan familieleden II
• Stimuleer patiënt tot activiteiten
• Jonge kinderen veel uitleg geven
• Bij herstel vaak nieuwe inzichten
• In dit stadium goed blijven praten
7. Hoe depressie voorkomen? I
• negatief denken aanpakken
• kwetsbaarheid verminderen: grenzen stellen,
conflicten aangaan, zelfbeeld verbeteren
Voorkomen depressie II
• sociaal isolement verminderen
• overbelasting tegengaan (eigen grenzen
accepteren)
• antidepressiva continueren
• stemmingsstabilisator bij bipolaire
depressie (AD helpen niet!)
• Mindfulness (aandachtsgerichte therapie)
De PAAZ van het
St. Anna Ziekenhuis
Rosanne Huijbregts,
teamleider
inhoud
•
•
•
•
•
•
•
Kengetallen
Welke hulpvragers
dagprogramma
individuele begeleiding
Behandelplannen
Polikliniek en consultatieve psychiatrie
toekomstige ontwikkelingen
kengetallen
• 22 bedden
• 4 dtb-stoelen
• 1 teamleider
• 20 verpleegkundigen
• 2 activiteitenbegeleiders
• 1 creatief therapeut
• 1 spv
• 5 secretaresses
• 3 psychiaters
• 1 psycholoog
• 1 pastor
• 1 maatschappelijk werker
20 patiëntenkamers
2 huis- / eetkamers
welke hulpvragers naar de Paaz
1) combinatie psychiatrische en
somatische problematiek
• delieren
• suïcidepogingen
• verwardheid bij suikerziekte
• schizofrenie / operatie
• et cetera
welke hulpvragers naar de Paaz
2) voldoende resultaat binnen drie
maanden
• recidiverende depressies, manieën
• psychose
• ernstige psychosociale problemen
• time out langdurige problematiek
• detox bij alcohol
• et cetera
welke hulpvragers naar de Paaz
3) eerste kennismaking met opname in
de psychiatrie
welke hulpvragers naar de Paaz
(relatieve) contra indicaties
• ernstige gedragsproblemen
• noodzaak langdurige superspecialistische
behandeling
• verblijfsfunctie
• familie van personeel
• leeftijd onder 18 jaar
dagprogramma
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
activiteitenbegeleiding
sport
ontspanningsoefeningen
kookvaardigheden
creatieve therapie
huiskameractiviteiten
groepsgesprek
sociale basisvaardigheden
wandelen
week- / weekendevaluatie
individuele begeleiding
twee verpleegkundigen
• spilfunctie
• vraagbaak
• meebepalen beleid
• afspraken verlof
behandelplannen
• bij opname
• tijdens opname
polikliniek
• poli St. Anna: buurtwinkel
• GGzE /
GGz Oost Brabant: supermarkt
door samenwerking in één gebouw veel meer
mogelijk
consultatie psychiatrie
• Psychiaters
• Consultatief psychiatrisch
verpleegkundige
toekomstige ontwikkelingen
• patiënt zelf aanwezig bij
behandelplanbespreking
• somatische unit op de Paaz
• ECT in eigen ziekenhuis
• dbc’s
• intensievere samenwerking GGzE
• supermarkt met buurtwinkelkarakter
samenvattend
• zeer brede problematiek
• Paaz scharnierfunctie
• samengaan in één gebouw meer dan de
som der delen
• Volop in ontwikkeling
pauze
discussie, vragen
forum:
• Rosanne Huijbregts, teamleider
• Dirk de Knijff, psychiater