Week 5: Criminaliteit en Maatschappij

Criminologie
College week 6:preventie
Overzicht
• Criminaliteitspreventie, een inleiding
– Een definitie
– 2 soorten preventie: strafrechtelijk en
buitenstrafrechtelijk
– Een preventiematrix
• Voorbeelden van criminaliteitspreventie
• Preventiestrategieën en effectiviteit
Voorkomen van crimineel gedrag
•
Iedereen levert een bijdrage aan het voorkomen van crimineel
gedrag…..Welke bijdrage lever jij?
•
Preventie in de volksmond = Voorkomen is beter dan genezen
•
Preventie van crimineel gedrag vinden we in de volgende 6 domeinen
van de samenleving terug:
– Gezin
– School
– Gemeenschappen
– Arbeidsmarkt
– Publieke ruimte (ook internet!)
– Strafrechtelijke keten
Definitie van criminaliteitspreventie
• Geen eenduidige definitie in literatuur
• Definitie in AC:
“Alle maatregelen van burgers, particuliere instellingen en
de
overheid liggende buiten de strafrechtspleging die erop zijn
gericht gedragingen die volgens de wet strafbaar zijn, te
voorkomen.”
• Maar we zouden ook op grond van de 6 domeinen kunnen
zeggen dat sprake is van strafrechtelijke danwel
buitenstrafrechtelijke preventie
Fasen en doelgroepen van
criminaliteitspreventie
Criminaliteit ontstaat als drie factoren samenkomen:
•Deze doelgroepen gelden ook voor preventie van criminaliteit: dader,
slachtoffer, situatie/omgeving
•Deze doelgroepen kunnen in verschillende preventieve fasen worden
benaderd:
– Primair (richt zich op de gezonde mens/omgeving)
– Secundair (richt zich op risicogroepen/gebieden)
– Tertiair (richt zich op de “zieke” mens/omgeving)
De preventiematrix
Primaire dadergerichte preventie
• Opvoeding en voorlichting
• Goede socialisatie leidt tot een sterkere
gewetensontwikkeling
• Stelling: veelvoorkomende criminaliteit onder
jongeren is de prijs die moet worden betaald
door het individualisme in Nederland.
Secundaire en tertiaire daderpreventie
•
In Nederland veel voorzieningen voor risicojongeren. Evaluatie laat vaak
negatief resultaat zien: too little too late.
•
Ingrijpen bij risicogezinnen: hoe voorkom je dat kinderen het verkeerde pad
opgaan?
– Cognitieve gedragstherapie voor kinderen (+10 jaar)
– Training voor opvoedingsvaardigheden voor ouders (-10 jaar)
– Trainingen die beide elementen combineren werken het beste!
•
Ingrijpen bij jongeren die al in de fout zijn gegaan: hoe zorg je ervoor dat ze
weer het rechte pad opgaan?
– Ingrijpen via ouders + cogn. gedr. therapie voor jongeren
– Bij chronische problemen multisysteemaanpak (MST)
•
Sommige groepen nog onderbelicht in onderzoek: meisjes, allochtonen.
•
Voor meer info, zie www.nji.nl
•
Oudste vorm van tertiaire preventie is Reclassering.
Secundaire en tertiaire daderpreventie
 Een interventie is volgens Andrews & Bonta pas effectief als in ieder geval
aan de volgende basisvoorwaarden wordt voldaan ( zie ook What Works
beginselen):
•
•
•
Het risicoprincipe: de behandeling van mensen met een hoog risico moet
intensiever en meer gestructureerd zijn dan die van mensen met een laag
risico, waarbij het ook om de beveiliging gaat.
Het behoefteprincipe: de behandeling moet zich richten op behoeften die
de kans op recidive vergroten (de criminogenic needs)  criminele
vrienden, drugs.
Het responsiviteitsprincipe: de behandeling moet zijn afgestemd op de
individuele eigenschappen van de patiënt, denk aan leerstijl, cognitieve
mogelijkheden en motivatie.
Tertiaire daderpreventie: de feiten
-
-
-
50% van de volwassen gedetineerden heeft een psychiatrische stoornis.
Onder jongeren kampt zelfs 75% van de delinquenten met psychische
stoornis = 10x zoveel als normale populatie
Veel van deze delinquenten wordt niet adequaat gediagnosticeerd,
waardoor ze ook na detentie kampen met stoornis.
Mogelijk gevolg is dat ex-delinquenten sneller terugvallen in delictgedrag.
Exodus
• Resocialisatietraject voor ex-gedetineerden
• Onderzoek toont aan dat 30% minder recidiveert
na doorlopen van programma
• 1/3 stroomt positief uit, de rest dus niet
• Gericht op criminogene factoren: hoe kun je die
beïnvloeden?
– Statische factoren en dynamische factoren
Wat werkt niet?
Wat werkt niet? Glen Mills
•
•
•
GMS behandelde jongens vanaf 14 jaar, die in bendes actief zijn en
delinquent gedrag vertonen in groepsverband (Amerikaans model)
Plan- en procesevaluatie: programma theoretisch onderbouwd, dagelijkse
gang van zaken (2006).
Recidivemeting in 2007: vier jaar na verlaten GMS
– 78% recidiveert na 4 jaar
– Algemene recidive ligt hoger dan bij JJI’s
– GMS niet meer of minder succesvol dan JJI’s
– Conclusie: effect van speciale preventie kon niet worden aangetoond.
•
•
Gesloten in 2010.
Rapport Sociaal en Cultureel Planbureau: heropvoeding in deze setting
averechts effect.
• http://www.parool.nl/amsterdam/doodgeschoten
-man-zuidoost-is-24-jarige-crimineel~a4393382/
Primaire situationele preventie:
omgevingspsychologie
•
•
Primair: nog weinig landelijk wettelijk vastgelegd
Secundair: verbetering van wijken met verhoogd risico
•
De omgevingspsychologie is onderdeel van de toegepaste psychologie dat
zich bezig houdt met de wederkerige relatie tussen de omgeving en het
gedrag van mensen.
•
Is interessant voor criminaliteitspreventie: wanneer is een omgeving
gevoelig voor criminaliteit en onveiligheidsgevoelens?
•
Bijv. uit onderzoek blijkt dat goede
straatverlichting in een gebied preventief
werkt tegen inbraak in woongebieden en
geweld. Mogelijk vergroot het ook het
veiligheidsgevoel. Hoe komt dit?
Primaire preventie: omgevingspsychologie
De omgevingspsychologie richt zich dus op de interactie tussen mens en
omgeving.
Een aantal begrippen die hiermee samenhangen en waarvan mogelijk
een preventief effect uitgaat op criminaliteit zijn:
•
•
•
Technopreventie
Broken Windows
Environmental design: Hoe manipuleer je de omgeving zo dat deze
veilig is en ook zo wordt ervaren:
– Defensible space
– CPTED (Crime Prevention Through Environmental Design)
Voorbeeld environmental design
Sociopreventie
•
•
Sociale controle door de burger
Burger moet signaleren: niet zo eenvoudig
– Waarneming van het incident
– Criminele definiëring
– Betrokkenheid bij het verloop/de afloop
– Interventiekeuze
Tertiaire situationele preventie
• Hotspots in de grote steden
Gevolgen?
•
•
•
Risicosamenleving? Is alles wel zo beheersbaar? Is veiligheid wel zo te manipuleren?
Is er sprake van ‘bestrijdingsbegeerte’?
En bovenal: voelen we ons er veiliger door?
Via: https://www.socialevraagstukken.nl/veiligheid-creeer-je-metgeborgenheid/
• ‘Vanuit dit perspectief breken voorstanders van
een positief veiligheidsbeleid een lans voor het
creëren van een constructieve maatschappelijke
context waarbinnen onderling vertrouwen
mogelijk is, en waaruit onderling vertrouwen
oprijst. Een beleid dat niet voortbouwt op
negatieve sentimenten, maar daar juist
tegenwicht aangeeft.’
Veiligheidsvraagstuk: preventie
nepdrugdealers
In Amsterdam zijn al jaren nepdrugdealers actief, ze verkopen stophoest, kalk of
wasmiddel aan met name buitenlandse toeristen tegen de prijzen van echte drugs.
Soms worden deze toeristen ook geïntimideerd en bedreigd (Trouw, 2008). De
gemeente Amsterdam wil een harde aanpak. Het lastige van het probleem rond
nepdopedealers is dat er veel unieke verdachten (1000) zijn met diverse
achtergronden. Voor het oplossen van het probleem is het dan ook onmogelijk om per
individu te gaan kijken naar alleen psychologische factoren. Voor de gemeente is het
dus belangrijk om te proberen verdachten te clusteren in groepen, om daar
vervolgens (een) theorie(ën) en oplossing(en) aan te koppelen. Er is overigens geen
enkele theorie die het probleem volledig verklaart. Een combinatie van theorieën ligt
meer voor de hand.
Bedenk welke theorieën uit colleges 1 t/m 5 ten grondslag liggen aan dit probleem.
Veiligheidsvraagstuk: preventie
nepdrugdealers
We gaan een stap verder, de gemeente wil immers oplossingen, geen
verklaringen. Omdat het budget ter bestrijding en voorkoming van de
criminaliteit in Amsterdam flink is teruggeschroefd, drukt je manager je wel
op het hart dat er slechts geld is voor twee preventieve maatregelen. Als
Sw’er ben je echter niet voor één gat te vangen en ga je snel aan de slag,
want over een week worden resultaten van je verwacht….
Opdracht:
1.Bedenk:
a. Twee preventieve maatregelen die de gemeente in ieder geval zou
moeten nemen om de problematiek van de nepdrugsdealers beter
beheersbaar te maken. Denk er daarbij om dat het moet gaan om
maatregelen die effectief of veelbelovend zijn.
Een samenvatting
•
Bij de preventie van criminaliteit kun je je dus richten op 3 aandachtsgebieden
(daders, slachtoffers en situaties) in 3 verschillende fases (primair, secundair en
tertiair)
•
Belangrijk om de verschillende preventieve maatregelen in onderlinge samenhang te
zien en altijd na te blijven denken over What en Who works. De preventiematrix
geeft een kader.
Bijv:
- Begeleiding van ex-gedetineerden kan worden bemoeilijkt als hij terug moet keren in
een verloederde buurt waar hij ook nog criminele vrienden heeft.
- Fysiek ingrijpen in de fysieke gesteldheid van een buurt werkt alleen als ook goede
straatverlichting aanwezig is.
- Je kunt overlastgevende verslaafden harder aanpakken, maar je moet ook zorgen
voor goede opvang en methadonverstrekking als hun criminogene behoeften in
goede banen wilt leiden.
- Risicojongeren moet je aanpakken, maar je moet ze ook
perspectief geven en behandel ze zoals je zelf ook wilt worden
behandeld = responsiviteit.