1213SEChavo5BB - Maatschappijhuis

SCHOOLJAAR 2012/2013
Schoolexamenonderdeel c
Bronnenboek
HAVO
vak
:
Maatschappijwetenschappen
datum
:
April 2013
tijd
:
120 minuten
Heel veel succes!
1
▬
Opgave 1
Massamedia: kleine zendgemachtigden
TEKST A
Kabinet: geen cent meer naar kleine zendgemachtigden
Het kabinet-Rutte II (VVD en PvdA) wil in het kader van de bezuinigingen op de
publieke omroep het budget van de 2.42-omroepen ‘op nul’ stellen. Dat schrijft
staatssecretaris Sander Dekker (Media) vandaag in een informerende brief aan de
Tweede Kamer.
Kleine
levensbeschouwelijke
zendgemachtigden
zoals
Rooms-Katholiek
Kerkgenootschap (RKK), Interkerkelijke Omroep Nederland (IKON) en de Joodse
Omroep worden door de politiek 2.42-instellingen genoemd, omdat zij zendtijd
hebben gekregen krachtens artikel 2.42 van de Mediawet 2008. Eerder werd bij
deze omroepen gevreesd dat hun zendlicentie zou worden ingetrokken. Maar daar
blijkt dus nu geen sprake van te zijn.
“Door de bezuinigingen wordt het budget van de 2.42 omroepen per 1 januari 2016
op nul gesteld. Consequentie daarvan zou zijn dat de kerkgenootschappen en de
genootschappen op geestelijke grondslag hun zendtijd zelf moeten financieren”,
aldus Dekker. [ ]
Prominente vertegenwoordigers van de Joodse gemeenschap en van de Katholieke
kerk hebben met ongeloof en ontzetting gereageerd op de kabinetsplannen. [ ]
(bron: http://www.rkk.nl/actualiteit/2012/detail_objectID752055_FJaar2012.html , dd 06-12-2012)
2
▬
Opgave 2
MASSAMEDIA: Het zijn net mensen
TEKST B
Het zijn net mensen
“Joris Luyendijk sprak met stenengooiers en terroristen, met taxichauffeurs en
professoren, met slachtoffers, daders en hun familie. Hij ondervond aan den lijve
dictatuur, bezetting, terreur en oorlog. Hoe meer hij meemaakte, hoe verbaasder hij
raakte. Wat gaapte er een kloof tussen wat hij als correspondent ter plekke
waarnam en wat hij daarvan terugzag in de media.
In zijn boek ‘Het zijn net mensen’ laat Luyendijk met pakkende voorbeelden en vol
humor zien hoe de media ons een gefilterd en vervormd beeld van het MiddenOosten geven.”
(flaptekst, uitgeverij Podium 2009)
▬
Opgave 3
Criminaliteit: strafrecht
TEKST C
Ook ineffectief strafrecht schrikt kennelijk af
“Wie rechts is, eist strengere straffen en meer politie. En wie links is een hogere
pakkans en meer preventie. Bij het begrotingsdebat Justitie deze week werden deze
clichéposities weer betrokken. Maar gaat dit wel ergens over?
Twee weken geleden schreef ik op basis van cijferbijbel Criminaliteit en
Rechtshandhaving dat de pakkans en strafkans in Nederland me feitelijk
verwaarloosbaar lijken. Van de maar liefst 8,2 miljoen misdrijven in 2011 komen er
3
maar 1,2 miljoen bij de politie terecht. De meeste criminaliteit incasseren we
kennelijk gewoon. Dat is op zich al een raadsel. Burgers vinden het onbelangrijk,
generen zich, voelen zich schuldig, vertrouwen de politie niet of zien op tegen het
gedoe. Althans, zo wordt het de enquêteurs verteld. Van die 1,2 miljoen misdrijven
die de burger wel aanmeldt of die wordt ontdekt, lost de politie maar 24 procent op.
Over het gros van alle geweld, diefstallen en vandalisme horen de autoriteiten dus
alleen achteraf. En van wat de politie wèl weet, blijft driekwart onopgehelderd. Een
grote ijsberg met een heel klein puntje waarop justitie en politie zich enorm druk
maken.
[ ] Volgens de Leidse rechtseconoom Van Velthoven is dat ophelderingspercentage
van 24 procent nog „veel te rooskleurig”. Dat betreft immers de geregistreerde
criminaliteit (die 1,2 miljoen). Niet de feitelijk gepleegde (meer dan 8 miljoen). Van
de totale hoeveelheid misdrijven lost de politie volgens hem maar 3,1 procent op. En
dan moeten we nog bedenken dat oplossen niet hetzelfde is als bestraffen. Er wordt
in die 3,1 procent opgehelderde zaken nog heel wat geseponeerd of vrijgesproken.
De kans dat een dader van die aangemelde misdrijven in 2010 ook echt ‘gepakt’ is,
komt uit op maar 14,5 procent. Voor de totale criminaliteit komt de pakkans uit op
1,8 procent. Boeven vangen kun je met recht symbolische arbeid noemen. Naast
iedere twee gepakte verdachten staan er 98 onbekende.
Het debat over strenger straffen versus pakkans verhogen is een schijntegenstelling.
Je kunt net zo goed allebei bepleiten – een hogere kans op een hogere straf. Of
geen van beide. Het gros van de straffen is kennelijk erg laag, net als de pakkans.
En nòg dalen alle criminaliteitscijfers.
En hoe zit het met het strafklimaat? Ik meende te weten dat Nederland sinds de
jaren ‘80 strenger is gaan straffen. En dat we in de Europese top zitten, qua
repressie. Intussen dalen de criminaliteitscijfers.
Met enige regelmaat horen we strafrechters zeggen dat ze naar de burger luisteren
en strenger straffen. Met wel tien procent. Van Velthoven laat echter zien dat het
strafrisico in Nederland van de jaren ’50 tot begin jaren ’80 „gigantisch daalde”. Van
gemiddeld 16 dagen cel naar gemiddeld 4 dagen cel in 1970. Sinds de jaren ’80
stijgt dat weer – de rechtsstaat is strenger geworden. In 2004 waren we weer net zo
4
streng als in 1970. Maar sinds 2004 is het strafrisico weer met een kwart gedaald.
De criminaliteit zal dan ook weer stijgen, meent hij. [ ]
bron: Folkert Jensma in NRC Handelsblad, dd 01-12-2012.
Opgave 4
Politieke besluitvorming/ criminaliteit en rechtsstaat
Tekst D
Europees Parlement wil matchfixing in strafrecht
Het Europees Parlement roept de lidstaten op om matchfixing op te nemen in het
strafrecht. Een resolutie met die strekking werd donderdag in Straatsburg met een
overweldigende meerderheid aangenomen.
Aanleiding is het onderzoek van Europol waaruit begin vorige maand bleek dat
mogelijk honderden wedstrijden in Europa zijn gemanipuleerd. Om de strijd tegen
corruptie in de sport serieus aan te pakken is het ook noodzakelijk dat politie, justitie,
sportbonden en wedkantoren hun activiteiten beter op elkaar afstemmen, meent het
Europees Parlement. [ ]
Omdat de resolutie niet bindend is, ligt de bal uiteindelijk bij de nationale lidstaten
zelf. "Het is belangrijk dat er één lijn wordt getrokken", zegt de Nederlandse
Europarlementariër Emine Bozkurt (PvdA). Het debat in het Europees Parlement
werd op haar initiatief gevoerd. [ ]
(bron: http://www.nu.nl/sport/3369565/europees-parlement-wil-matchfixing-in-strafrecht.html , dd 1403-2013 )
5
▬
Opgave 5
Criminaliteit en rechtsstaat: geweld
TEKST E
Jeugd Den Bosch kopieert ritueel geweld MS13-bende
Gemeente, politie, welzijnsinstellingen en scholen waarschuwen ouders in de
Bossche volkswijk Kruiskamp voor ‘onwenselijk gedrag’ van basisschoolleerlingen
die gewelddadige rituelen van de beruchte Latijns-Amerikaanse jeugdbende Mara
Salvatrucha kopiëren.
‘Het gaat om een methode waarbij een groepje kinderen een kind 13 seconden in
elkaar slaan of dwingen om iets te stelen’, zo staat in een brief die is gericht aan
ouders en buurtbewoners. ‘Dit is een voorwaarde om bij een groep te horen. Hierin
geldt het recht van de sterkste en kinderen denken hiermee aanzien op te bouwen.
Elkaar schoppen en slaan lijkt heel normaal te zijn. De meeste kinderen die dit treft
zijn zowel dader als slachtoffer van geweld. Een aantal kinderen heeft aangegeven
bang te zijn. De kinderen passen deze methode toe als spel en noemen het MS13’.
[ ]
MS13 geldt als een van de gevaarlijkste jeugdbendes ter wereld. ‘We hebben het
over kinderen van 8 tot 12 jaar. We vinden het een verontrustend signaal dat die
MS13 als voorbeeld zouden zien.’ [ ]
Volgens de gemeente gaat het om pestgedrag, afpersing en bedreigingen op
school. Het gaat om minstens twee geweldsincidenten. ‘Slachtoffers durven dat niet
altijd te melden’, aldus de gemeentewoordvoerder. De gemeente heeft de kwestie
besproken met de zeven scholen in de wijk, de politie, GGD en welzijnsinstellingen.
In de brief worden ouders en wijkbewoners geadviseerd alert te zijn op kinderen die
‘niet lekker in hun vel zitten’ en op gewelddadig gedrag van kinderen op straat.”
(bron: De Volkskrant, dd 12-04-2012)
6
▬
Opgave 6
Politieke besluitvorming
Tabel 1
Tweede Kamer
VVD
PvdA
PVV
SP
CDA
D66
CU
GL
SGP
PvdD
50Plus
%
26.6
24.8
10.1
9.7
8.5
8.0
3.1
2.3
2.1
1.9
1.9
100%
zetels
41
38
15
15
13
12
5
4
3
2
2
150
Week 10
7 mrt '13
%
zetels
20.8
32
15.5
24
12.1
18
11.3
17
7.7
11
9.9
15
3.4
5
2.0
3
2.2
3
2.1
3
12.5
19
100%
150
Week 12
21 mrt '13
%
zetels
20.3
31
15.5
24
13.2
20
10.3
16
8.3
12
11.1
17
3.3
5
2.1
3
3.0
4
1.8
2
10.3
16
100%
150
Bron: http://www.ipsos-nederland.nl/content.asp?targetid=674
Figuur 1
7
Bron: http://www.trouw.nl/tr/nl/6700/Wetenschap/article/detail/3406179/2013/03/08/Politieke-cartoonsvaak-onbegrepen.dhtml
8