Hoe doen fonologische problemen zich voor bij de spelling?

DYSLEXIE en fonologische problemen
Workshop ONL congres 2011
OnderwijsAdvies
Dorothé Kappenburg
Begrippen
• Fonemisch bewustzijn
• Fonetisch bewustzijn
• Fonologisch bewustzijn
• Lexicaal/prelexicaal
• Orthografische kennis
• Fonotactische
waarschijnlijkheden
• Psycholinguïstiek
2
Theoretisch kader
3
Via tellen naar taal
4
5
Samenvattend;
• Mensen met dyslexie;
• hebben een probleem
bij de waarneming en
verwerking van
spraakklanken!
6
Ontwikkeling van fonologische vaardigheden
• Training van fonologische vaardigheden werkt niet
(Eleveld, 2006)
Combinatie met letters werkt wel.
Margaret Snowling;
• phonological awareness
• and reading intervention (2006)
7
Fonologische problemen en lezen??
8
Hoe doen zich fonologische problemen voor bij het
lezen
• Hoe kun je fonemisch
bewustzijn koppelen aan
het lezen?
• Leer ze lezen met het
aantal letters dat ze
kennen!!
9
• Is mkm te moeilijk? Ga
over naar km woorden
• Eventueel opbouw
woordkaarten;
• a ak tak
Volgorde in inoefening
•
•
•
•
•
10
Aanleren van de naam van
een letter met klankgebaar.
Letter laten herkennen
tussen andere letters
(visuele discriminatie)
Letter laten naschrijven op
veel verschillende manieren.
Letter laten herkennen aan
het begin van een woord
(auditieve analyse)
Woorden in stukjes hakken
en letter laten herkennen
(auditieve synthese)
Hoe doen fonologische problemen zich
voor bij de spelling?
Spelling van JM (Snowling, 2000)
Het woord
umbrella
adventure
cigarette
membership
understand
instructed
refreshment
11
bij 8 jaar
unenprl
afveorl
sikeoleg
meaofe
unenstand
inthder
refent
bij 10 jaar
unbrl
addfch
cigeragg
membship
understant
intrmu
reafrestmint
bij 12 jaar
unberller
venter
citterlit
menbership
unstand
interdie
refeashment
NEDERLANDSE KINDEREN KUNNEN ER OOK
WAT VAN
•
•
•
•
•
•
12
sabotage
Portugal
medaille
chauffeur
schriel
schaatswedstrijd
sabeltasje
Patigal
medae
cjfur
sriew
sgratswesteit
Spellingstrategie 1
• Fonologisch principe
• Fonologische strategie
13
Spellingstrategie 2
• Morfologisch principe en
Etymologisch principe
• Woordbeeld Strategie
14
Spellingstrategie 3
• Regelstrategie
15
Spellingstrategie 4
• Analogiestrategie
• Vakantie/ garantie
• Eerlijk / gevaarlijk
16
UIT TWEE STELPRODUCTEN
(leerlingen groep 5/6)
•
•
•
•
•
•
•
•
17
WELK FOUTENBEELD?
buasis
(basis)
FONO
Aaniriekaa
(Amerika)
FONO
amirika
(Amerika)
FONO
zutuwatie
(situatie)
FONO + Fonetisch
cituati
(situatie)
ORTHO
mek donalts
(Mac Donalds) Fonetisch
needer lat
(Nederland) MORFO + ORTHO
Opdracht
• Welke soort fouten maakt dit kind?
• Welke hulp geef je aan het kind bij
deze fouten?
18
Tot slot; Dyslectisch sprookje
• Koodrapje en de Woze
Bolf
19
• http://youtu.be/e8FeN1705c