Psychopathie-in-onthechte-mensen

Psychopathie in
onthechte mensen
Anne van den Berg, klinisch psycholoog/psychotherapeut
Congres ‘de getergde man’ 21 februari 2014, Heerlen
Overzicht
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Contact. Beelden
Gehechtheid
Psychopathie. Algemeen
Psychopathie. Onthecht
Psychopathie. Geweten
Psychopathie. Morele stadia
Psychopathie. Empathie
Psychopathie. Gehechtheid
Psychopathie. Trauma
Gehechtheid ontmoedigende behandeling
Gehechtheid bevorderende behandeling
Separatie
Getergd in beeld
1
Bovengronds ondergronds
beeld 2
Maker van beelden boven en
ondergronds.
beeld 3
Philippe Claudel
Een gebouw vol getergde
mensen
Beeld 4
Gevangenis Bologna
Beeldenstorm
Protocollen
Risicotaxaties
Psychopathiescores
Signaleringsplan
‘What works’ principes
Terugvalpreventie
Classificatie DSM
Casusconceptualisatie (?)
Gehechtheid 1
• Instinct
• Zich hechten
• Interactioneel
• Ontwikkelingsgericht
Gehechtheid 2
• Veilig-onveilig
• Primair, secondair, tertiair
• Overgangsobject
• Gehechtheidstijl. Deactiverendhyperactiverend
• Gehechtheidrepresentatie
• Intern werkmodel
CAPP Cooke en Hart
Vier subtypes naar Meloy
1.
2.
3.
4.
Narcistische type.
Affectief onthechte roofdier type.
Misleidende, bedriegende, instrumentele type.
Impulsieve, onverantwoorde type.
Gemengde types
Onthecht
• Extreem vermijdend (van den Berg).
• Bescherming tegen kwetsbaarheid. Persoonlijkheidsstoornis.
(Jochemsen)
• Kleine zwakke amygdala (Blair)
• Hoge CU gecombineerd met CD al vanaf de kleutertijd (Frick)
• Zelfbeeld gevuld met vijandbeelden (Meloy)
Geweten
Al van heel jongs af aan kunnen baby’s, vanaf 3 maanden, onderscheid
maken tussen sociale en niet sociale interacties (Hamlin 2010).
a.
morele cognities, hetgeen aangeeft hoe personen denken over
normen, regels en ethisch gedrag; +
b.
morele emoties, hetgeen samenhangt met hoe personen zich
over morele kwesties voelen c.
moreel gedrag, hetgeen naar morele keuzes verwijst om zich in
bepaalde situaties op een bepaalde manier te gedragen -Koshanska 2005, Brugman 2010 en Cima 2014.
Morele stadia
Onvolwassen stadia, waarin moreel redeneren oppervlakkig en
egocentrisch is, en gedacht wordt in termen van straf en beloning.
Stadium 1: ‘Als je niet gepakt wordt, waarom zou je het dan niet
doen’++
Stadium 2: ‘Als jij iets voor mij doet, doe ik ook iets voor jou’ +
Volwassen stadia waarin oppervlakkige overwegingen vervangen
worden door gedachtes gevormd op basis van interpersoonlijke
relaties
Stadium 3: ‘Het zou iemand anders schade kunnen toebrengen’Stadium 4: ‘Als iedereen zo zou denken, zou de wereld een janboel
worden’-Variabele stadia
Gibbs 2003
Empathie
• Cognitieve empathie. Gedachtes lezen. +
• Emotionele empathie. Reflectie mental states. Angst en pijn
en geluk niet herkennen. Wel woede en afkeer. +• Wederkerige empathie. Mentaliseren. Interactioneel.
Ontmoeting, maar ook kunnen afgrenzen. -
Trauma en psychopathie/ASP
• ASP adolescenten. Trauma door emotionele verwaarlozing en
seksueel misbruik in de Hartelborght in Spijkenisse (Burnet, 2006)
• Delictplegers met zowel hoge als lage mate van psychopathische
trekken rapporteren in relatie tot een gezonde controle groep meer
traumatische ervaringen tijdens de jeugd (Cima e.a. 2008)
• Fysiek en seksueel misbruik correleerden positief met de 4 facetten
van Hare voor Mexicaanse delictplegers in Californie (Reavis e.a.,
2013) en mannelijke delinquente adolescenten in Keulen (Krischer &
Sevecke, 2008)
• Sterke negatieve correlatie tussen hoge scorers op de interpersoonlijke
en gevoelsmatige facetten van de PCL-R en het ervaren van
posttraumatische stress bij mannelijke gedetineerden met een hoge
PCL-R score geeft (Willemsen, De Ganck & Verhaeghe, 2012). De
onderzoekers concluderen dat de persoonlijkheidsstoornis
psychopathie beschermt tegen het voelen van posttraumatische
stress
Gehechtheid en psychopathie
Oorzaken van ASP volgens onderzoek Dozier, Stovall-McClough en
Albus (2008)
1. Langdurige verlating door een of beide ouders
2. Antisociaal gedrag van vader
3. Kil verwaarlozend gedrag van moeder
4. Minachting van gehechtheidsgedrag
5. Onverwerkte psychotrauma’s
Van den Berg, metastudie 2011 over 12 studies:
• meest voorkomende gehechtheidstijlen zijn vermijdend (DS) en
‘Cannot Classify/Unresolved’ (CC/U).
• Hoe hoger de mate van psychopathie, hoe minder DS maar meer
CC/U.
• Unresolved door trauma’s vanuit de (vroege) jeugd en Cannot
Classify vanwege het onthecht zijn.
Behandeling
Patiënten met psychopathie en ASP veelal:
• Onveilig, vermijdend en gedesorganiseerd gehecht
• Veel psychotrauma’s opgedaan in kinder- en jeugdtijd
• Impliciet geheugen vol met niet bewuste agressieve angstige
beelden
• Gebrek aan morele ontwikkeling, niet geleerd te differentiëren
en te overwegen
• Gebrek aan emotionele empathie en wederzijds relatie
aangaan
Hoe behandeling in te richten?
Gehechtheid ontmoedigende behandeling
Start behandeling:
• Eerst patiënt verantwoordelijkheid voor delict laten erkennen terwijl
hij verminderd toerekeningsvatbaar is.
• Vastpinnende diagnoses en testen afnemen en communiceren.
• Opstellen van casusconceptualisaties, delictscenario en
terugvalpreventieplan.
Behandeltraject:
• Regelmatig en standaard wisselen van persoonlijk begeleider.
• Wisselende afspraaktijden op steeds andere kamers.
• Patiënt gezichtsverlies laten leiden.
• Wantrouwende posities innemen zoals de te verwachten
manipulatie.
Programma, milieu en team:
• Weinig sociale interacties in behandelingsprogramma.
• Los, gesplitst, chaotisch behandelingsteam. Regieprobleem.
Gehechtheid bevorderende interventies
Gehechtheid kan gaan groeien vooral door ervaringen van wederzijdsheid en in
veel mindere mate door expliciete leerdoelen:
Preverbaal, primaire relatie:
• Aansluiten bij zintuigelijke gevoeligheden. Groot belang van vaktherapieën.
• Impliciete interventies, vooral preverbaal.
• Alternatieve transitional objects aanbieden.
• Veilig klinisch milieu
• Structuur en grenzen in afspraken en milieu
Overdrachtsrelatie:
• Narratief evenwichtig levensverhaal maken
• Speltherapie voor volwassenen. ‘Alsof situatie’.
• ‘Complementair’ reageren met als doel relatie in stand houden.
Werkrelatie:
• Winstsituatie creëren.
• Voorzichtig complimenteren als dat oprecht is.
• Patiënt positie geven van meedenken.
• Geen voorschriften geven maar voorstellen doen.
• Mentaliseren en mediteren.
Wederzijds contact
• [email protected]
• www.berg-op.nl
Boek 2011:
Gehechtheid en antisociale relatievorming. Anne van den Berg
De bijdrage van de gehechtheidtheorie aan de behandeling van
de antisociale persoonlijkheidsstoornis en psychopathie.
ISBN 978-90-818070-0-5