Nota voor burgemeester en wethouders Onderwerp Team MOM

Nota voor burgemeester en wethouders
Onderwerp
Aanpak cultuurvisie 2017 -2020
1- Notagegevens
Notanummer
2017-000036
Datum
09-01-2017
Programma:
10 Economie, kunst en cultuur
Portefeuillehouder Weth. Hartogh Heys
Besluitenlijst
[ ]Akkoordstukken
d.d.
--
Routing
Wethouder
Regiemanager
Programmamanager
d.d.
18-01-2017
18-01-2017
18-01-2017
Team
MOM
2- Bestuursorgaan
[X]B & W
[ ]Raad
[ ]Burgemeester
College van B & W
- Burgemeester
- Weth. Hartogh Heys
- Weth. Grijsen
d.d.
31-01-2017
[X]Openbaar
[ ]adj.secr.
[X]gem.secr.
BIS Openbaar
Status
31-01-2017
--- Weth. Kolkman
- Weth. Rorink
[ ]Besloten
d.d.
--
par.
-23-01-2017
Definitief2017-02-01
Bijlagen
Aanpak cultuurbeleid 2017-2020
B & W d.d.: 31-01-2017
Besloten wordt:
1 In te stemmen met het voorstel Aanpak Cultuurbeleid 2017 - 2020;
2 de raadsmededeling vast te stellen;
3 de stukken aan te bieden aan de raad;
4 de nota en het besluit openbaar te maken.
Financiële aspecten:
Financiële gevolgen voor de gemeente?
Begrotingswijziging
Nee
Nee
Voorstel openbaarmaking conform Wet Openbaarheid Bestuur (Wob)
[X] De nota en het besluit openbaar te maken
[ ] De nota en het besluit openbaar te maken vergezeld van bijgaand persbericht
[ ] De nota en het besluit openbaar te maken nadat
[ ] De nota en het besluit openbaar te maken, behalve…
[ ] Het besluit openbaar te maken, maar niet de nota, gelet op artikel:
[ ] De nota en het besluit niet openbaar te maken, gelet op artikel:
Kennisgeving/ Bekendmaking Awb
Kennisgeving (publicatie) conform Awb
Bekendmaking conform Awb
Nee
Nee
ADVIESRADEN:
Moet een van de adviesraden gehoord worden of op de hoogte gesteld?
Nee
Toelichting
Inleiding
Deventer is toe aan een nieuw cultuurbeleid, mede als operationalisering van de onderdelen in het
Richtingendocument …inDeventer! Dat nieuwe beleid gaan we maken, samen met alle betrokken in het netwerk.
Het college heeft in de zomer 2016 aan de raad toegezegd in de eerste helft 2017 deze visie op te stellen en de
raad daarbij te betrekken.
Beoogd resultaat
Een nieuw cultuurbeleid voor de jaren 2017-2020 dat gemaakt is door de gemeente in samenwerking met de
raad, partners en betrokkenen in de stad. Het nieuwe cultuurbeleid van Deventer formuleert de culturele ambitie
van Deventer voor de komende vier jaar: de positionering van cultuur in de stad(-sregio), in maatschappelijke
processen en de aanpak om de ambities te realiseren. Dit betekent ook duidelijke keuzes voor inzet van
middelen. Er worden uitspraken gedaan wat we willen behouden, wat we gaan vernieuwen, wat gaat groeien, en
waar we mee stoppen.
Kader
• Actualisatie Uitgangspunten Cultuurbeleid 2013 -2016
• Economische Visie DEVisie 2020, speerpunt Boeiende Beleefstad
• Richtingendocument …inDeventer!
Argumenten voor en tegen
Voor:
•
•
De gemeente, maar ook de partners in de stad zijn toe aan een nieuw cultuur beleid dat samen wordt
ontworpen. Zie ook ''de schijf van vijf'', actieplan cultuur van het DOC van juni 2016.
Een nieuw cultuurbeleid geeft de mogelijkheid om nieuwe keuzes te maken wat betreft
belangrijke ontwikkelingen in het cultuurveld, zoals instellings- en programmgerichte financiering, de
invulling van cultuureducatie. alsmede een aantal andere belangrijke ontwikkelingen die in de aanpak
omschreven zijn.
Extern draagvlak (partners)
Over deze aanpak heeft vooraf overleg plaatsgevonden met het Directeuren Overleg Cultuur (DOC). Op- een
aanmerkingen vanuit het DOC zijn verwerkt in het plan van aanpak.
Financiële consequenties
De kosten voor de externe ondersteuning kunnen worden gedekt uit de middelen die zijn beschikbaar
gesteld voor procesmanagement in het kader van de uitwerking van het Richtingendocument ...indeventer!
Aanpak/uitvoering
De aanpak van het ontwerpen van het nieuwe cultuurbeleid is beschreven in de bijlage, Plan van Aanpak.
RAADSMEDEDELING
Onderwerp
Aanpak cultuurvisie 2017 -2020
Mededelingennr
Team
2017-000036
MOM
Portef.houder
BenW-besluit d.d.:
Weth. Hartogh Heys
31 januari 2017
1. Inleiding: waarom deze mededeling
Deventer is toe aan een nieuw cultuurbeleid, mede als operationalisering van de onderdelen in het
Richtingendocument …inDeventer! Dat nieuwe beleid gaan we maken, samen met alle betrokken in
het netwerk. Het college heeft in de zomer 2016 aan de raad toegezegd in de eerste helft 2017 deze
visie op te stellen en de raad daarbij te betrekken. Deze aanpak is opgesteld in overleg met
vertegenwoordigers van het Directeuren Overleg cultuur (DOC)
2. Kader
 Actualisatie Uitgangspunten Cultuurbeleid 2013 -2016
 Economische Visie DEVisie 2020, speerpunt Boeiende Beleefstad
 Richtingendocument …inDeventer!
3. Kern van de boodschap
In het Plan van Aanpak worden de stappen beschreven om te komen tot een gemeentelijk
cultuurbeleid voor de jaren 2017 - 2020. Tevens wordt aangegeven over welke inhoudelijke thema's
richtinggevende keuzes moeten worden gemaakt en welke partners betrokken moeten worden bij het
formuleren van het beleid voor de komende jaren.
De raad wordt gelegenheid geboden haar wensen en bedenkingen kenbaar te maken en om aan te
geven op welke manier de raad betrokken wil zijn.
4. Nadere toelichting
Het college verzoekt het presidium dit Plan van Aanpak te agenderen zodat de raadsfracties de
gelegenheid wordt geboden wensen en bedenkingen kenbaar te maken.
Aanpak cultuurbeleid 2017 – 2020,
Januari 2017
1. Inleiding
Een hoogwaardig en uitdagend/prikkelend cultureel klimaat hoort bij de cultuurstad Deventer.
Dat geldt ook voor het cultuurhistorisch erfgoed, vooral in de binnenstad maar ook in het
buitengebied. Een sterk cultureel voorzieningenniveau is ook een noodzakelijke
voorwaarde voor een bloeiende en zich vernieuwende economie. De verdere ontwikkeling en
vernieuwing van het aanbod van evenementen en het versterken van Deventer als cultuurstad – met
zowel grootschalige als kleinschalige onderdelen – is daarvoor noodzakelijk. Dat vraagt onder andere
om strakke regie op de externe marketing van het “product” Deventer, een beter toegankelijk en
vindbaar aanbod van culturele, sportieve en andere mogelijkheden van vrijetijdsbesteding, en om
vernieuwing en uitbreiding van het aanbod van bovenregionale (landelijk en internationale) kwaliteit
en/of kwantiteit.
We hebben de afgelopen jaren forse investeringen gedaan in de culturele voorzieningen. De realisatie
van de Cultuurdriehoek komt met bouw van de nieuwe Openbare Bibliotheek en filmtheater de Viking
dichtbij. De herpositionering van de Athenaeumbibliotheek en het Historisch Archief, en de
transformatie van de museumorganisatie beginnen hun vruchten af te werpen. We hebben het
afgelopen jaar een besluit genomen over de toekomst van het Speelgoedmuseum.
De Deventer culturele instellingen presteren goed. Regelmatig worden er prijzen gewonnen zoals
voor evenementenstad, beste publieksevenement of – recent - beste directeur van het poppodium.
Dat niveau willen we vasthouden en verbeteren.
De ontwikkelingen in de samenleving en in het culturele veld vragen om nieuwe keuzes. We noemen
er enkele:
We spreken al enkele jaren over een verschuiving van instellingsgebonden naar functiegerichte
financiering.
De programmering en marketing van culturele evenementen verdient een impuls.
Samenwerking met andere overheidslagen (rijk en provincie) binnen het verband van landsdeel Oost
vraagt om afstemming.
We willen opnieuw kijken naar de betekenis en inzet van cultuur bij de versterking van de
economische vitaliteit, ruimtelijke ontwikkeling en in het sociale domein.
Het aantal professionele theatermakers in Deventer is de afgelopen jaren toegenomen.
Voldoende reden om te komen tot nieuw cultuurbeleid voor de komende jaren in Deventer. Dit doen
we mede als operationalisering van een deel van de voorstellen in het Richtingendocument
…inDeventer! Dat nieuwe beleid gaan we maken, samen met alle betrokken in het netwerk.
In diverse contacten, waaronder gesprekken met vertegenwoordigers van het Directeurenoverleg
Cultuur (DOC) hebben we afspraken gemaakt over deze aanpak.
Het DOC heeft daarbij de volgende vragen gesteld:
- In onze brief Schijf van Vijf heeft het DOC aangeboden mee te willen werken aan het
actualiseren van het cultuurbeleid. We horen graag van de Gemeente hoe zij dat voor zich
ziet.
- In onze reactie op het richtingen document …inDeventer! heeft het DOC gevraagd aan de
gemeente haar visie op programma versus instellings-denken te verwoorden.
- In onze reactie op het richtingendocument hebben we eveneens gevraagd naar de visie van
de Gemeente op stadsbrede-programmering
- En tenslotte vragen we in diezelfde reactie om een procesbegeleider en horen we graag hoe
daarover gedacht wordt.
2. Inhoud:
1
Inhoudelijke ontwikkelingen die in het komende cultuurbeleid van de gemeente in ieder geval aan de
orde moeten komen zijn:
- Een gedeeltelijke verschuiving van instellingsgebonden financiering naar functiegerichte
(ofwel project-/programma-) financiering.
Hierbij gaat het niet om de het in stand houden van de instituties, maar om de ontwikkeling
van de culturele functies uit de creatieve keten in de samenleving. Om die functies te kunnen
realiseren en door-ontwikkelen zijn instellingen nodig, die er samen voor gaan.
Dat kan verschillen per functie en per instelling: het kan gaan om een specifiek gebouw met
een podium en een geoutilleerde zaal met theatertechniek, een expositieruimte die geschikt is
voor tentoonstelling van topstukken, of anderszins.
Het gaat ook om instellingen met een professionele organisatie met voldoende expertise die
ingebed is in lokale en bovenlokale netwerken. Kortom, het gaat hierbij om de vraag wat
nodig is om de functie te realiseren en in verband daarmee - de continuïteit van de instelling
en de continuïteit van professionaliteit, kwaliteit, kennis en netwerken te waarborgen.
Dit zal zorgvuldig, per functie en per instelling afzonderlijk, moeten worden onderzocht en
beoordeeld. Het vraagt om een flexibele inzet van deze instellingen en alle andere
stakeholders, en om flexibele samenwerking in wisselende coalities. Vanzelfsprekend leidt dit
tot maatwerkkeuzes.
In het nieuwe cultuurbeleid worden ook keuzes gemaakt voor de financierings-systematiek
met de goede (financiële) prikkels om die flexibiliteit en die samenwerking te bevorderen en
om partners (publiek en privaat) te verleiden werkelijk deel te nemen.
Bij de invulling hiervan gaan we uit van de creatieve keten zoals die in eerdere stukken,
zoals de Culturele Agenda voor de Toekomst (DOC 2011), is genoemd:
De creatieve keten bestaat uit de onderdelen:
- Leren (bibliotheek, media, kunstonderwijs, cultuureducatie, oefenen),
- Produceren (amateurkunst, professionele kunstproductie),
- Presenteren (podia, tentoonstellingsruimten, festivals, cultureel erfgoed, kunst in
de openbare ruimte, filmtheater),
- Interesseren (draagvlakvorming, verdieping en debat, marketing, sponsoring,
mecenaat).
- Participeren (mate waarin culturele activiteiten (kunnen)bijdragen bij het realiseren
van doelen in het Sociale domein)
-
Versterking van de samenhang in de programmering, marketing en publieksservice
Dit houdt in dat de programmering van het culturele aanbod voor diverse publieksgroepen
inhoudelijke samenhangend is, waar mogelijk met cross-overs en nieuw aanbod voor
bestaande en nieuwe doelgroepen. Dit leidt er toe dat er in de tijd door het hele jaar een
evenwichtig en herkenbaar aanbod is voor bezoekers en bewoners van Deventer. Tegelijk
kijken we waar instellingen hun kennis en aanpak op gebied van marketing en publieksbereik
kunnen delen en waar samenwerking kan leiden tot verbeteringen.
-
Vierjarenafspraken naar analogie met Rijk en provincie
Al langere tijd wordt nagedacht over de wenselijkheid om te werken met vierjaren plannen.
Dit biedt een aantal voordelen:
 Een relatieve zekerheid voor de instelling voor een periode van vier
jaar
 Minder werk(druk) bij jaarlijkse subsidieaanvragen
 Mogelijkheden om aan te sluiten bij, en af te stemmen met spraken
te maken met, andere overheden: rijk en provincies/LandsdeelOost
(hier staan ze dus al in, maar eventueel nog eens noemen bij
partners, of daar juist verwijzen naar dit stukje)
 Mogelijkheid om eens in de vier jaar een fundamentele
heroverweging te maken van prioritering en van inzet van middelen
-
Toekomstige invulling cultuureducatie
De Leeuwenkuil is in gesprek met andere partners die actief zijn op het gebied van
cultuureducatie om te komen tot een nieuwe invulling en samenwerking op dit terrein.
Vanwege de bezuiniging die met ingang van dit jaar van kracht is vindt deze discussie op dit
moment al plaats. Dit voorjaar zullen daarover al keuzes gemaakt moeten worden.
2
Deze veranderingen vinden plaats tegen de achtergrond: verschuiving naar cultuureducatie
binnen het regulier onderwijs, nieuwe werkvormen en aanbieders in het binnenschoolse en in
het vrijetijdsaanbod. Het traditionele cursusaanbod is fors in bewegingDe Leeuwenkuil heeft
ondertussen een kadernotitie voor de transitie van cultuureducatie en de van de organisatie
van de Leeuwekuil opgesteld.
-
Positionering en ondersteuning producenten
Productiehuis ON/Nieuwe Oost heeft een goede positie in de landelijk basisinfrastructuur. Zij
ontvangt de komende vier jaar subsidie van het Rijk en de provincies Gelderland en
Overijssel en van de gemeente Deventer.
De afgelopen jaren is het aantal professionele theaterproducenten in Deventer toegenomen.
Naast locale ontwikkeling (‘eigen kweek’) zijn er ook theatermakers die hebben gekozen voor
een uitvalsbasis in Deventer.
Voor ons betekent dit dat we antwoord moeten geven op de een aantal vragen. wat is de
betekenis en positie van het zgn. middensegment Theater, met gezelschappen als:
TamTam, Gajes, Beumer&Drost, ID Theatre, Esther Linssen/Ali Cifteci, BOT, in het Deventer
cultuurlandschap?
Wat is de rol van de gemeente en van culturele instellingen betrekking tot deze
gezelschappen?
Welke afspraken maken wij met de provincie Overijssel en de partners in Landsdeel Oost?
Werkklimaat voor beeldend kunstenaars en vormgevers: beleid tav. werkplaatsen,
ondersteuning beroepspraktijk, presentatie, collectioneren.
-
Doorontwikkeling samenhangend erfgoedbeleid:
Nadat de herpositionering en transformatie van resp. Deventer Verhaal,
Athenaeumbibliotheek en het Historisch Archief zijn beslag heeft gekregen, gaat het nu om
het versterken van samenhang in (beheer en ontsluiting van) de Deventer Collectie en bij de
presentatie/educatie van het Deventer Erfgoed.
-
Betekenis en inzet van cultuur bij economische vitaliteit, ruimtelijke ontwikkeling en in het
sociale domein.
Cultuur heeft behalve de intrinsieke waarde ook betekenis voor economische, ruimtelijke en
sociale kwaliteit van de samenleving. We zien met name de laatste jaren nieuwe initiatieven
in de ouderenzorg en in wijken. Je kunt denken aan de rol van bibliotheken bij het tegengaan
van laaggeletterdheid, Ook zijn voorlees- en muziekactiviteiten in verzorgingscentra zijn
aansprekende voorbeelden. Het gebruik en het behoud van voorzieningen in dorpen staat
onder druk.
In de visie willen wij nadere invulling geven aan onze inzet voor de komende jaren.
In aanvulling op bovenstaande zullen wij antwoord geven op de vragen van het DOC
bovenaan deze notitie.
-
Cultureel Vastgoed
Wat is de rol gemeente bij Cultureel Vastgoed:
exploitatie(kosten), beheer, investeringsvragen
3. Vertrekpunt:
Het DOC heeft in 2011 in het kader van Kwestie van Kiezen een document opgesteld: de Culturele
Agenda voor de Toekomst.
In 2012 heeft de raad gesproken over de Actualisatie Uitgangspunten Cultuurbeleid 2013 -2016 (zie
bijlage) .
In 2013 is in het kader van de bezuinigingen een uitgebreide analyse gemaakt van de culturele stand
van zaken in Deventer en keuzemogelijkheden.
Deze uitgangspunten en de kaders van de Economische Visie DEVisie 2020, speerpunt Boeiende
Beleefstad zijn uitgangpunt geweest voor de besluiten die de afgelopen jaren genomen zijn mb.t de
culturele infrastructuur. Daarnaast zijn er onder invloed van voortschrijdend inzicht, nieuwe
3
bezuinigingen en eigen dynamiek met name rond het speelgoedmuseum nog aanvullende besluiten
genomen.
Recent is het richtingendocument …inDeventer! (vh Deventer 2.18) aangeboden. Hierin wordt een
aantal voorstellen gedaan voor operationalisering .
Het nieuwe cultuurbeleid van Deventer formuleert de culturele ambitie van Deventer voor de komende
vier jaar: de positionering van cultuur in de stad(-sregio), in maatschappelijke processen en de
aanpak om de ambities te realiseren.
Dit betekent ook duidelijke keuzes voor inzet van middelen. Er worden uitspraken gedaan wat we
willen behouden, wat we gaan vernieuwen, wat gaat groeien, en waar we mee stoppen.
Kanttekening hierbij is dat er verdere uitwerking moet worden gegeven aan het besluit van de raad
om te bezuinigen op de subsidie voor cultuureducatie in de vrije tijd bij de Leeuwenkuil.
Financieel
In het kader van het zgn. Toekomstbestendig subsidiebeleid heeft de gemeente de systematiek van
subsidieverstrekking verder bijgesteld. Daarbij is ook besloten om € 100.000,- vrij te maken binnen
alle gesubsidieerde organisaties om anders in te zetten. exploitatie (budget-)subsidie naar meer
project-/programma-subsidies; van instellingen wordt gevraagd waar zij aansluiten op de
gemeentelijke programma’s. Daarnaast ligt er nog een in te vullen korting van € 40.000 op de
cultuurbegroting vanwege de hogere kosten ivm. de funderingsproblematiek van de Viking.
4. Aanpak:
Wij maken een visie waarin het gemeentelijke beleid met betrekking tot Kunst en cultuur: ambities
prioriteiten voor de komende jaren wordt vastgelegd.
Het college van B en W neemt het initiatief en voert procesregie.
Het uitgangspunt is een interactieve samenwerking bij het formuleren van het nieuwe cultuurbeleid.
De rol van de partners is, in termen van de participatieladder: Adviseren en op onderdelen
Samenwerken.
De gemeenteraad heeft dit onderwerp geplaatst op de strategische raadsagenda (SRA).
Dit voorstel voor de aanpak om te komen tot de cultuurvisie zal in februari worden voorgelegd aan de
raad, waarbij de raad wensen en bedenkingen kan geven. Zij kan daarbij aangeven of de
betrokkenheid van de raad in dit proces past bij haar ambities.
Raadsleden zijn welkom bij de werkbijeenkomsten.
Medio mei wordt een terugkoppeling gegeven aan de raad van de belangrijkste denkrichtingen die in
de cultuurvisie worden uitgewerkt.
Partners die betrokken worden in de vorming van de nieuwe cultuurvisie zijn :
- Economische Alliantie
- DOC
- Productiegezelschappen
- Beeldend kunstenaars
- Amateurkunstenaars
- Werkgroep cultuureducatie – onderwijs
- Adviesraad Cultuursubsidies
- Vrijwilligersorganisaties op gebied van culturele initiatieven
- Onderwijs: PO en VO, MBO en HBO
- NV Maatschappelijk Vastgoed
- Maatschappelijke sector: organisaties die actief zijn op het terrein van zorg, participatie,
laaggeletterdheid,
Met de provincie Overijssel stemmen wij af; we kijken waar aansluiting is bij het cultuurbeleid van de
provincie Overijssel. In het eerste kwartaal wordt het convenant Cultuur Oost Nederland ondertekend,
4
De provincies Overijssel en Gelderland en 8 steden, waaronder Deventer, maken afspraken met het
Ministerie van OCW over hun bijdrage aan de culturele infrastructuur in de periode 2017 –
2020.Daarin wordt aangesloten bij het Manifest Cultuur Landsdeel Oost wat in 2016 is vastgesteld.
5. Sturing:
Er komt een projectgroep van de Gemeente waar mensen uit de cultuursector op persoonlijke titel in
vertegenwoordigd zijn: een lid van het DOC, iemand uit amateurkunst, beeldend
kunstenaar/theatermaker.
Intern:
AO: Wim de Jong
Trekker: Jos Haarman
Er wordt een extern procesregisseur aangetrokken.
6. Planning:
uiterlijk:
31-01
15-02
01-02
15-03
28-04
15-05
Vastellen Plan van Aanpak in College
Bespreken Raadstafel
Aantrekken procesregisseur
Startbijeenkomst
Werkbijeenkomsten
Opstellen concept
Afsluitende plenaire bijeenkomst
Reflectie door partners
Terugkoppeling denkrichtingen aan de raad
Opstellen cultuurnota 2018 -2020
Besluit college
Behandeling raad
25-05
25-05
09-06
20-06
september
5