Waarden en Normen

Teambijeenkomst voor wijkteams jeugd
Waardenopvoeding in diversiteit
Het begint met een gesprek
Ontwikkeld door Cecile Winkelman (Swazoom), Marjolijn Distelbrink en
Trees Pels (KIS) i.s.m. Abdellah Mehraz (Trias Pedagogica) en Caroline
Sarolea (Al Amal)
Doel
Deze teambijeenkomst wil handvatten bieden voor
wijkteams/CJG om met elkaar in gesprek te gaan om kennis
en bewustzijn te vergroten over:
•
De eigen achtergrond, waarden en normen.
•
De mogelijkheden van het team en de wijk.
•
Thema’s m.b.t. Waardenopvoeding in Diversiteit.
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Werkdefinities
‘Waarden en Normen’
Betekenissystemen die voor ouders leidend zijn in de keuzen
die ze maken in de opvoeding en de gedragingen die ze van
kinderen verwachten of goed- dan wel afkeuren.
‘Diversiteit’
Verscheidenheid in etniciteit, cultuur, traditie, taal, sekse,
leeftijd, seksuele voorkeur etc.
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Thema’s
•
Omgaan met religie als waarde in de opvoeding.
Fragment: Het geloof als ingang.
•
Verhouding tot de samenleving, de ouder als voorbeeld.
Fragment: Wij-Zij denken.
•
Verhouding tot de samenleving, het kind perspectief.
Fragment: Ik zie mezelf niet.
•
Schaamte en eerlijkheid.
Fragment: De eer hooghouden.
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Kader
waarden en normen
beroepskracht
waarden en normen ouders
bewustzijn ouders
invloed op kinderen
wat willen ouders
voor hun kind
praten met je kind
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Opwarmer 1: Stellingen spel (hele groep)
•
Stelling 1:
Alle ouders hebben dezelfde vragen over opvoeding.
•
Stelling 2:
Kinderen met een migranten achtergrond moeten leren hoe om te
gaan met discriminatie.
•
Stelling 3:
Als beroepskracht moet ik de geschiedenis van mijn doelgroep
kennen.
•
Stelling 4:
Een witte hulpverlener kan ouders met een migranten
achtergrond nooit goed begrijpen.
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Opwarmer 2: De levensboom
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Opwarmer 2: De levensboom (kleine groepen)
Wortels:
•
•
Waar ben je geboren? (Land, stad of platteland)
Wat was het belangrijkste dat je ouders jou hebben meegegeven?
Stam:
•
•
•
Wat is jouw kracht?
Waren er ook lastige dingen die je liever niet had gehad? (Optioneel)
Hoe ben je geworden wie je bent? (Wat heeft je beïnvloed?)
Vruchten/bladeren:
•
•
Wat wil jij je kinderen meegeven? (Of als je geen kinderen hebt, hoe wil jij dat
mensen je herinneren?)
Wat heb je bereikt, waar ben je trots op?
Afsluiting:
•
•
Hoe zet je je kennis en ervaring in bij gesprekken met gezinnen?
Zie je mogelijkheden in samenwerking met collega’s vanuit hun specifieke
kennis en ervaring?
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Thema 1: Omgaan met religie als waarde in de
opvoeding
• Filmfragment: Het geloof als ingang.
• Nabespreken in kleine groepen.
• Weet je wie dit goed kan?
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Filmfragment: Het geloof als ingang, Khadija Taheri
(OKT-team Indische buurt) (kleine groepen)
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Filmfragment: Het geloof als ingang, Khadija Taheri
(OKT-team Indische buurt) (kleine groepen)
• Herken je het thema en wat vind je er zelf van?
• Hoe komen deze thema’s aan de orde in jouw gesprekken
met ouders?
• Hoe sluit je aan bij ouders? Wat werkt goed?
• Hoe maak je ouders bewust van hun voorbeeldrol naar hun
kinderen?
• Hoe ondersteun je ouders om met kinderen hierover te
praten?
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Kader
waarden en normen
beroepskracht
waarden en normen ouders
bewustzijn ouders
invloed op kinderen
wat willen ouders
voor hun kind
praten met je kind
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Verdieping: wat speelt bij islamitische ouders?
•
Religie sterk verweven met opvoeding in islamitische gezinnen:
•
Veel onzekerheid en zorgen, zoals over:
•
Vooral lager opgeleide ouders:
-
-
Hierbij aansluiten in ondersteuning kan goed werken.
Toenemende orthodoxie onder jongeren.
Radicale uitingen van kinderen.
Ontsporing van kinderen, slechte moslim zijn.
Viering van christelijke feesten op school.
Andere dilemma’s i.r.t. school (schoolkamp, gymmen, etc.).
Weinig hulpbronnen.
Geen tweerichtingsverkeer communicatie ouders-kind: taboe op
waaromvragen, op thema’s als relaties en (homo)seksualiteit,
wegkijken/bestraffen radicale uitingen.
• Delegeren religieuze en morele vorming aan weekendscholen
(meestal moskee):
-
Zorgen over pedagogische kwaliteit (autoritair, stampen, weinig
wederkerige communicatie met kinderen).
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Tips voor ondersteuning van ouders
•
Luister naar de achtergronden, het ‘verhaal’ van de ouder.
•
Wijs op of zoek naar overeenkomsten.
•
Sluit aan bij de islam als bron van inspiratie om opvoedgedrag
te bespreken.
•
Verwijs naar onderzoek, bijvoorbeeld over het belang van open
communicatie met het kind voor het voorkomen of oplossen
van problemen.
•
Voor ouders: luisteren naar je kind en uitleggen is belangrijk,
ook al ben je onzeker of heb je geen pasklaar antwoord.
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Weet je wie dat goed kan? (Hele groep)
• Is er iemand in je team met wie je samenwerkt rond dit
thema? (Heb je bepaalde werkvormen die je vaak
gebruikt?)
• Is deze aanpak door iedereen uit te voeren, of heb je
bepaalde kenmerken, kennis, vaardigheden, nodig? Vind je
dit tot je taak behoren?
• Ken je ook initiatieven uit de wijk die hier mee bezig zijn?
• Werk je met hen samen? Waarom wel of niet?
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Thema 2: Verhouding tot de samenleving, de ouder als
voorbeeld.
• Filmfragment: Wij-Zij denken: de ouder als voorbeeld.
• Nabespreken in kleine groepen.
• Weet je wie dit goed kan?
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Filmfragment: Wij-Zij denken: de ouder als voorbeeld
Fatouch Chanaat, Al Amal, incident bij de bus.
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Filmfragment: Wij-Zij denken: de ouder als voorbeeld
Michele Obama, 2016 Democratic National Convention.
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Filmfragment: Wij-Zij denken: de ouder als
voorbeeld (kleine groepen)
• Herken je het thema en wat vind je er zelf van?
• Hoe komen deze thema’s aan de orde in jouw gesprekken
met ouders?
• Hoe sluit je aan bij ouders? Wat werkt goed?
• Hoe maak je ouders bewust van hun voorbeeldrol naar hun
kinderen?
• Hoe ondersteun je ouders om met kinderen hierover te
praten?
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Kader
waarden en normen
beroepskracht
waarden en normen ouders
bewustzijn ouders
invloed op kinderen
wat willen ouders
voor hun kind
praten met je kind
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Verdieping: wat speelt bij ouders?
• Ouders ervaren verharding in de maatschappij jegens
migranten.
• Dit kan leiden tot:
– Teleurstelling/opgeven.
– Ambivalentie over het verblijf in Nederland.
– Wantrouwen en zich afzetten tegen de samenleving.
• Ouders zijn zich vaak niet bewust van de (negatieve)
invloed hiervan op hun kinderen.
• Veel vragen over opvoeding:
– Omgaan met ervaren uitsluiting van kinderen, met hun krenking door bv
opmerkingen over de hoofddoek of hun donkere uiterlijk.
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Tips
• Probeer in te voelen wat ouders en kinderen meemaken;
erken hun verdriet.
• Maak ouders bewust van hun invloed.
• Ondersteun ouders bij:
- Het praten met kinderen over discriminatie.
- Het omgaan daarmee (opkomen voor jezelf, maar ook aanvaarden/positief
blijven en verbinding blijven zoeken).
- Het begeleiden van kinderen bij genuanceerde beeldvorming.
• Help ouders realistisch te zijn maar wel hoop over de
toekomst over te brengen.
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Weet je wie dat goed kan? (Hele groep)
• Is er iemand in je team met wie je samenwerkt rond dit
thema? (Heb je bepaalde werkvormen die je vaak
gebruikt?)
• Is deze aanpak door iedereen uit te voeren, of heb je
bepaalde kenmerken, kennis, vaardigheden, nodig? Vind je
dit tot je taak behoren?
• Ken je ook initiatieven uit de wijk die hier mee bezig zijn?
• Werk je met hen samen? Waarom wel of niet?
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Thema 3: Verhouding tot de samenleving, het kind
perspectief
• Filmfragment: Ik zie mezelf niet.
• Nabespreken in kleine groepen.
• Weet je wie dit goed kan?
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Filmfragment: Ik zie mezelf niet.
Chimamanda Adichie, The danger of a single story.
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Filmfragment: Ik zie mezelf niet.
Jeugdjournaal Zwarte Piet.
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Filmfragment: Ik zie mezelf niet.
(kleine groepen)
• Herken je het thema en wat vind je er zelf van?
• Hoe komen deze thema’s aan de orde in jouw gesprekken
met ouders?
• Hoe sluit je aan bij ouders? Wat werkt goed?
• Hoe maak je ouders bewust van hun voorbeeldrol naar hun
kinderen?
• Hoe ondersteun je ouders om met kinderen hierover te
praten?
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Kader
waarden en normen
beroepskracht
waarden en normen ouders
bewustzijn ouders
invloed op kinderen
wat willen ouders
voor hun kind
praten met je kind
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Verdieping: wat speelt bij ouders?
• Bewustzijn over minderheidspositie neemt toe, vooral bij
Caribische groepen.
• Trots op meervoudige achtergrond bijbrengen is positief
voor kinderen.
• Ook in media is de eigen groep vaak niet of niet positief
gerepresenteerd; veel discussie (bijv. zwarte piet, islam)
die bij kinderen gevoelens van minderwaardigheid kunnen
oproepen:
-
Hoe hier als ouders mee om te gaan?
Hoe kinderen helpen een positieve identiteit te ontwikkelen?
En positief, gericht te blijven op verbinding?
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Tips
• Probeer in te voelen wat ouders en kinderen meemaken;
laat dit ook zien.
• Maak ouders bewust van hun rol in wat ze hun kinderen
meegeven (welke boekjes, poppen, plaatjes, filmpjes etc.,
positieve rolmodellen).
• Ondersteun ouders hoe ze met kinderen kunnen praten
over krenking, weerbaarheid tegen negatieve
beeldvorming.
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Weet je wie dat goed kan? (Hele groep)
• Is er iemand in je team met wie je samenwerkt rond dit
thema? (Heb je bepaalde werkvormen die je vaak
gebruikt?)
• Is deze aanpak door iedereen uit te voeren, of heb je
bepaalde kenmerken, kennis, vaardigheden, nodig? Vind je
dit tot je taak behoren?
• Ken je ook initiatieven uit de wijk die hier mee bezig zijn?
• Werk je met hen samen? Waarom wel of niet?
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Thema 4: Schaamte en Eerlijkheid
• Filmfragment: De eer hooghouden.
• Nabespreken in kleine groepen.
• Weet je wie dit goed kan?
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Filmfragment: De eer hooghouden (Trias
Pedagogica)
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Filmfragment: De eer hooghouden
(kleine groepen)
• Herken je het thema en wat vind je er zelf van?
• Hoe komen deze thema’s aan de orde in jouw gesprekken
met ouders?
• Hoe sluit je aan bij ouders? Wat werkt goed?
• Hoe maak je ouders bewust van hun voorbeeldrol naar hun
kinderen?
• Hoe ondersteun je ouders om met kinderen hierover te
praten?
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Kader
waarden en normen
beroepskracht
waarden en normen ouders
bewustzijn ouders
invloed op kinderen
wat willen ouders
voor hun kind
praten met je kind
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Verdieping: wat speelt bij ouders?
• Bij veel ouders met een migrantenachtergrond zijn
schaamte en eer (in de eigen familie/gemeenschap)
belangrijker dan schuld.
• Dit maakt dat zij niet altijd eerlijk zijn; en dit kinderen ook
niet aanleren: ‘Wat niet weet, wat niet deert’.
• In relatie met anderen in Nederland (leerkrachten, politie
etc.) kan dit negatieve gevolgen hebben (liegen).
• Veel ouders zijn zich hier niet van bewust.
• De nadruk op eerlijkheid in Nederland geeft spanning.
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Tips
• Probeer in te voelen waarom ouders en kinderen doen wat
ze doen. Ga het gesprek er over aan.
• Maak ouders bewust van mogelijke negatieve gevolgen,
bijv. voor het contact met leerkrachten.
• Wees tegelijkertijd niet afkeurend. Probeer te begrijpen en
tot oplossingen te komen.
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Weet je wie dat goed kan? (Hele groep)
• Is er iemand in je team met wie je samenwerkt rond dit
thema? (Heb je bepaalde werkvormen die je vaak
gebruikt?)
• Is deze aanpak door iedereen uit te voeren, of heb je
bepaalde kenmerken, kennis, vaardigheden, nodig? Vind je
dit tot je taak behoren?
• Ken je ook initiatieven uit de wijk die hier mee bezig zijn?
• Werk je met hen samen? Waarom wel of niet?
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
De fruitmand: Wat zouden we willen en wat hebben we
nodig? (Hele groep op flap)
• Wat heb je al in de mand?
• Wat wil je nog toevoegen?
• Wat ga je ergens anders kopen?
• Hoe houd je de mand vers en gevuld?
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst
Evaluatie en afsluiting
• Wat neem je mee uit deze teambijeenkomst?
• Welke tips heb je voor verbetering?
www.kis.nl
Vragen? [email protected]
KIS 2017
Waardenopvoeding in diversiteit
Teambijeenkomst