Week 5: Criminaliteit en Maatschappij

SW4GK02 Criminologie
[email protected]
College week 1
Agenda
• Intro oefening
• Praktische info over module
• Theorie: inleiding criminologie
Wie ben ik?
• Marijke Drogt ([email protected])
• Social worker / criminoloog
Kennismaking
Stel je voor en…
1. Biecht op: wat heb je vroeger voor rottigheid uitgehaald?
2. Wat is je praktijkervaring?
• Schuilt er een boef in ons allemaal?
Doelstellingen week 1
•
•
•
•
•
•
•
•
De student kan een definitie geven van het begrip criminologie zoals die
in het boek gehanteerd wordt;
De student kan de zes aandachtsgebieden binnen de criminologie van
elkaar onderscheiden;
De student kan per aandachtsgebied een onderzoeksvraag opstellen;
De student kan een definitie geven van de inleidende criminologische
begrippen “dark number” en “registratie-effect” ;
De student kan uitleggen hoe de werkelijke omvang, aard en
ontwikkeling van criminaliteit wordt gemeten;
De student kan minimaal drie voorbeelden geven van mogelijke functies
voor een toegepast psycholoog binnen het justitiële werkveld;
De student kan de zes onderdelen van het strafrechtelijk systeem
benoemen (strafwetgever, politie, OM, magistratuur, gevangeniswezen,
reclassering);
De student kan uitleggen welke (en hoe) er selectiviteit optreedt bij de
toepassing van het strafrecht;
Praktische info over module
•
•
•
•
•
•
•
Huisregels
Studiehandleiding
Literatuur
Toetsing
Weekoverzicht
Voorbereidend huiswerk
Docentgegevens
Huisregels
Heel simpel:
1. Kom op tijd
2. Wees aanwezig
3. Hou je aan je afspraken met de docent en met
elkaar
Praktische info over module
Literatuur
Er is tevens aanvullende literatuur,
deze staat in de studiehandleiding.
Praktische info over module toetsing
Schriftelijk tentamen:
De student laat aan de hand van een uitgebreid
veiligheidsvraagstuk zien dat hij stof beheerst
van:
– Hoofdstukken uit boek Actuele Criminologie
– Aanvullende stof bijeenkomsten
– 30 MC’s, ongeveer 5 open vragen
Praktische info over module
Weekoverzicht
Week:
Onderwerp:
1
Inleiding
2
Oorzaken crimineel gedrag: psychologisch perspectief
3
Oorzaken crimineel gedrag: sociologisch perspectief
4
Oorzaken crimineel gedrag: psychologisch + sociologisch
5
Straffen
6
Preventie
8
Victimologie / proeftentamen
10
Tentamen
11
Reflectie en Inzage (REI-)moment
Praktische info over module
Voorbereidend huiswerk
• Ter voorbereiding van de 7 hoor/werkcolleges bestudeer
je de literatuur/documentaires (zie weekoverzicht).
• Aan de hand van de documentaires en de stof gaan we in
de werkcolleges aan de slag met de documentaires en de
stof.
 Heel belangrijk om de documentaires te bekijken als
voorbereiding op het college dus!
Documentaire per week (dikgedrukt
verplicht)
• Week 2 psychologisch perspectief: Code rood TBS
http://www.documentairenet.nl/review/code-rood-tbs/
• Week 3 sociologisch perspectief: Lost boys
http://www.documentairenet.nl/review/holland-doc-lostboys/
• Week 4 integraal: Lost mother
http://www.documentairenet.nl/review/holland-doc-lostmother/
• Week 5 straffen: Code rood doodstraf
http://www.documentairenet.nl/review/code-rood-de-doodstraf/
• Week 6 preventie: De reclassering
http://www.documentairenet.nl/review/3doc-reclassering/
• Week 7 victimologie: Dit is de dag
http://www.npogezond.nl/tvuitzending/VPWON_1235914/Zwakbegaafde-meiden-geronseldvoor-prostitutie
Theorie criminologie van deze week
• Globaal alle onderwerpen
• Aanvulling op H 1, 2 en 3
Diverse vormen van antisociaal gedrag
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Pesten
Spijbelen
Agressief gedrag
Liegen
Seksueel misbruik
Seksueel grensoverschrijdend gedrag
Huiselijk geweld
Moord, doodslag
Stelen
Etc….
Wat is criminologie?
De criminologie is de wetenschap die zich bezighoudt met de
bestudering van de aard en achtergronden van menselijke
gedragingen die door de wetgever strafbaar zijn gesteld en van de
wijze waarop de overheid en de rest van de maatschappij daarop
reageert (Kaiser, 1988).
+ Overlast = in toenemende mate een onderwerp waar ook de
criminologie zich mee bezighoudt.
16
Wat is criminologie?
• Het te bestuderen gedrag:
Paraplubegrippen: delinquent gedrag, crimineel gedrag,
overlastgevend gedrag of antisociaal gedrag.
• Kleine en zware criminaliteit
Wat is criminologie?
•
De criminologie beschrijft de werkelijkheid zo goed mogelijk
•
De criminologie probeert verklaringen te zoeken en te geven voor
misdaad en voor het ontstaan van crimineel gedrag bij mensen of
in de maatschappij (a.h.v. theorieën).
•
De criminologie probeert zo mogelijk te komen tot voorspellingen
Relatie criminologie en veiligheid
Veiligheid
Sociale
veiligheid
Criminaliteit/
overlast
Objectief
Subjectief
Fysieke
veiligheid
Aandachtsgebieden criminologie
•
•
Beschrijvende criminologie
Etiologie = leer der oorzaken
psychologie
sociologie
•
•
•
Penologie = leer van het straffen
Criminaliteitspreventie
Victimologie = slachtofferkunde
 Criminologie is dus een interdisciplinaire wetenschap
• Een korte verkenning van allerlei deelgebieden 
Voorbeeld vraagstuk vanuit etiologie
• Eigen onderzoek
Voorbeeldvraagstuk vanuit de penologie
• Wat zijn effectieve
straffen?
• Maatschappelijke
reactie
Veiligheidsvraagstuk
criminaliteitspreventie
• https://www.youtube.com/watch?v=sWxDtgSOV6M
• Scared Straight: Werkt dit?
Voorbeeldvraagstuk vanuit de victimologie
• Welke kenmerken van een persoon leiden tot een
verhoogde kans op slachtofferschap?
‘Zwakbegaafde meiden worden geronseld voor
prostitutie in instelling’
Verklaringsniveaus criminologie
MICRO
Individu “Psychologie”
MESO
Individu in relatie tot
omgeving
MACRO
De maatschappij
“sociologie”
Voorbeeld beschrijvende criminologie
• Hoeveel misdrijven
worden er gepleegd per
jaar?
Beschrijvende criminologie
• Wat is de omvang van de objectieve veiligheid in
NL?
• Maar hoe betrouwbaar zijn deze cijfers?
Omvang geregistreerde misdrijven
Beschrijvende criminologie:
Onveiligheidsbeleving
• Geeft gevoelstemperatuur van burger weer, maar is lang
niet altijd in overeenstemming met objectieve veiligheid:
Criminaliteit en haar verborgen karakter
Zomaar wat gewetensvragen:
-
Heb
Heb
Heb
Heb
Ben
jij
jij
jij
jij
jij
wel eens een film illegaal gedownload?
wel eens een fiets gestolen?
wel eens auto gereden onder invloed van alcohol?
wel eens een boete gekregen voor iets wat niet mag?
weleens opgepakt door de politie?
Gepleegde, geregistreerde en verborgen
criminaliteit (= dark number)
Gepleegde
criminaliteit
Door politie
opgemerkt
Bij politie
bekend
geworden
Geregistreerde
criminaliteit
Wel
opgehelderd
Door politie
afgedaan
Aan politie
gemeld
Niet
geregistreerd
Niet
opgehelderd
Doorgestuurd
naar het OM
Door burgers
opgemerkt
Onopgemerkt
Niet aan politie
gemeld
6. Cijfers zeggen niet alles…..
• Aangiftebereidheid is van invloed
• Ze hangen af van wat door de politie van belang
wordt geacht te registreren (en dat kan per
politie-eenheid verschillen) en de beschikbare
middelen om zaken aan te pakken.
• Ze zijn enorm ondervertegenwoordigd waar het
gaat om slachtofferloze delicten (er zijn geen
mensen die zich als slachtoffer beschouwen) zoals
bijvoorbeeld bij drugsdelicten of illegaal gokken
• Waar wel slachtoffers zijn (predatory crimes)
worden sommige delicten veel meer (bijvoorbeeld
autodiefstal of geweld door onbekenden)
aangegeven dan andere (bijvoorbeeld fietsdiefstal
of geweld binnen het gezin)
Hoe schatten criminologen dan de omvang
van criminaliteit?
Politiestatistieken worden aangevuld door:
• Zelfrapportages
• Slachtofferenquêtes
• Andere bronnen, zoals bijv:
– allerhande data van verzekeraars,
– ziekenhuisregistraties,
– Integrale veiligheidsmonitor
Het strafrechtelijk systeem in actie
•
Belangrijkste onderdelen van het Nederlands systeem:
–
–
–
–
–
–
Strafwetgever
De politie
Het Openbaar Ministerie
De rechters
Het gevangeniswezen
De reclassering
Trias Politica: wetgevende-, uitvoerende- en rechterlijke macht.
Scheiding der machten?
Kijken in de Ziel (vanaf 11:50)
Veel aandacht en kritiek op alle actoren
• Rechters: ‘Te lage straffen’
• OM: ‘Te selectief’
• Politie: ‘Ook te selectief’
• Herkenbaar?
Stelling:
Etnische profilering door de politie is zeer actueel.
Resumé
• Criminologie houdt zich bezig met bestudering van
menselijk gedrag ten aanzien van sociale veiligheid;
• Dit gebeurt door dergelijk gedrag te beschrijven, verklaren
en voorspellen;
• Criminologie heeft verschillende aandachtsgebieden en is
een interdisciplinaire wetenschap;
• Criminologie is een wetenschap die op verschillende
niveaus opereert: micro/meso/macro;
Resumé
• Statistiek veel gebruikt om uitspraken over criminaliteit te
doen, maar pas op voor dark number en registratieeffecten.
• Criminologen gebruiken diverse meetmethoden om
criminaliteit te beschrijven.
Volgende week
• Oorzaken crimineel gedrag: psychologisch
perspectief.
• Boek Actuele Criminologie hoofdstuk 4.