4 Teelt van spinazie

Generated by Unregistered Batch DOC & DOCX Converter 2012.4.109.1532, please
register!
samenvatting grove groenten
1
Teelt van stamslabonen


Grove groenteteelt
o Weinig arbeidsuren / ha
o Laag inkomen / ha
o Zaaien een oogsten door loonwerker
Fijne groenteteelt = intensieve groenteteelt
o Veel arbeidsuren / ha
o Teler plant zelf en oogst zelf
o Bv bloemkool, spruitkool, sluitkool, prei, courgette
o Telen voor industrie
 Afnemer bepaalt het zaai en oogsttijdstip
1.1 Naamgeving



Slaboon = prinsessenboom = sperzieboom
o Bijna ronde bonen
o Meestal groen van kleur
o Moderne rassen hebben meetal geen draad meer op rug- en buiknaad
Boterboon
o Slaboon die botergeel is
Snijboon
o Lange, platte brede peulen met specifieke snijbonensmaak
o Worden gesneden voor gebruik
Vorm en smaak



Stamboom
o Groeien aan een korte en opstaande stengel
o Geen steunmateriaal nodig
o Machinale oogst
Stokboon
o Groeien aan een lange en windende stengel
o Stengel hangt vast aan steunmateriaal
o Manueel oogsten
Witte boon = kookboom
o Peulen worden in gedroogde toestand geoogst
o Enkel de zaden worden gegeten
Groeivorm
1
Generated by Unregistered Batch DOC & DOCX Converter 2012.4.109.1532, please
register!
samenvatting grove groenten
1.2
Plantkundige kenmerken


Eenjarig en kruidachtig
Vervriezen gemakkelijk
BOON
 Familie van vlinderbloemigen
 Bezit wortelknobbeltjes met rhizobium bacteriën die luchtstikstof kunnen
omzetten naar organische verbindingen, die vervolgens tot nitraat zijn omgezet om
de boon te voeden
 Luchtstikstof>aminozuren>eiwitten>organische stikstofverbindingen>ammonium
> nitriet>nitraat
 Symbiose=mutualisme: wederzijds voordeel voor rhizobium bacteriën en
vlinderbloemigen
 De rhizobium bacteriën ontrekken voedingsstoffen (koolhydraten en zouten) aan
de plant leven ten koste van de waardplant
 Een stikstofbemesting is in het begin van de teelt economisch verantwoord
 Zijn warmtebehoeftig (thermofiel), zowel voor vlotte kieming als vlotte groei
 Bij koudere perioden zijn ze gevoeliger voor parasitaire aantastingen
 Verdragen geen nachtvorst
 Best gezaaid in openlucht tss 15 mei en 15 juli (te vroeg kans op lentenachtvorst
en slechte begingroei)
 Zie tekening p 3
 Kort na het zaaien scheurt de zaadhuid en komt het worteltje tevootschijn
 Het worteltje groeit verticaal naar beneden
 Het stengeltje verticaal naar boven en de zaadlobben boven de grond tilt
(krommenekstadium) (bovengrondse of epigeïsche kieming)
 Daarna wijken de zaadlobben uiteen en werpen de zaadhuid af
 Het pluimpje groeit verder uit, waarbij de eerste echte bladeren zich ontwikkelen
 De stengel is steeds vertakt en ofwel kort openstaand (stamboon) ofwel lang en
windend (stokboon)
 Bloemen zijn meestal wit en typisch vlinderbloemigen
 bloemen staan alleen of in trossen op lange bloemstelen die ontstaan in de
bladoksel
 zaadkleur is wit
 wortelgestel: vertakte penwortel
OPMERKING
 Ratelkeutelziekte, sclerotinia: serieuze problemen bij bonen door phytoproduct die
weggevallen is.
 9000 ha bonen in belgie
 Opbrengst 18 ton /ha
 In de lucht (79% N)AZeiwit(org N)NH4NO2NO3
 100 kg N = 400 kg NH4 NO3
 Bonen hebben een bovengrondse kieming, gevaar voor duiven
2
Generated by Unregistered Batch DOC & DOCX Converter 2012.4.109.1532, please
register!
samenvatting grove groenten
1.3 Bodem










Beter kruimelstuctuur dan korrelstructuur (zand)
Groeien op goede grond en goede water en luchthuishouding
Gevoelig aan droogte en te natte omstandigheden
Matig zuurgevoelig gewas
Als de ph te laag is kan je mangaanovermaat hebben
Als de pH te hoog is kunnen er kwade harten ontstaan
Grondbewerkingen uitvoeren in droge toestand
Zaaibed eventueel aandrukken
o Betere werking van de bodemherbiciden
o Minder snelle uitdroging
o Betere capillaire watervoorziening
o Betere machinale pluk
o Ligt vaster bij een natte oogst
Eventueel werken met een vals zaaibed voor onkruiden kwijt te geraken
Spinazie is een slechte voorvrucht (bonenvlieg)
OPMERKING
 Gem ontrekking
o N 140 rhizobiën
o P2O535
o K2O -110
o MgO 17
o CaO140
(voor een gemiddelde van 14 ton /ha bonen
1.4 Bemesting


Gevoelig voor chloor en te hoge zoutconcentratie
MAP
o P2O5 =75E
o N org = 170 E
o 125 kg werkzame N
o ( voor bloemkool 250 kg werkzame N)
1.4.1 organische bemesting
nooit geen verse stalmest juist voor de teelt toedienen ter voorkoming van de bonenvlieg
1.4.2 stikstof
 hebben toch een aanvullende N dosis nodig
 startbemesting (hongerperiode door te komen)
 N dosis is afhankelijk van
o Humusgehalte
3
Generated by Unregistered Batch DOC & DOCX Converter 2012.4.109.1532, please
register!
samenvatting grove groenten
o
o
o
o

Hoeveelheid org materiaal die erop gebracht werd
Voorvrucht
Temperatuur
Nitraatspoeling en hoeveelheid neerslag
Te veel N
o Weelderige, vegetatieve groei
o Legering
o Ziektes
OPMERKING
 Groenbemesting voordelen
o Erosie bestrijden
o Bodemleven
o Stikstof vastlegging
o Humusgehalte stijgt en stikstofvrijheving bij de vertering
o Aaltjes reduceren (met gele mosterd)  maar tijdig zaaien, begin augustus
1.4.3 Kalium
 Patentkali
o Vanwege chloorgevoeligheid
o Om Mg gebrek te voorkomen
o 30% + 10%MgO
 Haspargit
o K2SO4 + CaSO4
 K/Mg antagonisme: veel K aanwezig dan wordt Mg moeilijk opneembaar
1.4.4 Magnesium
 Zeer gevoelig voor gebrek aan Mg
o Er ontstaan dan eerst gele verkleuringen tss de enrven die alter bruin
worden
 Behoefte van 50-100 kg MgO/ha
 Preventief: patentkali of magnesiumkalk
 Curatief: magnesiumsulfaat (kieseriet of bitterzout)
1.5 Zaaien





Bonen moeten binnen de 10 dagen boven staan
Kiem en groeitemp van 10 – 15°
Zaaien tss 15 mei en 15 juli
Kiemkracht van 90%
Zaaien met een pneumatische zaaimachine
o Gelijke diepte
o Zaadbesparing
o Gelijkmatigheid van afstand
o 330 000 zaden * 90% opkomst = 300 000 planten /ha
4
Generated by Unregistered Batch DOC & DOCX Converter 2012.4.109.1532, please
register!
samenvatting grove groenten
o Prijs zaad 115 euro contant/doos (122 euro niet contant) 115 * 3.3dosis
nodig per ha = 380 euro/Ha
1.6 Gewasbescherming
1.6.1 Ziektebestrijding
1.6.1.1 Grauwe schimmel = grijsrot=rotte toppen
Grijs stuivend schimmelpluis, o.a. op de peulen
Houdt van hoge luchtvochtigheid. Dit kan voorkomen bij
 Vochtig en overtrokken weer
 Regenachtig weer
 Mistig
 Natte bodem
 Nat gewas

Secundaire aantasting die vaak begint na de eerste bloei, wnnr de kroonblaadjes op
de jonge bonen vallen, de kroonblaadjes kunnen door botrytis aangetast worden
Bestrijding
 Ruim zaaien zodat de planten sneller kunnen opdrogen
 Te hoge N bemesting vermijden
 Chemische bestrijding
o Indien gunstige omstandigheden: 2 behandelingen uitvoeren (begin bloei en 14
dagen later (Rovral + cantus)
1.6.1.2 Sclerotiënrot= stengelrot==rattenkeutelziekte
 Wit schimmelpluis die de stengelvoet aantast  verwelken van stengel
 Gevoelige planten: aardappelen, bonen, erwten , koolgewassen, selder, sla, prei,
witloof, wortelen
 Graangewassen zijn niet gevoelig, gebruiken als vruchtafwisseling tgn stengelrot
Bestrijding
 Ruime vruchtafwisseling (met graangewassen)
 Ruim zaaien
 Hoge stikstofbemestingen voorkomen
 Biologische bestrijding (contans)
o Preventief
 Door het inwerken van contans 10 cm in de bovenste laag
 Chemisch
o Ruim zaaien zodat de planten sneller kunnen opdrogen
o Te hoge N bemesting vermijden
5
Generated by Unregistered Batch DOC & DOCX Converter 2012.4.109.1532, please
register!
samenvatting grove groenten
o Chemische bestrijding
o Indien gunstige omstandigheden: 2 behandelingen uitvoeren (begin bloei
en 14 dagen later (Rovral + cantus)
1.6.2 Plaagbestrijding
1.6.2.1 Bladluizen
 Soorten
o Zwarte bonenluis
o Groene perzikluis
 Veroorzaken
o Zuigschade
o Virusoverdracht
o Bevuiling
 Bladluizen geven honingdauw af waarop roetdauwschimmel komt
 Bestrijding
o Lieveheersbeestje
o Chemisch bestrijden in het begin van aantasting
 Okapi(pirimor en karate)
 Decis
1.6.2.2 Bonenvlieg
 Cyclus: ei>made>pop>vlieg
 Best spinaziestoppel dag na afrijden onder werken indien er ng bonen moeten
komen. Anders vlieg legt eitjes op spinaziestoppel anders ploegen bonen
zaaien))>maden verkruipen naar de bonen
 Soldaatjes: boon komt boven de grond met 2 zaadlobben maar het groeipunt
ontbreekt
 Kan ook spinazie en uien aantasten
 Meestal 3 generaties
Bestrijding
 Zaaizaad is preventief behandeld tgn bonenvlieg
 Zo rap mogelijk de stoppel van het voorvrucht inwerken
 Inploegen van verse stalmest net voor de teelt mag niet omdat deze bonenvliegen
aantrekt
 Gelijkmatige zaaidiepte, voldoende warmte en een goed zaaibed zorgen voor
vlugge en homogene opkomst
1.6.2.3 Bonenspintmijt
Bonen met bruine plekken, ook op bladeren
 Spint komt vooral bij droog en warm weer
 Zuigschade aan onderkant van blad, blad komt geen tot bruin en verdort
 Bij ongustige omstandigheden ontstaat de rode spint
6
Generated by Unregistered Batch DOC & DOCX Converter 2012.4.109.1532, please
register!
samenvatting grove groenten

Kan veel gewassen aantasten vooral degene onder glas
Bestrijding
 Onder glas door roofmijten)
 Chemische bestrijding
o Acariciden (vertimec)
1.6.2.4 Bladrandkever
Zie teelt stamdoperwten
1.6.3 Andere verschijnselen
1.6.3.1 Windverruwing=windbeschadiging
Door de wind kunnen zeer jonge, groeiende plantendelen langs elkaar schuren. Waardoor
je beschadigingen hebt die alter verkurken. Door deze ruwe, bruine plekken op de
peulen verminderen de bonen in waarde voor consument
1.6.4 Onkruidbestrijding
 Mechanisch schoffelen op 1 cm diepte (onkruidbestrijding en opluchten van de
grond
 Chemisch
o Centium +dual gold: na zaai –voor opkomst (standaard combinatie)
o Basagran (na opkomst); best spuiten ’s avonds als ze de blaadjes laten
hangen
 Ergste onkruiden
o Zwarte nachtschade
o Giftige bessen, mag niet in het veld staan bij oogsten onrijp zijn de bessen
groen
 Dosering
o Laagste dosering op licht land en humusarm land (binding met KH
complex  deze zijn niet meer werkzaam)
o Lagere dosering op vochtige bodem, dan betere werking
1.7 Oogsten


Bepalen van oogsttijdstip
o Diameter van de peul
 0-6 0euro
 6-10.5normale prijs
 10.5 …verlaagde prijs
o Zaadpercentage
o Rijpheidsstadium
o Kleur
Rijen tegelijk oogsten
o 8*37.5 = 3m=
7
Generated by Unregistered Batch DOC & DOCX Converter 2012.4.109.1532, please
register!
samenvatting grove groenten








Parelen= zaad wordt zichtbaar doorheen de peul
Wordt meestal machinaal geplukt
o Machines hebben een frontaal grote pluktrommel die de peulen en de
bladeren afblaast terwijl de stengels blijven staan
o Daarna worden d e bladeren weggeblazen en de peulen worden dan
verzameld in een grote bunker
Zorgen voor een effen grond
Oogst in augustus – september
Contract is gebaseerd op fijnheid
Fabriek betaalt loonwerker en vervoer
Soorten
o Extra fijne bonen
o Fijne en zeer fijne bonen: meest bij ons: 170 euro/ton (12 ton/ha)
o Middelfijne bonen (165 euro)
Prijzen zijn ‘geplukt van het land’
1.8 Aanvoervoorschriften
IKZ= intergrale kwaliteitszorg kwaliteit begint van op het bedrijf
IKKB = integrale keten kwaliteit beheerssysteem
1.9 Rassenkeuze
Eisen
 Vlezige peulen met een late en trage zaadvorming, zodat er op het moment van de
oogst zo weinig mogelijk zaad aanwezig is in de peulen
 Gelijktijdige afrijping voor machinale oogst
 De peule mogen geen draden bezitten en niet vliezig worden
 Men streeft naar slanke bonen met een uniforme peuldikte
 Een kg opbrengst in het gewenste stadium
 De peulen moeten recht of slechts zwak gebogen zijn
 Opgaande en stevige plant
 Goede wortelgesteld
 Ziekteresistent (virusoverdracht vooral door bladluizen)
 Groeiduur (80à90 dgn)
 Een bleke peul is ongewenst evenals donkergroene, altijd uniforme kleur
 Goede houdbaarheid voor verse markt
1.10 Kostprijs
2000 euro/175 euro/ton = 12 ton,
Berekening volgens het contract met vol te leveren
Besluit: het inkomen van de bonen daalt
8
Generated by Unregistered Batch DOC & DOCX Converter 2012.4.109.1532, please
register!
samenvatting grove groenten
2
Teelt van stamdoperwten
Arbeidsinkomen zoals wintertarwe
Voordelen:
 Vruchtafwisseling op percelen waar eer veel graan geteeld wordt om lastige
onkruiden beter te kunnen betrijden
 Volggewas is mogelijk (bonen, spinazie)
 Erwtenstro
Nadelen
 Erwtenteelt houdt een groot teeltrisico (opbrengsten kunnen erg schommelen door
het klimaat en duiven
2.1 Naamgeving




Doperwten
o De zaden worden in onrijpe toestand uit de peul gehaald en geconsumeerd
 Rondzadige doperwten: de zaden zijn in droge toestand rond en
glad. Ze bezitten in onrijpe toestand de typische, enigszinse wrange
smaak en de kleur is lichtgroen
 Gekreuktzadige doperwten: de zaden zijn in droge toestanden
hoekiger, in onrijpe toestand zijn de gekreuktezadige erwten echter
eveneens rond. De smaak is in onrijpe toestand zoeter dan bij
rondzadige erwten
Peulerwten= peulen=peultjes=sluimererwten=mange-touts
o Jonge zaden en peulen worden geconsumeerd
o Peulen moeten zonder draad of vlies zijn
Stamerwten=kortstrorassen
o Korten dan 80 cm
o Hebben geen steunmateriaal nodig
o Machinale oogst
Rijserwten=langstrorassen
o Langer dan 80cm
o Steunmateriaal nodig
o Manuele oogst
o Enkel voor verstmarkt is dit ras economisch verantwoord
2.2 Plantkundige kenmerken






1 jarige en kruidachtige plant met een opgaande groeiwijze
Wortelstel bestaat uit penwortel met zijwortel
Behoort bij vlinderbloemigen
Wortels voorzien van wortelknobbeltjes waarin rhizobium bacterie luchtstikstof
kan omzetten tot organische verbindingen en vervolgens tot nitraat
Bladeren zijn samengesteld en bestaan uit 2 tot 3 bladparen
Fotosynthese bij erwten gebeurt door alle groene plantendelen (ook ranken en
peulen)
9
Generated by Unregistered Batch DOC & DOCX Converter 2012.4.109.1532, please
register!
samenvatting grove groenten



Bladloze rassen komen ook voor maar dan weinig fotosynthese (komt weinig voor
Kieming gebeurt ondergronds (hypogeïsch
Lange dagplant: overgang van vegetatief naar generatief wanneer de dagen langer
wordt. Men mag dus niet te laat zaaien, anders te weinig zaaien eind februari en
maart
2.3 Bodem











Kleigrond
Goed structuurr en goede water en luchthuishouding
Erwten wortelen wel diep
Diepe ontwatering noodzakelijk
Beregening tijdens de bloei is niet mis (stengelgroei)
Zuurgevoelig gewas (optimale pH-Kcl is voor zandleemgrond ongeveer 6
Vlak zaaibed met zo weinig mogelijk kluiten (voor vlotte oogst en goede
onkruidbestrijding
Bonen en erwten zijn slechte voorvruchten i.v.m. aaltjes en ziektes
Best ruime rotatie aanhouden 1:6
Tarwe en gerst zijn goede voorvruchten
Vlas is ook e slechte voorvrucht voor aantasting door akkertrips
2.4 Bemesting
Eerst grondontleding
Mengmest is hier minder geschikt (maar met lage toegelaten doseringen geen probleem)
2.4.1 Stikstof
 Gemid stikstofopname van 140kg/ha
 In het begin een lichte stikstofbemesting (om hongerperiode in het begin te
overbruggen) 15 – 60 kg N/ha (snelwerkend)
 Te veel N zorgt voor een weelderig gewas en een verlengde bloeiperiode, zodat de
kwaliteit van de erwten minder uniform is
 Gesscheud grasland niet goed voor erwten (teveel N)
2.4.2 Fosfor
 Nodig: 30-40 kg P2O5
 Een fosfaatbemesting van 50-100 kg opneembare P2O5 is meestal voldoende
2.4.3 Kalium
 Nodig: 40-70 kg K2O/ha
 Niet chloorgevoelig, dus men mag KCL gebruiken ook wordt er patentkali
gebruikt
2.4.4 Magnesium
30 – 50 kg Mg/ha
Gebrek komt vooral voor bij gronden met lage pH
10
Generated by Unregistered Batch DOC & DOCX Converter 2012.4.109.1532, please
register!
samenvatting grove groenten
2.4.5 Mangaan
 Gebrek ontstaat bij een te hoge pH geelverkleuring van het bladmoes tussen de
nerven. Bij oogst krijgen we kwade harten (donkere vlekken in de zaden, niet meer
geschikt voor menselijke consumptie)
2.5 Zaaien


Duizend korrelgewicht kan verschillen van 80 tot 220 kg
Belangrijk
o Raszuiverheid
o Kiemkracht
o Duizendkorrelgewicht
o Gezondheid
o Ontsmetting
o Rassenkeuze
 Vroeger zaaide men met een nokkenradzaaimchine (graanzaaimachine), nu met
een precisiezaaimachine
o Voordelen
 Gelijkere diepte
 Minder zaaizaad nodig
 Uniformere plantenderdeling in rij
 Gelijkere bloei
 Afrijping is uniformer
o Nadelen
 Kostprijs
 Ruimere rijenafstand
 Normaal rijenafstand van 15 cm
 Voordelen van een dichte tussenrijafstand
o Snellere grondbedekking, betere onkruidonderdrukking
o Bij legering leunen de peulen op de andere, dit is beter dan op de grond
o Planten staan veel regelmatiger
 Worden 3.5 cm diep gezaaid
 Effen zaaibed met losse bovenlaag
 Goed zaad blijft 3 – 6 jaar kiemkrachtig
 Heeft een kiemkracht van 90%
 Veldopkomst 75à80%
 Wordt vaak ontsmet het zaad
 Het plantenaantal moet hoger zijn naarmate het ras
o Vroeger is
o Minder uitstoelt
o Korter loof heeft
o Minder fors is
o Minder gevoelig voor schimmel is
 Rond maart- april zaaien
 oef
groeisnelheid in het begin is veel trager dus 2 dgn zaaien kunnen op 1 dag geoogst worden
dus maar 5 ha per dag zaaien
11
Generated by Unregistered Batch DOC & DOCX Converter 2012.4.109.1532, please
register!
samenvatting grove groenten
maar: rekening houden et slecht weersomstandigheden, men kan niet altijd zaaien. Dus
men gebruikt om het gat te dichten bij het oogsten door ras en te zaaien. Met dat ras
kan men 3 oogstdagen inlopen dan normaal
zie oef p 27
2.6 gewasbescherming
door meer vruchtafwisseling  minder bespuitingen
2.6.1 ziektebestrijding
2.6.1.1 grauwe schimmel = peulrot
 veel schade bij warm en vochtig weer tss bloei en oogst
 bestrijding
o cantus + rovral
o boscalid + iprodione)
2.6.1.2 sclerotiënrot



Wit schimmelpluis die de stengelvoet aantast  verwelken van stengel
Gevoelige planten: aardappelen, bonen, erwten , koolgewassen, selder, sla, prei,
witloof, wortelen
Graangewassen zijn niet gevoelig, gebruiken als vruchtafwisseling tgn stengelrot
Bestrijding
 Ruime vruchtafwisseling (met graangewassen)
 Ruim zaaien
 Hoge stikstofbemestingen voorkomen
 Biologische bestrijding (contans)
o Preventief
 Door het inwerken van contans 10 cm in de bovenste laag
 Chemisch
o Ruim zaaien zodat de planten sneller kunnen opdrogen
o Te hoge N bemesting vermijden
o Chemische bestrijding
o Indien gunstige omstandigheden: 2 behandelingen uitvoeren (begin bloei
en 14 dagen later (Rovral + cantus)
2.6.1.3 Valse meeldauw
 Onderkant bedekt met grijs schimmelpluis, bovenkant bedekt met geelgroene
vlekken
12
Generated by Unregistered Batch DOC & DOCX Converter 2012.4.109.1532, please
register!
samenvatting grove groenten




Komt voor van opkomst tot afrijping
Primaire infectie
o Komt voor door sporen uit de grond
Secundaire infectie
o Planten treden op als infectiehaarden van waaruit de ziekte zich verspreidt
Soms veroorzaakt dit grote opbrengst en kwaliteitsverliezen
Bestrijding
 Ruime vruchtafwisseling
 Ontwikkeling van de schimmel stopt bij temperaturen hoger dan 18° C
 Resistente rassen telen
 Zaadontsmetting toepassen tegen de primaire infectie
 De secundaire infectie wordt eventueel bestreden door een bladbespuiting
2.6.1.4 Kiemschimmels en voet, vaat, en vlekkenziekten
 Bij vochtig weer wordt de opkomst van het zaad vertraagd en de kiemstengeltjes in
de luchtarme, dichtgeslempte grond kunnen gemakkelijk ten prooi vallen aan
diverse bodemschimmels
Bestrijding
 Ruime vruchtafwisseling
 Goede structuur van het zaaibed
 Zaadontsmetting (met thiram)
 Resistente rassen
2.6.2 Plaagbestrijding
2.6.2.1 Erwtenpulboorder


Cyclus: vlinder>ei>rups>pop
Grijsbruine vlinders komen als de erwtjes in bloei staan uit de grond, waar ze
overwinteren
 Eitjes leggen ze op de bovengrondse plantendelen
 De rupsjes verschijnen als de peulen beginnen te zwellen
 De jonge rupsjes kruipen dan naar de peulen en boren zich naar binnen om zich te
voeden met de jonge zaden
2 methodes om ze te waarnemen
 De oudste peulen openbreken om te zien of er een rups inzit
 Werken met een feromoonval
o Hierbij worden mannetjes vlinders gelokt, gevangen en geteld
o Vanaf een bepaald aantal is het econmisch verantwoord om te betrijden
Bestrijden
 Vruchtafwisseling
 Bespuiting uitvoeren voor de rupsjes in de peul zitten
 Chemische bestrijding
o Karate
o Okapi
13
Generated by Unregistered Batch DOC & DOCX Converter 2012.4.109.1532, please
register!
samenvatting grove groenten
2.6.2.2 Bladrandkever + akker- en erwtenthrips + erwtengalmug + bladluizen
 Komt soms voor in erwten
 Meestal bestrijden vanaf een bepaalde schadedrempel
 Chemische bestrijding
o Karate
o Okapi
2.6.2.3 Slakken
 Vraatschade (vooral als de voorvrucht gras of een groenbemester is geweest)
Bestrijding
 Biologisch: escar go
 Chemische bestrijding: mesurol
2.6.2.4 Aaltjes
 Veroorzaken groeiremming en eventueel vroegtijdig afsterven van het gewas
 (oorzaak bodemmoeheid bij erwten)
 Bestrijding
o Ruime vruchtafwisseling 1:6
2.6.2.5 Duiven
 Vooral in het begin en op het einde van de teelt
Bestrijding
 Gelijkmatig diep zaaien
 Zaadbehandeling (mesurol)
 Afschrikken van de duiven
 Afschieten van de duiven
2.6.3 Onkruidbestrijding
 Meest gevreesde
o Zwarte nachtschade
o Kamille
 Na zaaien een bodemherbicide toevoegen
 Na opkomst dan correctiebespuitingen met contactmiddelen
 Middelen
o Kort na zaaien: linuron
o Na opkomst: bentazon
2.7 Oogsten








Als ze afrijpen worden ze harder en meliger
De hardheid kan je meten door een tenderometer (hardheidsmeter)
Hardheid = tm waarde
Tm meting is afh van de temperatuur
Tm –waarde wordt gebruikt bij uitbetaling
De tm waarde is het best tussen de 100 en 150, ideaal 120 TM
Contractprijzen worden in oktober al vastgelegd omdat de boeren dan kunnen
bedenken of ze tarwe of erwten zullen zaaien
Contractprijzen
14
Generated by Unregistered Batch DOC & DOCX Converter 2012.4.109.1532, please
register!
samenvatting grove groenten
o Voor fijne kreukerwten120 – 124 TM: 294 euro
o Voor grove kreukerwten 120-124 TM 268 euro
o Zijn steeds ‘gedorst af veld volgens tenderometer per kg netto gewicht
2.8 Aanvoerschriften


IKZ
IKKB
2.9 Rassenkeuze













Conservenindustrie: bleekgroene tot groene erwten
Diepvriesindustrie: donkergroene, gekreuktezadige erwten
Rassen met veel stro zijn ongewenst (verlaging dorscapaciteit)
Te korte rassen ook niet goed (productieverlies)
Rassen met stevig stro zijn gewenst
Vermijden van gelegerde rassen
o Moeilijker oogsten met productieverlies als gevolg
o Bij vochtig weer treedt er meer botrytis op
o Onkruid zal doorheen het gewas groeien
o Door lichtgebrek ontstaat er een grotere kans op blonde erwten
Tolerant tgn ziekten
Goede hardheid
Juiste kleur
Meligheid
Aroma
Erwten kunnen gemakkelijk geoogst worden als het ronde peulen zijn
Afhankelijk welke de werking is van de machine
2.10 Kostprijs


3
Variabele kosten
o Gewasbescherming
o Bemesting
Vaste kosten
o Afschrijvingen
o Pacht
Teelt van knolselder
3.1 Naamgeving

Knolselder
o Kruidachtig gewas
o Vlezige wortelknol en donkergroen, sterk aromatisch blad
o Wordt met of zonder blad aangeboden
- langlooftypes = bladrijke types
o Veel blad
o Lang blad
o Langere groeiperiode
15
Generated by Unregistered Batch DOC & DOCX Converter 2012.4.109.1532, please
register!
samenvatting grove groenten
o
o
o
o


Knolgroei: laat en langdurig
Worden ruimer geplant
Geteeld voor industrie
Knollen zijn trapeziumvormig en groeien meer ondergronds
- kortlooftypes = bladarme types
o Minder blad
o Korter blad
o Kortere groeiperiode
o Worden dichter geplant
o Voor verse markt
o Knollen zijn meer bolvormig en groeien meer bovengronds
Bleekselder
o Kruidachtig gewas
o Sterk ontwikkelde bladstelen (als groente gegeten)
o 2soorten bleekselder
 Zelfblekende bleekselder met goudgele stelen (witte selder)
 Niet zelfblekende bleekselder die meestal groen gegeten wordt
maar die kunstmatig gebleekt kan worden (groene selder) wordt
onder andere gebruikt voor productie van selderijzout
Snijselder
o Kruidachtig, bladrijk gewas
o Het groene blad wordt in het jong stadium kort boven de grond afgesneden
en los of in bosjes verkocht. Daarna schiet de plant opnieuw uit waardoor
je meerdere oogsten per jaar kan hebben
o Voor soepindustrie en voor het kruiden van spijzen
3.2 Plantkundige kenmerken









Familie van schermbloemigen
Bloeiwijze: samengesteld scherm
Is éénhuizig, kruidachtig, tweejarig
Eerste jaar vegetatief en vormt de bladrozet met een hoofdwortel, die later
uitgroeit tot een knol met veel zijwortels (knolgroei komt in augustus tot november
in gang
2de jaar: wordt de plant generatief en vormt een holle bloemstengel met
samengestelde bloemschermen waaraan later vruchtjes met zaden gevormd
worden
Kan reeds het 1ste jaar al doorschieten (vernalisatie) (afh van
milieuomstandigheden, temperatuur, droogte, daglengte, bemesting)
Schieters moeten verwijderd worden een tijd voor de oogst
Devernalisatie: een relatief hoge temperatuur toegepast na of tijdens de
vernalisatieperiode heft het lage temperatuur-effect gedeeltelijk of volledig op en
remt de bloeistengelontwikkeling
3 grote delen van de knol
o Stengelgedeelte
16
Generated by Unregistered Batch DOC & DOCX Converter 2012.4.109.1532, please
register!
samenvatting grove groenten


o Hypocotyl
o Wortelgedeelte
Als gevolg van de sterke toename in omvang van de knol knakken de onderste
balderen de ene na de andere af
Zaden zijn geribd en bruinachtig van kleur
3.3 Bodem












Moet regelmatig kunnen groeien
Goei-explosies als gevolg van een onregelmatige watervoorziening kunnen leiden
tot holle, vaak inrottende, sponzige en zwartkokende knollen
Verkiest humusrijke, kalkhoudende zandleem- of leembodem
pH is bij voorkeur licht alkalisch tot neutraal
knolselder onttrekt veel Ca aan de bodem
hoe zwaarder de grond hoe beter de inwendige kwaliteit
gevoelig voor structuur bederf, indien niet vindt er een intensieve en diepe
beworteling plaats
fijn plantbed dat goed aangedrukt is
reageert sterk op uitdroging van de grond (lagere knolproductie)
op lichtere gronden (wekelijks beregen)
vruchtafwisseling: schermbloemige gewassen niet (selder, wortel, kervel,
peterselie, pastinaak)
gescheurd grasland ook niet (vreterij en schurftaantasting)
3.4 bemestingµ
3.4.1 organische samenstelling
 nooit kort voor de teelt toedienen anders aantrekking van de wortelvlieg
 bij overmatig gebruik zal de bewaarbaarheid sterk achteruitgaan
3.4.2 stikstof
 een normale teelt onttrekt 150-200 kg/ha
 basisbemesting bedraagt 120-160kg/ha
 de eerste overbemesting is in de 2de helft van juni en een tweede omstreeks begin
september
3.4.3 fosfaat
 een normale teelt onttrekt 75 kg/ha
 een gift van 50 à 100 kg/ha
3.4.4 kalium
 knolselder is een potasvreter
 een normale teelt onttrekt 280-360 kg/ha
 niet gevoelig voor chloor
 normaal 200 -250 kg/ha geven
17
Generated by Unregistered Batch DOC & DOCX Converter 2012.4.109.1532, please
register!
samenvatting grove groenten


voor een lange bewaring geeft men een zwaardere kalibemesting 300-400 kg/ha
(meer weerstand, o.a. tgn uitdroging
meestal chloorpotas (deels voor het ploegen, deels achter het ploegen
3.4.5 boor
 gevoelig voor boorgebrek (vooral op gronden met hoge pH
o gele hertbladeren die dan later afsterven
o bladstengels vertonen overlange barsten
o er kunnen zwarte harten ontstaan
o kleine knollen die vaak van boven hol zijn en inwendig bruinachtige
proppen vertonen
 opm
o spoorelementen zijn goed opneembaar bij een lage pH
o boor is een spoorelement
o dus bij een hoge pH is er een boorgebrek
3.5 zaaien en planten
3.5.1 zaaien
 de langlooftypes worden meestal in de eerste heflt van maart gezaaid
 de kortlooftypes nog tot half april kunnen gezaaid worden
 knolselder wordt soms eerst op een zaaibed gezaaid om vervolgens later te worden
uitgeplant als losse plant op een productieveld
 meestal worden de platen echter opgekweekt als perspotplanten of als kluitplanten
 temp na het zaaien min 15°C om vernalisatie te voorkomen
 aangeraden om 2 jaarig zaad te gebruiken
 knolselder is een trage kiemer
 vaak geprimed zaad
 kiemkracht van 70% (in openlucht is het minder)
 bij teelt van losse planten moeten de planten vooraleer ze opengetrokken worden,
eerst enkele dagen afgehard worden
 knolselderplanten worden best niet in een frigo bewaard vanwege het gevaar voor
vernalisatie
3.5.2 planten
 langlooftypes: van 20 mei tot begin juni
o plantafstand
 45*50: 44.444 planten /ha
 kortlooftypes: begin juni tot 25 juni
o plantafstand
 45*45: 49.383 planten /ha
 De tussenrijafstand bedraagt meestal 45 – 50 cm (om machinaal te kunnen rooien)
 zowel te diep als te ondiep planten bemoeilijkt de hergroei en verhoogt het aantal
planten die niet aanslaan daarom moet het perceel vooraf bezakt zijn
 “blijvers-wijkers-systeem”=”doorbossen”: de knolselderplantjes worden
opgekweekt in een verwarmde serre, erg nauw. En worden dan in juli of aug de
kleine knolletjes geoogst. De knolletjes worden geveild met loof
18
Generated by Unregistered Batch DOC & DOCX Converter 2012.4.109.1532, please
register!
samenvatting grove groenten
3.6 Gewasbescherming
3.6.1 Ziektebestrijding
3.6.1.1 Bladvlekkenziekte= selderplaag
 Er ontstaan op de bladeren bleekbruine vlekjes die later geheel afsterven (bij
ernstige aantasting sterft het hele blad
 De ziekte begint meestal op 1 of op enkele planten (vooral bij warm en vochtig
weer snel uitbreiden)
 Schimmel vormt vruchtlichamen op het zaad, die jarenlang leven (bron van
infectie)
Bestrijding
 Zaadontsmetting
 Zodra de eerste waarneming spuiten met
o Maneb
o Mancozeb
 Curatief spuiten
o Geyser
 Goede rassen kiezen
 Ontsmetten zaaibed
o Basamid
o Monam
3.6.1.2 Schurft
 Er ontstaan bruine vlekken die verkurken en tot rotting kunnen overgaan
 Aangetaste knollen beziiten in rauwe toestand een minder goede smaak
 Bij aantasting moeten de knollen zo rap mogelijk verwerkt worden, de
schurftplekken worden afgekapt en de knollen worden naar de industrie gebracht
Bestrijding
 Ontsmetten van het zaaibed
o Basomid
o Monam
 Ruime vruchtafwisseling ¼
 Een slechte waterhuishouding en een slechte bodemstructuur vermijden
 Zaadontsmetting
 Minder vatbare rassen gebruiken
 Gescheurd grasland vermijden (schurft)
3.6.1.3 sclerotiënrot



Wit schimmelpluis die de stengelvoet aantast  verwelken van stengel
Gevoelige planten: aardappelen, bonen, erwten , koolgewassen, selder, sla, prei,
witloof, wortelen
Graangewassen zijn niet gevoelig, gebruiken als vruchtafwisseling tgn stengelrot
Bestrijding
19
Generated by Unregistered Batch DOC & DOCX Converter 2012.4.109.1532, please
register!
samenvatting grove groenten





Ruime vruchtafwisseling (met graangewassen)
Hoge stikstofbemestingen voorkomen
Biologische bestrijding (contans)
o Preventief
 Door het inwerken van contans 10 cm in de bovenste laag
Aangetaste knollen voor de bewaring uitsorteren
Chemisch
o Cantus
o Bosalid
3.6.1.4 Bacteriënrot
 Bacterieziekte die een stinkend natrot veroorzaakt
 Secundaire aantasting die optreedt na een primaire aantasting of na verwonding
Bestrijding
 Verwondingen voorkomen o.a. door het goed afstellen van schoffel-en
rooimachines, valbrekers gebruiken
 Voorkomen dat het gewas al vroeg een te bladrijk gewas is, daarom best niet te
veel stikstof geven en /of niet te dicht planten
3.6.2 Plaagbestrijding
3.6.2.1 Wantsen
 4tot 5mm groot
 Zowel volwassen als larven zuigen aan de hartblaadjes waardoor groeistagnatie en
misvorming van de hartblaadjes ontstaan die later zwart worden
 Heet en droog weer is goed voor wantsen
Bestrijding
 Zodra de eerste wantsen waargenomen zijn moet men bestrijden
 Chemische bestrijding
o Het hart van de plant moet men goed raken
o Meestal gecombineerd met septoria bestrijding
o Producten
 Karate
3.6.2.2 Bladluizen
 Zuigschade en bladvervuiling
 Overbrengen van het seldermozaïekvirus en komkommermozaïekvirus
Bestrijding
 Bij het waarnemen direct chemisch bespuiten
 Chemisch
o Karate
o Pirimor
o Okapi (karate en pirimor)
o Decis
3.6.2.3 Wortelvlieg
 De made van de wortelvlieg kan ook knolselder aantasten
20
Generated by Unregistered Batch DOC & DOCX Converter 2012.4.109.1532, please
register!
samenvatting grove groenten

Er komen die generaties voor die elkaar overlappen
o Begin mei – eind juli
o Half juli – september
o September-eind november
 Als de aantasting gebeurt in een vrij jong stadium kan dit de groei zodanig
remmen dat het blad geel wordt en dat er zelf planten kunnen doodgaan
 Als de plant groter is vreten de maden gangen in de wortels en knollen
 Ernstige aangetaste knollen zijn niet meer interessant voor de industriële
verwerking
Bestrijding
 Nabijheid van schermbloemigen
 Luwteplaatsen op het perceel vermijden
 Chemische bestrijding
o Decis
o Perfektrons
3.6.3 Andere verschijnselen
3.6.3.1 Zwarte harten
 Fysiologische afwijking treedt op in droge en warme omstandigheden als de jonge
bladeren de verdamping niet kunnen bijhouden en daardoor eerst bruin en dan
zwart worden
 Secundair kan bacteriënrot ontstaan
Bestrijding
 Door een goede bochtvoorziening kan dit probleem voorkomen worden
 Regelmatige bespuitingen met een 0.75%oplossing van kalkpeter Ca(NO3)2
3.6.4 Onkruidbestrijding
3.6.4.1 Zaaibed
 Grondontsmetting (voorkomen van onkruiden en schurftaantasting
 Daarnaast ng herbiciden toepassen (linuron)
3.6.4.2 Productieveld
 Zoveel mogelijk mechanische onkruidbestrijding toepassen
 Schoffelbeurt vermijdt dat opstijgende capillaire water verdamt vooraleer de
plant het heeft kunnen opnemen
 Toekomst: combinatie rijenbespuiting en schoffelen
 Chemisch: linuron is een basisproduct
3.7 Oogst, bewaring en aflevering
3.7.1 Oogst
 Ideale rooitijdstip: net voor de vorst (begin november)
 Half november is het uiterste tijdstip (bevriezing en inwendige holheid)
 Meestal machinaal rooien
 Voor verse markt oogst men meestal met klembandrooier of preischudder
 Industrie: met bietenrooimachine (nakopapparaat buiten werking)
21
Generated by Unregistered Batch DOC & DOCX Converter 2012.4.109.1532, please
register!
samenvatting grove groenten


Contractprijs knolselder voor industrie geleverd 88 euro /ton
45 – 50 ton/ha
3.7.2 Bewaring
 Onder glas, in een hoop, luchtgekoelde bewaarplaats, koelcel
 Enkel gezonde, niet te rijpe, die niet te weelderig gegroeid zijn en die vrij zijn vn
mechanische beschadigingen zijn geschikt om te bewaren
 Afdekken met stro, indien het vriest afdekken met plastiekzeil
 Knolselder bewaard in een luchtgekoelde bewaarplaats wordt best geleverd voor
maart
 In een koelcel 0 – 1 °C kan de knolselder 5 maand bewaard worden
 Voordeln van bewaren in palletkisten t.o.v. los storten
o Geen drukvaste wanden nodig
o Gemakkelijk intern transport
o Kan hoger dan 3.5 ml gestapeld worden
o Vluggere inkoeling
o Minder snelle overdracht van ziekten
o Een bepaald ras kan gemakkelijk apart gehouden worden
 Nadelen
o Serieuze meerkost
o Minder stockage capaciteit
o Meer werk
3.7.3 Aflevering
 Voor verse markt
o Wortels worden verwijderd
o Wordt gewassen
o Naargelang loof
 Zonde loof (enkele cm staat ng boven de knol)
 Met loof (alles behalve de zieke bladeren)
 Met een pruikje nieuw loog (na bewaring onder glas knol naast knol
 Voor industrie
o Zonder wortels
o Zonder loof met zo weinig mogelijk tarra
o Moet niet gewassen worden
 Na Machinaal rooien en het klaarmaken voor industrie passeren de knollen meestal
eerst doorheen een roterende, cilindervormige reinigingstrommel met evenwijdige
geplaatste spijlen met daarin gemonteerde spuitdoppen
3.8 Aanvoerschriften
IKKB en IKZ
3.9 Rassenkeuze

Letten op
o Lang- of kortlooftypes
o Beworteling mag niet te zwaar zijn
o Smalle loofinplant
o Vorm van knol moet zo rond mogelijk zijn
22
Generated by Unregistered Batch DOC & DOCX Converter 2012.4.109.1532, please
register!
samenvatting grove groenten
o
o
o
o
o
o
o
o
4
Gladde huid
Mooie blanke kleur
Gevoeligheid van inwendige holheid
Rassen die bij bewaring minder uitdrogen en minder afval geven
Productiviteit
Rassen geschikt voor versmarkt en industrie
Gevoeligheid voor bladvlekkenziekten (septoria)
Gevoeligheid voor roestvlekkigheid
Teelt van spinazie
4.1 Inleiding









Korte groeiduur
Bijna het hele jaar doorgeteeld
Zowel voor verse markt als industrie
Teelt onder glas is in de wintermaanden en bestemd voor industrie
Spinazie wordt gekookt of gestoofd gegeten
Ganzevoetfamilie (bietsoorten, ganzevoetsoorten en melganzenvoetsoorten
Nieuwzeelandse spinazie
o Geheel andere familie
o Eenjarig
o Bladrijke plant
o Bladeren en groeitoppen kunnen gegeten worden
o Zeer arbeidsintensief gewas
o Sosm om verse markt aangeboden als alternatief als de spinazie doorschiet
(in die periode)
Spinazie wordt boven de grond afgemaaid
Het groene blad is rijk aan vitaminen en mineralen en bevat veel ijzer
4.2 Plantkundige kenmerken











Eenjarig gewas
Wordt in maart gezaaid
Vormt een bladgewas dat in mei/juni doorschiet en in juli/au zaad produceert
Oorsprong tweehuizig gewas
Bloemen kunnen zowel 1 als 2 slachtig zijn
Het geproduceerde zaad kan zowel scherpe punten hebben (scherpzadig ras) als
geen scherpe punten (rondzadig ras)
Lange dagplant
Zal vlugger schieten bij lange dagen
Als het als bladgroente wordt geteelt is het belangrijk dat de stengelstrekking zo
lang mogelijk achterwege blijft
Voorjaarsrassen = snelle rassen (snel schieten bij lange dagen) vegetatief groeien
bij korte dagen en generatief bij lange dagen
Zomerrassen =trage rassen: minder schietgevoelig, gaan bij langere dagen niet zo
vlug over van vegetatief naar generatief
23
Generated by Unregistered Batch DOC & DOCX Converter 2012.4.109.1532, please
register!
samenvatting grove groenten





Overgangsrassen situeren zich qua daglengtegevoeligheid
o Voorjaarsrassenovergangansrassenzomerrassenzomerstopzomerr
assenovergangsrassenvoorjaarsrassenwinterrassen
Er komen verschillende bladvormen voor
Gladbladige en gekroesdbladige rassen
De penwortel is dus, weinig vertakt en een lengte hebben van 140 cm
Beworteling in de bovenste 30 cm van de grondlaag
4.3 Bodem



Snelgroeiend gewas
Hoge eisen aan
o Structuur
o Grondsoort
o Waterhuishouding
Vochthoudende, vruchtbare gronden met hoog humusgehalte en een goede
doorlaatbaarheid zijn iedeaal
4.3.1 Grondbewerking
 Vlak en fijn zaaibed
 Niet te fijn om verslemping te voorkomen
 Gevoelig voor structuurbederf
4.3.2 Waterhuishouding
 Hoge eisen aan ontwatering maar ook aan watervoorziening
 Bij vochtgebrek : worden ze zeer snel noodrijp en schieten ze snel op
 Bodem moet vrij zijn van storende lagen voor capillaire werking en een goede
drainage te hebben
 Regelmatig beregenen bij droog weer
 Winterteelt, zeer vroege teelt en vroege teelt zullen in het algemeen eerder last
hebben van een te natte voet, dan behoefte aan regenwater
 Voorjaarsspinazie, die vanaf half maart gezaaid wordt volstaat het meestal van 1 of
2 kleine giften te geven in de laatste weken voor de oogst. Soms gepaard met
kleine bijbemestingen
 Zomerspinazie: van april tot juni waar de kans op vochttekort groter wordt
 Herfstspinazie: vanaf juli tot oktober op het veld kan men meestal volstaan met
een aanvulling van het vochttekort in de grond voor het zaaien
o Soms beregen kan economisch verantwoord zijn
4.3.3 Vruchtafwisseling
 Je kan spinazie na spinazie telen
o Soms treden er moeilijkheden op omdat er een te grote humusafbraak
plaats vind waardoor er sneller structuurbederf ontstaat
 Toch best een vruchtafwisseling hebben
 Voor de volgteelt laat spinazie niet de beste grond achter (vochtonttrekking en
bewerkbaarheid)
 Bij veel word er na spinazie bonen gezaaid
24
Generated by Unregistered Batch DOC & DOCX Converter 2012.4.109.1532, please
register!
samenvatting grove groenten

Een spinazie stoppel veroorzaakt echter de kans op bonenvlieg in een nateelt van
bonen. Tenzij men direct de stoppel onderploegt
4.4 Bemesting

Zwaar bemesten, vooral met N en kali
4.4.1 Organische bemesting
 Houdt van humeuze grond
 Dankbaar voor organische mest zoals stalmest en of groenbemester of mengmest
 Gescheurd grasland is eveneens goed geschikt voor spinazie
4.4.2 Stikstof
 Moet veel stikstof hebben (groeit in een korte periode)
 Maar niet te veel anders verkrijg je verhoogde nitraatgehalten in het gewas
 De totale N voorraad in de bodem wordt bepaald door
o Minderale N in de zones 0-30 cm en 30-60 cm
o Organische stof in de zone 0-30 cm
o Reeds toegediende stikstofbemesting
 Vroege teelten worden bijbemest met kalksalpeter
 Na regen best bijbemesten om de bladgroei te stimuleren
 Bij te weinig Nlichtgroene tot geelachtige verkleuring van het blad, het eerst aan
de top (door bijbemesting van 50 kg salpeter/ha wordt dit voorkomen
 Men kan ook steeds een ureumbespuiting uitvoeren bij tekort aan voedingsstoffen
OPLETTEN voor bladverbranding
4.4.3 Fosfaat
 Lage fosfaatbehoefte
4.4.4 Kalium
 Opbrengst hangt sterk af van de kali gifte
 Best onder de vorm van patenkali en dit vooral als de magnesiumgehalte laag is
 Kaliumchloride kan je ook gebruiken
 Niet chloorgevoelig, maar kan wel magnesiumgebrek veroorzaken
 Meer kali nodig op kleigrond dan op zandgrond
4.4.5 Magnesium
 Opletten voor K/Mg antagonisme als je teveel Kali bemesting doet kan je mg
gebrek hebben  geelverkleuring tussen de nerven
 Soorten
o Magnesiumkalk
o Kieseriet
o Patentkali
o Bladbemesting via magnesiumsulfaat (opletten voor bladverbranding)
 Zorgt voor donkere bladkleur (chlorofielwerking)

25
Generated by Unregistered Batch DOC & DOCX Converter 2012.4.109.1532, please
register!
samenvatting grove groenten
4.5 Teeltspreiding
Type
voorjaarsspinazie
zomerspinazie
Herfstspinazie
Zaaien
Half maart - begin april
April – begin mei
Half juli – eind augustus
Winterspinazie
September
Oogst
Mei
Eind mei – half juni
Eind augustus – eind
oktober
Eind maart – half april
4.6 Zaaien












Het duizendkorrelgewicht loopt sterk uiteen van 6.4 to 19.2 gram
Men werkt met het aantal zaden die nodig zijn per ha
Allervroegste rassen zijn scherpzadig
Hoe dichter men zaait hoe vroeger men kan oogsten en hoe fijner het blad
Zaaizaadhoeveelheid hangt sterk af van de zaaitijd en bestemming van de spinazie
Snelgroeiende rassen dichter zaaien
Traaggroeiende rassen verder zaaien
Machinale zaai is beter dan handmatig (open spreiden)
Zaaidiepte van 2 cm
Tussenrijafstand van 12.5 cm
Zaden in de rij op 2.7 tot 2.1 cm
Effen zaaibed voor het afmaaien
4.7 Gewasbescherming
4.7.1 Ziektebestrijding
4.7.1.1 Wolf : valse meeldauw
 Eerste infectie komt via sporen vanuit de grond als de vochtigheid boven de 80%
ligt. (geslachtelijke sporen= rustsporen)
 Bladeren: bleke, gelige vlekken en aan de onderzijde kan na 6 dagen een paarswit
schimmelpluis ontstaan.
 Uit het schimmelpluis ontstaan nieuwe sporen die voor infectie zorgen
(ongeslachtelijke sporen)
 Bij geringe aantasting wordt er vervroegd geoogst
Bestrijding
 Resistente rassen
 Zaaizaadontsmetting of zaaizaadcoating
 Goede vruchtafwisseling
 Beschermen via bespuitingen is zeer moeilijk
4.7.1.2 Kiemschimmel
 Pythuim is een belangrijke kiemschimmel
 Stengeltje verkleurt zwart en de kiemplant sterft af (weglopen van spinazie)
26
Generated by Unregistered Batch DOC & DOCX Converter 2012.4.109.1532, please
register!
samenvatting grove groenten

Kiemschimmels komen vooral voor onder vochtige omstandigheden zoals bij een
te dichte stand, op dichtgeslagen grond en bij een te nauwe vruchtafwisseling
Bestrijding
 Zaadontsmetting indien toegelaten
4.7.1.3 Bladvlekkenziektes
 Verspreiding via
o Zaad
o Organische resten van de teelt in de bodem
o Via waardplanten van de ganzevoetfamilie
Bestrijding
 Minimale vruchtafwisseling van 2 jaar
 Zorgen voor een goede structuur, goede drainage en gezond zaad
 Chemisch bestrijding
o Signum
 Zaadontsmetting
 Bij aantasting zo snel mogelijk oogsten
4.7.1.4 Mozaïek
 Veroorzaakt door komkommervirus, dat ook augurken aantast
 Spinazie gaat pleksgewijs bont verkleuren en groei stagneert
 Vooral in zomer
 Overdracht geschiedt door bladluizen in heel korte zuigtijden
 Bij serieuze aantasting veld waardeloos
Bestrijding
 Resistente rassen
 De ziekte kan niet direct bestreden worden, maar wel indirect bestreden worden
door de bladluizen in een heel vroeg stadium te bestrijden
4.7.2 Plaagbestrijding
4.7.2.1 Bietencystenaaltjes
 Stagneren van teelt en de opbrengst valt tegen
 Cysten waarneembaar als kleine knobbeltjes
 Door geringe vruchtafwisseling problemen
Bestrijding
 Ruime vruchtafwisseling tussen planten van ganzevoetfamilie en kruisbloemigen
4.7.2.2 Bietenvlieg
 Zet haar eitjes af aan de onderzijde van het blad in kleine groepjes
 Na enkele dagen boren de maden zich in het blad en mineren de bladeren
 Aangetaste spinazie is waardeloos
 Een eerste aantasting is mogelijk in april (maar vooral in koele zomers
Bestrijding
 Geen gewassen van de ganzevoetfamilie als voorcrucht
27
Generated by Unregistered Batch DOC & DOCX Converter 2012.4.109.1532, please
register!
samenvatting grove groenten

Zodra de eerste eitjes of de mineergangen worden aangetrofffen dient een
bestrijding te worden uitgevoerd karate
4.7.2.3 Bladluizen
 Meest voorkomend is de zwarte bonenluis en groene perzikluis
 Vooral in droge en warme zomers
 Schade
o Stagnerende groei
o Bladbevuiling
o Overdracht van virusziekten
Bestrijding
 Lieveheersbeestje
o Chemisch bestrijden in het begin van aantasting
 Okapi(pirimor en karate)
 Decis
4.7.3 Andere verschijnselen
4.7.3.1 Wit
 Witte vlekjes of zelfs grote witte vlekken op het blad
 Ontstaan door afsterving van bladweefsel
 Oorzaken
o Zandverstuivingen
o Hagelbuien
4.7.3.2 Bladval
 Neervallende bladeren van bomen en struiken
 Ervoor zorgen dat het perceel niet naast een bos ligt
4.7.4 Onkruidbestrijding






Door de dichte stand is de onkruid lager
Onmogelijk mechanisch te bestrijden
Vals zaaibed aanleggen
Voor of na het zaaien kunnen niet selectieve middelen gebruikt worden tot 3 dagen
voor de opkomst
o Bastac
o CIPC
o Betanol (na opkomst)
Voor de opkomst afbranden van onkruid
Na opkomst mengsel van selectieve herbiciden
28
Generated by Unregistered Batch DOC & DOCX Converter 2012.4.109.1532, please
register!
samenvatting grove groenten
4.8 Oogsten












De groeiduur is sterk afh van de teeltperiode
o Winterspinazie (7 maanden)
o Zomerspinazie (soms maar een maand)
Vervroegd doorschieten
o Verkeerde rassenkeuze in een bepaalde teeltperiode
o Vernalisatie
o Gebrekkige voeding
o Vochttekort
Voor de industrie is er een meer uitgegroeid product gewenst
Industriespinazie
o Oogst door zelfrijdende machine met brde maaibalk en een grote
verzamelbunker
o Voorkeur voor traagschietende spinazie (gunstig blad-steel verhouding)
o Contractprijs van 1.2euro/ton
Invloeden van opbrengst
o Grondsoort
o Bemesting
o Vochttoestand van de bodem
o Zaaitijd
o Ras
o Zaaizaadhoeveelheid
o Weersomstandigheden
o Beregening
o Maaihoogte
Bij de oogst wordt er bepaald of het voor blad- of als pureespinazie is
De beste spinazies worden geoogst als bladspinazie (mindere kwaliteit
pureespinazie)
Wanneer wel pureespinazie en geen bladspinazie
o Een ongunstige blad/steel verhouding
o Een beperkte hoeveelheid onkruid
o Een beperkte hoeveelheid zaadstengels
o Een tweede snede
o Een beperkte bladbeschadiging
o Winterspinazie
Gewichtsverhouding steel/blad
o Voor bladspinazie niet meer bedragen dan 15%
o Voor pureespinazie niet meer bedragen dan 25%
de koper kan de bladspinazie weigeren bij aanwezigheid van
o onkruiden
o vergeelde bladeren wolf en/of mineergangen en/of zaaddragers
de koper kan pureespinazie weigeren bij aanwezigheid van
o meer dan 10% onkruiden, vergeelde bladeren, bladeren met mineergangen,
balderen met wolf en zaaddragers
o zaden met zwarte nachtschade, herderstasje en melganzanvoet
opbrengst
o bladspinazie voor industrie: 24 ton/ha
29
Generated by Unregistered Batch DOC & DOCX Converter 2012.4.109.1532, please
register!
samenvatting grove groenten


o pureespinazie voor industrie: 32 ton/ha
maaikosten betaald door afnemer
bewaartemperatuur van 0 – 1 ° C  zo hoog mogelijke relatieve luchtvochtigheid
4.9 aanvoerschriften
IKKB
IKZ
4.10 rassenkeuze









groeisnelheid
schietsnelheid
bladgrootte
bladdikte
bladkleur
bladvorm
uniformiteit
nitraatgehalte
ziekteresistentie
4.11 maatregelen om het nitraatgehalte te verlagen




wordt via bacteriele omzettingen in het maag-darm kanaal en via speeksel omgezet
tot het giftig nitriet
nitriet heeft 2 nadelen
o bindt met hemoglobine in ons bloed, ontstaan van methemoglobine
verhindering van opname van zuurstof, zuurstofgebrek cyanose of
blauwzucht
o kankerverwekkend
door kaliumchloride toe te dienen zal het nitrietgehalte dalen
30