Cognitieve gedragstherapie bij depressie

COGNITIEVE GEDRAGSTHERAPIE
BIJ DEPRESSIE
Een geïntegreerd protocol
Uit: ‘Psychopraktijk’
Auteurs: Pieter J. Molenaar, Frank Don, Jack Dekker
1. EEN GEÏNTEGREERD PROTOCOL NODIG?

Arkin: Ontevreden over ‘oude’ protocollen

Veel verschillen tussen protocollen:
Als keurslijf
 Te los
 Hoe omgaan met verschillen tussen cliënten?
 Non-specifieke factoren


Nieuw protocol:
voor ervaren en minder
ervaren therapeuten
2. AAN DE SLAG
Protocol: Trimbos-instituut en Erasmus
Universiteit: ‘Doelmatigheid Amubulante
Behandeling’
 2006: aan de slag met nieuwe protocol
 Wekelijkse supervisie: Vereniging van
Gedragstherapie en Cognitieve therapie (VGCt)
 2009: 150 cliënten met nieuw protocol behandeld

Feedback cliënten
 Samenwerking therapeuten,
supervisoren en onderzoekers
 Advies externe deskundigen

Aanpassingen: protocol
3. THEORETISCH KADER

Cognitieve gedragstherapie zoals die in Protocol
wordt gebruikt is gebaseerd op:
Cognitieve theorie van Beck
 Rationeel-emotieve therapie van Ellis

3.1 ACTIVERING
Behavioral activation:
Voldoening gevende activiteiten
 Tevreden terugkijken op prestatie
 Mogelijke vermindering van
depressieve gevoel

3.2 VERANDERING VAN NEGATIEVE
GEDACHTEN

Cognitieve triade: verkeerde kijk
Op zichzelf
 Op de wereld, de anderen
 Op de toekomst

Die gedachten onderzoeken: reëlere kijk
o
o
Niet: Negatieve omzetten in positieve gedachten
(beiden irrationeel)
Wel: Gedachte toetsen op realiteitswaarde en
utiliteitswaarde
Gedachte met ‘survival value’
SCHEMA
Het ontstaan
van de depressie
4. HET PROTOCOL
4.1 ALGEMEEN

Protocol:
specifieke behandeltechnieken
o non-specifieke behandelmethoden
o
o
Vermijden keurslijf: een op maat gesneden
aanpak
o
Therapeut kiest zelf tempo behandeling
o
Huiswerkopdrachten (Werkboek)
4.2 WERKBOEK
1: VERHOGEN OF VERANDEREN VAN
ACTIVITEITENNIVEAU (ZITTING 1TEM4)
FASE
 Contact
maken met cliënt:
Motiveren
 Uitleg: theorie achter behandeling
 Randvoorwaarden

o
o
o
o
Activiteiten: registreren
Lijst: plezierige activiteiten
Planning: uitvoeren activiteiten
Doel: regelmatig en stabiel leefpatroon
FASE 2: COGNITIEVE THERAPIE: ONDERKENNEN VAN
PROBLEMATISCHE COGNITIES (ZITTING 5 T/M 7)
Uitleg cognitief model
 Gedachtendagboek:


In bepaalde situaties: negatieve automatische gedachten
• Invloed
depressieve stemming
FASE 3: COGNITIEVE THERAPIE: VERANDEREN VAN
COGNITIES EN CONSOLIDEREN VAN HET GELEERDE
(ZITTING 8TEM16)
Bewust worden: eigen denkfouten
 Oefenen: stellen van kritische vragen
 Ontwikkelen: rationele gedachten

Doel:
gevoelens
positief
beïnvloeden
FASE 3: COGNITIEVE THERAPIE: VERANDEREN VAN
COGNITIES EN CONSOLIDEREN VAN HET GELEERDE
(ZITTING 8 T/M 16)

Afhankelijk behoefte cliënt:
Langer stilstaan bij
basistechnieken van het uitdagen
 Verder gaan met gedragsexperimenten
 Ingaan op extra uitdaagtechnieken

Negatieve gedachten verder aan het wankelen brengen!
Doel: cliënt krijgt vat op eigen gedachten,
gevoelens
en kan zo verbetering in stemming vergroten
4.3 DE LAATSTE ZITTING

Evaluatie behandeling

Vooropgestelde doelen: behaald???

Bespreken strategieën indien klachten verergeren
5. (CONTRA-INDICATIES)
Ambulante behandeling
 Volwassen cliënten (18-65)
 Hoofddiagnose: depressieve stoornis (+dysthyme stoornis)
 Milde tot ernstige depressieve stoornis
 Exclusiecriteria (bipolaire stoornis, psychotische
kenmerken,
grote kans op suïcide, alcohol- of drugmisbruik)

6. VOORDELEN VAN HET PROTOCOL







Overzichtelijkheid (puntsgewijze beschrijving van de onderdelen)
Nauwgezette uitwerking van de onderdelen
Uitvoerige beschrijving: cognitieve en gedragstherapeutische
technieken
Efficiëntie en transparantie (werkboek)
Verschillende registratieformulieren in werkboek (ter
ondersteuning van huiswerkopdrachten)
Aandacht: non-specifieke factoren
Zeer geschikt: onderwijs- en onderzoeksdoeleinden
7. Concluderend



Protocol= neerslag van kennis en ervaring op dit moment
Effectiviteit bij verschillende cliëntgroepen: verder bewezen
moeten worden
Ook bewezen moeten worden: dit protocol superieur aan de
andere
8. BRONNEN
Afbeelding dia 3
 Afbeelding dia 4
 Afbeelding dia 7
 Afbeelding dia 8
 Afbeelding dia 10
 Afbeelding dia 11
 Afbeelding dia 13
