Hoofdstuk 3 - De rest is geschiedenis

GESCHIEDENIS HOOFDSTUK 3
HAVO STOF
In dit boekje vind je extra werk voor hoofdstuk 3. Dit boekje gaat over de verschillende
manieren om een land te besturen
GESCHIEDENIS HOOFDSTUK 3
HAVO STOF
Democratie in Athene
Athene was niet altijd een democratie. Tot ongeveer
500 was Athene een oligarchie. Dat betekent dat een
klein groepje rijken (oligoi betekent weinigen) de baas
was. Vanaf ongeveer 500 echter was Athene een
democratie. Dat betekent dat de macht (kratos) in
handen was van het volk (demos)
RECHTSTAAT EN
DEMOCRATIE
Athene was de eerste
stadsstaat met een
democratie, Sparta had twee
koningen aan de macht en in
het Romeinse Rijk was er
een senaat met keizers. Dit
zijn allerlei verschillende
manieren om een land te
besturen. Bij deze opdracht
ga je onderzoeken welke
manieren van besturen er
zijn en welke manier volgens
jou het beste is.
De volksvergadering
Rond 500 kwam de macht in handen van de
volksvergadering (Ekklesia). Alle Atheners konden
deel uit maken van deze volksvergadering. Dat wil
zeggen als zij Atheense mannen waren en minstens
twintig jaar.
Vrouwen, slaven en vreemdelingen (metoiken) die
woonden en werkten in Athene waren van de
volksvergadering uitgesloten. Dat was wel zuur voor
de metoiken, want zij moesten wel belasting betalen
en hun militaire verplichtingen nakomen.
Democratie volk aan de
macht
Republiek een land zonder
koning of keizer
Monarchie de koning heeft
de macht
Dictatuur 1 iemand heeft
alle macht
Vragen:
1
Wat zijn, volgens jou, de sterke punten van de Atheense democratie
……………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Wat zijn, volgens jou, de zwakke punten van de Atheense democratie
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen de Atheense democratie en de
Nederlandse democratie van nu?
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
Koninkrijk, Republiek, Keizerrijk
Het Romeinse Koninkrijk was de tijd waarin Rome bestuurd werd door een koning. Het
liep van 753 voor Christus ( wat dus niet zeker is, maar volgens de legende) tot 509
voor Chr istus ( wat een stuk zekerder is, omdat er meer betrouwbar e bronnen zijn uit
die t ijd). Zeker was dat Rome een koning had, en dat deze, vooral de laatste 120 jaar,
een Etrusk was. De Romeinen hebben m ooie verhalen over de koningstijd. Deze
hebben een kern van waa rheid, maar er zijn ook delen ver zonnen. In totaal war en er
zeven koningen. De eerste koning, Romulus, was myt hisch (niet echt), maar de zes
koningen die hem opvolgden bestonden wel.
De Romeinen wilden geen koning meer, en besloten dat Lucius Junius Brutus een
nieuwe regering moest bedenken. Hij bedacht het syteem waarbij t wee consuls de
baas waren, en de Senaat de consuls hielp met beslissingen. Elk jaar werden er twee
nieuwe consuls gekozen. Dit systeem was gemaakt zodat er niemand meer was die
heel veel macht had, zoals een koning, en het begon in 509 voor Chr istus. Een land
zonder koning of keizer noem je een Republiek
De plebejers (mensen die niet van adel zijn) waren echter boos dat alle consuls en
senatoren patr iciërs (rijke mensen van adel) waren. De plebej ers dreigden allemaal
de stad te ver laten. Dit wilden de patriciërs natuur lijk niet, want dan had de stad
bij voorbeeld ook geen soldaten meer. Daarom werden de tribunen aangesteld, een
soort van consuls voor de plebejers. Bovendien mochten de plebej ers nu hun eigen
wetten maken op hun eigen vergadering en. In deze t ijd werden ook de wetten van de
Twaalf Taf elen geschreven, wetten die geschreven waren door een team van vijf
patriciërs en vijf plebejers. In die wetten stonden onder andere welke rechten een
Romeins burger had. Het waren de eerste geschreven wetten van Rome.
2
Nadat Julius Caesar een burgeroor log in het Romeinse Rijk had gewonnen ( zie
tekstboek) kwamen de keizers aan de m acht
De Keizers van het Romeinse Rijk regeerden tussen 27 voor Christu s en 476 na
Christus. De eerste keizer, Augustus, wist dat het volk het niet leuk zou vinden als de
keizer alle macht had. Dat zou immers lijken op de gehate koningen van vijf eeuwen
daar voor. Hij had daarvoor een plan bedacht: hij gaf zichzelf lang zaamaan een hoop
titels. Eerst wer d hij de princeps senatus , waarmee hij mocht bepalen wie er in de
senaat zat, wanneer de senaat vergaderde, en waarover de senaat vergaderde.
Daarna benoemde hij zichzelf tot pontifex maximus , hogepr iester, waarmee hij de
leider werd van de t empels en godsdienstige ceremonies. Augustus gaf hemzelf ook
de tribunicia potest as , de macht van de tribunen. Hij kon nu besluiten van de consuls
ongedaan maken, en zelf wetten maken. Daarna kreeg Augustus de titel imperium
maius. Hiermee kreeg hij de macht van een consul, de leiding over het leger, en de
leiding over de pr aet ors (die de baas war en in de provincies). In f eite had de keizer
dus alle macht, en dit bleef zo voor de komende vijf eeuwen .
Vragen
Maak hieronder een tijdlijn met de verschillende manieren van bestuur in het Romeinse Rijk.
- Begin bij 800 voor Christus en eindig bij 500 na Christus
- Kleur de tijd van de koningen rood, de tijd van de Republiek blauw, en de tijd van de keizers
geel
3
Geef van de volgende personen / groepen van personen aan wat hun taak is binnen het
Romeinse bestuur:
 Consul = ………………………..
 Volkstribuun = ……………………….
 Senaat = …………………………..
 Volksvergadering = ……………………………….
Wie heeft volgens jou de meeste macht in het Romeinse Rijk ten tijde van de
Republiek. Leg je antwoord uit.
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
Wat is het verschil tussen de Griekse en de Romeinse volksvergadering?
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
Eindopdracht
Op de volgende 4 bladzijde vind je een opdracht over de moord op Julius Caesar. Haal deze bladzijde
eruit en maak de opdracht als volgt:
-
Knip alle strookjes los van elkaar
Lees alle strookjes goed door
Leg de strookjes in de juiste volgorde van tijd
Kom je er niet uit wie wie is? Lees dan de extra informatie
Vul het antwoordenblad in.
4
5
6
7
8
9