Tweetalig Onderwijs Rapport

Tweetalig Onderwijs
Rapport
Collegiale hervisitatie
School
Rector/directeur
Adres
Postcode en Plaats
Brinnummer
Startjaar tto
Tto-coördinator
Aantal tto-leerlingen per september 2013
Datum visitatie
Visitatoren
Christelijk Lyceum Zeist
Mw. Drs. R.H. Leusink
Lindenlaan 23
3707 EP Zeist
02VR00
2001
Ms. W. Frew, Mw. K. van Gurp en Dhr. C.
Steenstra
440
12 maart 2014
Dr. W.M. Lowie
Drs. Y.S. Ulenaers
Drs. O. van Wilgenburg
Drs. M.J. Bantjes
EINDOORDEEL : +
De visitatiecommissie concludeert op basis van haar bevindingen, zoals hieronder
toegelicht, dat de school nog steeds voldoet aan de Standaard tto havo/vwo. Een volgende
visitatie zal - in overleg met de school - plaatsvinden in het schooljaar 2018 - 2019.
Hierover zal door het Europees Platform tijdig contact worden opgenomen.
Conclusie: herbezoek in schooljaar 2018 - 2019
Overzicht per kenmerk
• Kenmerk 1
De leerlingen behalen de resultaten die op grond van hun mogelijkheden en op grond van het
feit dat zij een tto-programma volgen, kunnen worden verwacht.
Oordeel kenmerk 1: 3 = meer sterk dan zwak
• Kenmerk 2
De tto-afdeling biedt leerlingen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken.
Oordeel kenmerk 2: 3= meer sterk dan zwak
• Kenmerk 3
De kwaliteit van het taalaanbod en leerstofaanbod is voldoende voor de specifieke
doelstellingen van tto.
Oordeel kenmerk 3: 4 = overwegend sterk
• Kenmerk 4
In het curriculum van de tto-afdeling komt de Europese en Internationale oriëntatie tot uiting.
Oordeel kenmerk 4: 4 = overwegend sterk
• Kenmerk 5a (vakdocenten)
Het pedagogisch-didactisch handelen van de vakdocenten die in het Engels lesgeven
bevordert de verwerving van het Engels door de leerlingen en vormt de basis van een
ondersteunend werkklimaat.
Oordeel kenmerk 5a (vakdocenten): 3 = meer sterk dan zwak
• Kenmerk 5b (docenten Engels)
Het pedagogisch-didactisch handelen van de docenten Engels bevordert de verwerving van
het Engels door de leerlingen en vormt de basis van een ondersteunend werkklimaat.
Oordeel kenmerk 5b (docenten Engels): 4 = overwegend sterk
Europees Platform – internationaliseren in onderwijs, 2013- 2014
Paraaf schoolleider:
Paraaf directeur Europees Platform:
2
Het overall-oordeel wordt gebaseerd op de het eind-oordeel van kwaliteitskenmerken 1
tot en met 5 (Onderdeel A). De indicatoren van kenmerken 6 tot en met 8 (Onderdeel B)
worden wel gescoord, maar krijgen geen eind-oordeel en worden niet meegenomen in
het overall-oordeel.
Kwaliteitskenmerk 1
De leerlingen behalen de resultaten die op grond van hun mogelijkheden en op grond
van het feit dat zij een tto-programma volgen, kunnen worden verwacht.
Bron
Vragenlijst
(M)
Indicator
1.1
De overgang van jaar 1 naar jaar 2 vertoont een uitval die
niet in negatieve zin afwijkt van het landelijk gemiddelde
voor havo/vwo-leerlingen.
Vragenlijst
(M)
Vragenlijst
(M)
1.2
Norm
1.3
Norm
Leerlingen doorlopen de school zonder veel vertraging.
Vragenlijst
(E)
tto-schoolcertificaat
1.4
a
Norm
De school biedt in klas 6-vwo/5-havo het IB Engels
Language A/English B aan en leerlingen zijn verplicht
hieraan mee te doen.
b
Norm
Van de leerlingen in klas 6-vwo/5-havo haalt 80% het
Language A/English B Certificaat van het International
Baccalaureate, met een cijfer van minimaal 4.
De leerlingen behalen op het centraal schriftelijk
eindexamen Engels resultaten die positief afwijken van
het landelijk gemiddelde.
+
+
De leerlingen bereiken aan het einde van klas 3 een niveau +
van taalvaardigheid Engels dat aantoonbaar overeenkomt
met het niveau B2 (vwo) / B1 (havo) van het ERK
(Europees Referentiekader) op alle deelvaardigheden.
+
+
Vragenlijst
(E)
tto-schoolcertificaat
1.5
Norm
Vragenlijst
(V)
tto-schoolcertificaat
1.6
Norm
De leerlingen behalen op het centraal schriftelijk
eindexamen Nederlands resultaten die niet negatief
afwijken van het landelijk gemiddelde.
+
Vragenlijst
(V)
tto-schoolcertificaat
1.7
Norm
De leerlingen behalen op het centraal schriftelijk
eindexamen in alle overige vakken (zowel de vakken
waarin Engels de voertaal is als de vakken die in het
Nederlands worden gegeven) resultaten die niet negatief
afwijken van het landelijk gemiddelde.
+
Europees Platform – internationaliseren in onderwijs, 2013- 2014
Paraaf schoolleider:
Paraaf directeur Europees Platform:
+
3
V
E
O
L
M
1.8
a
EIO-kennis
Aan het eind van de derde klas voldoen de leerlingen
aantoonbaar aan de internationaliseringseisen binnen de
Kerndoelen, tenminste binnen de vakken geschiedenis,
aardrijkskunde, economie, met specifieke aandacht voor
Europese thema’s, zodat zij er met inzicht over kunnen
praten en schrijven.
b
Norm
EIO-samenwerkingsproject
+
Aan het eind van de derde klas heeft de leerling ten minste
eenmaal ervaring opgedaan met een internationaal
samenwerkingsproject.
+
EIO-activiteiten
Aan het eind van de derde klas heeft de leerling ervaring
opgedaan met concrete activiteiten die gericht zijn op
Europese en Internationale Oriëntatie.
c
V
E
O
L
M
tto-schoolcertificaat
1.9
Norm
De leerlingen hebben aan het eind van de Tweede Fase
binnen hun studielast ten minste 80 studielasturen (slu)
besteed aan het onderdeel EIO, hetzij in de vorm van een
profielwerkstuk, hetzij d.m.v een essay, presentatie,
werkstuk en/of gesprek als onderdeel van één of meer
vakken, bij voorkeur in combinatie met een
leerlingenuitwisseling aangevuld met ict-activiteiten.
+
+
OORDEEL: 3 meer sterk dan zwak
Europees Platform – internationaliseren in onderwijs, 2013- 2014
Paraaf schoolleider:
Paraaf directeur Europees Platform:
4
Norm:
1.2,1.3,1.4,
1.5,1.6,1.7,
1.8b,
1.9
Toelichting
1.1en 1.2 Uitval in de overgang tussen jaar 1 en jaar 2 is
geen probleem. De commissie constateert echter dat er
een duidelijke knip zit in de overgang van de onderbouw
naar de bovenbouw. De school biedt leerlingen met de
mogelijkheid om CAE te doen in de bovenbouw een
alternatief op het IB programma. Dit is prettig voor de
leerlingen, maar vanuit het perspectief van de tto-stroom
is dit onwenselijk. De commissie vindt het lovenswaardig
dat de school ruimhartig is in de toelating van leerlingen
tot de tto opleiding. De school dient zich echter te beraden
op hoe zij de leerlingen gedurende het hele tto-traject, ook
in de bovenbouw met het verplichte IB programma,
binnenboord kan houden.
1.3 De school toont B2 niveau aan met het FCE examen.
Hoewel deze wijze van aantonen van B2 niveau voldoet
aan de eisen van de tto-standaard geeft FCE niet duidelijk
aan wat het niveau van de leerlingen op ieder van de
deelvaardigheden is. De school zou voor de toekomst een
meer actieve visie kunnen ontwikkelen op het hanteren
van het ERK, door andere manieren van beoordelen en
inzichtelijk maken van het niveau van de leerlingen op
alle deelvaardigheden. Gedacht zou kunnen worden aan
invoering van een taalportfolio voor alle leerlingen.
1.7 De leerlingenresultaten op het centraal schriftelijk
examen voor alle vakken wijken niet significant af van het
landelijk gemiddelde, maar zijn wel relatief laag.
1.8c De EIO-coördinator was door ziekte afwezig en
daarom moest zijn extra toelichting op het EIO
programma worden gemist. Hoewel het EIO programma
goed gedocumenteerd is en voldoet aan de eisen, bleek uit
de lesobservaties dat EIO meer expliciet in de vakken zou
kunnen worden ingebracht. De commissie vindt de
invoering van het speciale vak Global Studies een
waardevolle manier om EIO-kennis bij de leerlingen te
bevorderen. Global Studies kan echter de EIO inzet in de
andere vakken niet geheel vervangen.
Europees Platform – internationaliseren in onderwijs, 2013- 2014
Paraaf schoolleider:
Paraaf directeur Europees Platform:
5
Kwaliteitskenmerk 2
De tto-afdeling biedt leerlingen voldoende gelegenheid om zich het leerstofaanbod eigen
te maken.
Bron
Vragenlijst
(M)
Indicator
2.1
De tto-afdeling heeft voldoende onderwijstijd gepland
Norm
waarin Engels de voertaal is.
Vragenlijst
(M)
2.2
Norm
+
De tto-afdeling heeft voldoende onderwijstijd gepland
+
waarin EIO aan bod komt. De afdeling kan, tenminste
binnen de vakken aardrijkskunde, economie, geschiedenis
en CKV, een overzicht geven van het aantal uren dat
ruwweg is besteed aan de behandeling van EIO in zowel
de basisvorming als de Tweede Fase.
Observaties 2.3
L
M
V/E
Vragenlijst 2.4
L
M
Vragenlijst 2.5
L
M
Docenten maken efficiënt gebruik van de geplande
contacttijd (80%).
+
Er is een native speaker werkzaam in de sectie Engels.
+
Uit twee van de drie clusters, genoemd onder B2 in de
Standaard tweetalig onderwijs Engels havo/vwo, wordt
ten minste één vak door moedertaalsprekers Engels
gegeven, d.w.z. dat er ten minste twee vakken door
moedertaalsprekers Engels worden gegeven.
-
Observaties 2.6
L
M
Voor de overige talen (dus afgezien van Engels) geldt
doeltaal = voertaal.
-
Norm
2.1, 2.2 en
één andere
indicator
OORDEEL: 3 Meer sterk dan zwak
Toelichting
2.5 Hoewel de school over een groot aantal kwalitatief
goede native speakers beschikt, is het door vertrek van een
native speaker niet gelukt om in twee van de drie clusters
moedertaalsprekers Engels in te zetten. Dit is een
aandachtspunt voor de toekomst.
2.6 Ondanks het door de school ingevoerde beleid op dit
punt blijkt doeltaal=voertaal in de overige talen in de
praktijk nog niet adequaat ingevoerd te zijn. Ook voor de
komende periode blijft dit een aandachtspunt.
Europees Platform – internationaliseren in onderwijs, 2013- 2014
Paraaf schoolleider:
Paraaf directeur Europees Platform:
6
Kwaliteitskenmerk 3
De kwaliteit van het taalaanbod en leerstofaanbod is voldoende voor de specifieke
doelstellingen van tto.
Bron
Vragenlijst
(M)
Indicator
3.1
De keuze van de vakken die in het Engels worden
+
Norm
aangeboden waarborgt een goede spreiding over soorten
en stijlen van taalgebruik, d.w.z. dat uit elk van de clusters
Maatschappijvakken, Exacte vakken en Creatieve en
bewegingsvakken ten minste één vak in het Engels wordt
aangeboden.
V/E
L
3.2
Observaties 3.3
V/E
Norm
L
Eigen
materiaal
Vragenlijst 3.4
V/E
Norm
3.1, 3.3 en
één andere
indicator
De keuze van de onderwijsmaterialen die worden gebruikt +
waarborgt het gebruik van authentiek Engelstalig
materiaal dat het juiste niveau heeft voor de betreffende
doelgroep.
De kwaliteit van het taalaanbod dat door docenten zelf
+
wordt geproduceerd is voldoende, d.w.z. minimaal niveau
B2 van het ERK voor alle vaardigheden.
De tto-afdeling beschikt over een taalbeleid dat erop
+
gericht is de taalproductie van de leerlingen te bevorderen.
OORDEEL: 4 overwegend sterk
Toelichting
3.2 Het laptop-per-leerling project van de school biedt
veel mogelijkheden voor de inzet van authentiek
Engelstalig onderwijsmateriaal: dit biedt voor veel
docenten een extra kans.
3.3 Het niveau van de docenten en de kwaliteit van het
taalaanbod is goed. Voor sommige docenten zou het
onderhoud van het taalniveau met blijvende nascholing
beter kunnen.
Europees Platform – internationaliseren in onderwijs, 2013- 2014
Paraaf schoolleider:
Paraaf directeur Europees Platform:
7
Kwaliteitskenmerk 4
In het curriculum van de tto-afdeling komt de Europese en Internationale oriëntatie
(EIO) tot uiting.
Bron
M
O
L
V/E
L
V/E
(M)
materiaal
V/E
L
Norm:
4.1 en 4.3
Indicator
4.1
De tto-afdeling heeft een gevarieerd programma met
Norm
concrete activiteiten die de Europese en internationale
oriëntatie van de leerlingen ten goede komen.
+
4.2
De Europese en internationale activiteiten van de
leerlingen worden gedocumenteerd en zijn beschikbaar
bijvoorbeeld in de vorm van een portfolio.
+
4.3
Norm
In ieder geval binnen de vakken aardrijkskunde,
geschiedenis, ckv, en economie wordt gebruik gemaakt
van gelegenheden om Europese en internationale
ontwikkelingen onder de aandacht te brengen.
+
OORDEEL: 4 overwegend sterk
Toelichting
4.2 Hoewel de EIO-activiteiten, bijvoorbeeld met een
dagboek over de uitwisseling, gedocumenteerd worden,
kent de school geen EIO-portfolio. Invoering van een
(digitaal) EIO-portfolio per leerling, waarin zij kunnen
terugzien op het totaal van EIO-activiteiten, en op hun
ervaringen en ontwikkeling kunnen reflecteren verdient
aanbeveling.
4.3 Binnen de andere vakken wordt voldoende van de
gelegenheden gebruik gemaakt om EIO onder de aandacht
te brengen. Invoering van het aparte vak Global Studies
moet echter niet tot minder aandacht voor EIO in de
andere vakken leiden.
Europees Platform – internationaliseren in onderwijs, 2013- 2014
Paraaf schoolleider:
Paraaf directeur Europees Platform:
8
Kwaliteitskenmerk 5a
Het pedagogisch-didactisch handelen van de vakdocenten die in het Engels lesgeven
bevordert de verwerving van het Engels door de leerlingen en vormt de basis van een
ondersteunend werkklimaat.
Bron
Observaties
L /V
(M)
Observaties
L /V
(M)
Indicator
5.1
De vakdocenten maken effectief gebruik van de voertaal
Norm
Engels.
5.2
Norm
De vakdocenten hanteren een repertoire van didactische
werkvormen die de leerlingen stimuleren talige output te
produceren.
+
Observaties
L /V
(M)
Observaties
L /V
(M)
Observaties
L /V
(M)
Observaties
L /V
(M)
5.3
Norm
De vakdocenten hanteren verschillende vormen van
feedback op de taalproductie van de leerlingen.
+
5.4
5.5
Norm
De vakdocenten werken samen met de docenten Engels op +
het gebied van de ontwikkeling van de taalvaardigheid
van de leerlingen.
De vakdocenten maken leerlingen bewust van specifiek
+
talige aspecten van hun vak.
5.6
Norm
De vakdocenten stimuleren de Engelstalige interactie in
de les tussen de leerlingen onderling.
Norm
5.1
lesniveau
5.2, 5.3 en
5.5, 5.6
+
+
OORDEEL: 3 meer sterk dan zwak
Toelichting
5.2 Tijdens de lesobservaties kreeg de commissie een
wisselend beeld van de gebruikte didactiek: goede
voorbeelden van activerende, taal stimulerende lessen en
werkvormen werden afgewisseld met traditioneel frontaal
onderwijs dat minder mogelijkheden biedt tot talige
output van de leerlingen. Dit punt heeft blijvende
aandacht nodig.
Europees Platform – internationaliseren in onderwijs, 2013- 2014
Paraaf schoolleider:
Paraaf directeur Europees Platform:
9
Kwaliteitskenmerk 5b
Het pedagogisch-didactisch handelen van de docenten Engels bevordert de verwerving
van het Engels door de leerlingen en vormt de basis van een ondersteunend
werkklimaat.
Bron
Observaties
L /V
(M)
Observaties
L /V
(M)
Indicator
5.7
De docenten Engels maken effectief gebruik van de
Norm
voertaal Engels.
5.8
Norm
De docenten Engels hanteren een repertoire van
didactische werkvormen die de leerlingen stimuleren
talige output te produceren. Ze besteden ruim aandacht
aan alle taalvaardigheden.
+
Observaties
L /V
(M)
Observaties
L /V
(M)
Observaties
L /V
(M)
5.9
Norm
De docenten Engels hanteren verschillende vormen van
feedback op de taalproductie van leerlingen.
+
5.10
De docenten Engels stimuleren de ontwikkeling van
taalleerstrategieën.
+
5.11
De docenten Engels besteden in samenwerking met de
vakdocenten aandacht aan veel voorkomende
taalproblemen tijdens de lessen in de andere vakken.
+
De docenten Engels besteden aandacht aan de
vormkenmerken van het Engels.
+
Observaties 5.12
L /V
Norm
(M)
Norm:
5.7, 5.9
lesniveau
5.8 en 5.12
op schoolniveau
+
OORDEEL: 4 overwegend sterk
Toelichting
5.11 De commissie complimenteert de sectie Engels voor
de manier waarop zij haar taak oppakt. De kwaliteit van
… is hoog en haar inzet is groot. De ondersteuning van de
vakdocenten gebeurt zowel gestructureerd als ad hoc op
verzoek en naar behoefte.
Europees Platform – internationaliseren in onderwijs, 2013- 2014
Paraaf schoolleider:
Paraaf directeur Europees Platform:
10
Kwaliteitskenmerk 6
De school beschikt over een kwaliteitszorgplan waarmee de kwaliteit van het
onderwijs aan de hand van de tto-standaard wordt vastgesteld en neemt
maatregelen om de kwaliteit te bewaken en zo nodig te verbeteren.
Bron
Indicator
Observaties 6.1
De school heeft doelen geformuleerd voor de handhaving
L /V
en verbetering van de kwaliteit van het tweetalig
(M)
onderwijs.
Observaties 6.2
L /V
(M)
Observaties 6.3
L
/V
(M)
Observaties 6.4
L /V
(M)
+
De school bepaalt systematisch de kwaliteit van het
tweetalig onderwijs.
+
De school treft maatregelen om de kwaliteit van het tto
te handhaven en zo nodig te verbeteren.
+
De school gaat systematisch na of maatregelen het
gewenste effect sorteren en stelt op grond daarvan haar
beleid bij.
+
Toelichting
6.3 De school beschikt over een goede kwaliteitscyclus.
De maatregelen hebben niet altijd het gewenste effect
(roze kaartensysteem en doeltaal=voertaalbeleid), maar
het is geen papieren operatie, de school probeert met het
formuleren van beleid zaken werkelijk te verbeteren. Met
de klankbordgroep en leerlingen enquêtes worden ook alle
stemmen gehoord.
Europees Platform – internationaliseren in onderwijs, 2013- 2014
Paraaf schoolleider:
Paraaf directeur Europees Platform:
11
Kwaliteitskenmerk 7
De samenstelling van het team van de tto-afdeling is zodanig dat het de kwaliteit
van het onderwijs ten goede zal komen.
Bron
Indicator
Observaties 7.1
Er is voldoende tijd voor de coördinatie van de ttoL /V
afdeling.
(M)
Observaties 7.2
De school organiseert structureel overleg binnen het ttoL /V
team.
(M)
+
+
Toelichting
7.2 De school organiseert structureel overleg binnen het
tto-team. Niet alle docenten kunnen aan elk overleg
deelnemen en missen soms informatie. Vanuit de
vakdocenten werd een behoefte aan structureel overleg
met het hele team. Dit overleg zou in het Engels gevoerd
kunnen worden.
Europees Platform – internationaliseren in onderwijs, 2013- 2014
Paraaf schoolleider:
Paraaf directeur Europees Platform:
12
Kwaliteitskenmerk 8
Scholing en teamontwikkeling zijn gericht op de verbetering van het onderwijs.
Nascholing en deskundigheidsbevordering zijn gericht op de kwaliteitseisen die
tto in brede zin stelt.
Bron
Indicator
Observaties 8.1
De nascholing van personeel is gericht op de
L /V
kwaliteitseisen die worden gesteld aan tto.
(M)
Observaties 8.2
Het personeelsbeleid is in overeenstemming met de
L /V
kwaliteitseisen die worden gesteld aan tto.
(M)
+
+
Toelichting
8.1 De school biedt nascholing aan voor personeel. Dit
zou misschien meer gedifferentieerd kunnen zijn op de
behoeften van de individuele docenten.
8.2 Het personeelsbeleid zet in op de aanstelling van meer
native speakers.
Europees Platform – internationaliseren in onderwijs, 2013- 2014
Paraaf schoolleider:
Paraaf directeur Europees Platform:
13
Ten slotte
De commissie dankt de school hartelijk voor de geboden gastvrijheid en de zeer hartelijke
ontvangst. De school kenmerkt zich door een positieve sfeer, met kundige docenten Engels,
enthousiaste vakdocenten, leerlingen en ouders.
De commissie complimenteert de school met? de heldere presentatie van de voor de visitatie
benodigde documentatie. Enige ontbrekende cijfers werden op verzoek toegevoegd.
De school heeft al veel ervaring als tto-school. Het tto-programma is goed ingebed en loopt
uitstekend. Het is lovenswaardig dat de school de eigen prestaties met een goede cyclus van
kwaliteitscontrole in de gaten blijft houden, en voortdurend blijft vernieuwen. Het laptop-perleerling programma, dat ook kansen biedt voor vernieuwing en verbetering van het ttoprogramma, is hiervan een mooi voorbeeld.
Vernieuwen is goed, maar ook de lopende zaken en vaste onderdelen van het tto-programma
moeten voortdurend tegen het licht gehouden en fris gehouden worden. CLIL verdient
blijvende aandacht om beter verankerd en breder gedragen te worden door alle docenten. Het
doorgaan in de bovenbouw met het IB programma zou voor alle tto-leerlingen een
vanzelfsprekendheid moeten zijn. Doeltaal = voertaal in het vreemde talenonderwijs moet niet
alleen beleidsmatig, maar ook in de praktijk gestimuleerd worden.
De commissie juicht de toekomstplannen van de school toe om ook het vak NasTech in het
Engels aan te bieden.. Dit zal de tto-opleiding versterken.
De commissie heeft met plezier en waardering de PE lessen in het Engels op het CL Zeist
geobserveerd. Het was mooi om te zien hoe de docent een gymnastiekles tot een zeer talige
les maakte.
Het gebruik van Engels door leerlingen in de les kan beter. Het systeem van roze kaarten als
straf voor het gebruik van Nederlands lijkt niet goed te werken. De leerlingen hebben zelf bij
de commissie aangegeven dat straf niet de meest optimale manier is om verbetering te
bewerkstelligen. Zij zouden liever een positieve motiverende benadering met positieve
prikkels vanuit de school zien. De commissie adviseert de school hier iets mee te doen.
Europees Platform – internationaliseren in onderwijs, 2013- 2014
Paraaf schoolleider:
Paraaf directeur Europees Platform:
14
Dit rapport, dat ten grondslag ligt aan de toekenning van het certficaat ‘senior ttoschool’ in het schooljaar 2013 – 2014 is geldig tot en met 1 augustus 2019, op
voorwaarde dat de aan het certificaat ten grondslag liggende erkenning in stand blijft en
de school dus volwaardig lid is van het landelijk netwerk tto. Zie verder de
‘gebruiksregels keurmerk junior/senior tto-school, o.a. te vinden op de keerzijde van het
certificaat.
Ondergetekenden verklaren de inhoud van dit rapport:
Namens het Europees Platform:
Namens Christelijk Lyceum Zeist:
Voor akkoord:
Voor gezien:
Drs. J. Divis,
directeur
naam ………………………………….
functie …………………..………………
plaats en datum
Haarlem, 16 april 2014
……………………………………………
Paraaf ambtelijk secretaris:
Europees Platform – internationaliseren in onderwijs, 2013- 2014
Paraaf schoolleider:
Paraaf directeur Europees Platform:
15