en schuldige in de zaal?

ook niet bij psychopaten
DIGE IN DE ZAAL?
‘Welke straf of maatregel een misdadiger
moet krijgen, is geen juridische, maar
en genadeloze
misdadiger of een door
nu gaat om een
‘Of hetmisdaeengenadeloze
gedragswetenschappelijke
vraag’
door goedenmens:
geenmens: geen van beiden zijn ze dat uit vrije wil.
door goed
een grote pleitbezorger van strenge straffen.’
dat uit vrije
wil.
deze vraag. De
inbelangrijkste
druist
Dedewetenschap
besef.
een moeilijk
is En
En dat
En toch is voor
Farah Focqaert
vraag naar verantwoordelijkheid
niet de
maatschappij beschermen tegen de criminele daden van sommige psychopaten, dáár gaat het om. Over
besef. De radicaal
wetenschap
intuïtie’
in tegendusonze
naar feit drie
dat volgens Focquaerts onderzoek vaststaat, en dat ongetwijfeld botst met het rechtvaardigheidsgevoel van velen: gevangenisstraffen werken averechts. ‘Psychopaten die voor lange tijd in
aal in tegen onze in- de gevangenis terechtkomen, komen niet tot inkeer. Integendeel: het werkt een mogelijk terugval alleen
maar in de hand. Wat ze eerder in zich hadden, wordt tijdens een klassieke gevangenisstraf alleen maar
tie’
sterker. Wat dan wél zin heeft? Internering in een gesloten psychiatrische instelling. Zolang het nodig is.
moorden? De wetenschap berooft u
En in veelontwikkelingsstoornis.
gevallen is dat levenslang.’
‘Welke straf of maatregel een misdadiger
Ook dat weten we
mogelijk terugval alleen maar in de hand.
moet krijgen, is geen juridische, maar een
uit recent onderzoek. Zodra die stoornis
Wat ze eerder in zich hadden, wordt
Vette vis
gedragswetenschappelijke vraag. Laat
zich volledig ontwikkeld, kan ze niet meer
tijdens een klassieke gevangenisstraf
Maar het behandeld
goede nieuws
is dus vooral dit: zware psychopathie
zou sterker.
in sommige
gevallen
wel
eens voorkocultuur zonder verwijten’
zegtaan
Janmensen
Verplaetse.
‘Opdeze
dit dus,over
die over
worden.’
alleen maar
Wat dan
wél zin
heeft?
men kunnen worden. Áls we het tenminste vroeg opsporen
en aanpakken.
Uit psychiatrische
een langlopend ondermaar toch gaan we kennis
al voorbeschikken.
een stuk dieEn
richting
uit.
laten we
eindelijk
in een gesloten
Internering
Adrianeens
Raine en
blijkt
dat bij
driejarigen de grootte
van de
amygdala
iets vertelt
g omgaan. Steeds meer
koppels
kiezen voor
schei- zoek van Voor
altijd
voor
dat internering
te begrijpen
proberen
veelde kans op
is. En inover
het nodig
Zolang
instelling.
erzijdse frustratie wel even geventileerd worden, en psychopathie: die is beduidend kleiner bij kinderen die later gewelddadig gedrag vertonen. Bij driejariTweede feit dat vaststaat: eens
géén zwaktebod is. Als het nodig blijkt,
gevallen is dat levenslang.’
eede gesprek onstaat een verwijtloze vorm van con- gen is de ontwikkeling nog in volle gang, en kunnen omgevingsfactoren misschien de doorslag geven.
psychopaat,
altijd
psychopaat.
Dat
is
kunnen
mensen
levenslang
geïnterneerd
lkaar om te gaan. Ook burenruzies worden steeds Een van die factoren is bedrieglijk eenvoudig: een juiste voeding.
Vette vis
te zien op hersenscans.
‘We
duidelijk‘Kinderen
blijven.
Dat geldt
voor geen
die voldoende
omega 3-vetzuren
- visolie dus - binnenkrijgen, vertonen op
We moeten vaker afstand
durven
te nemen
van enkele
onze Farah Focquaert:
dit: Maar ook
nieuws is dus vooral
het goede
hersengebieden
verschillende
dat
weten
niet
Zelfs
praktijk.
in
de
gevangenisstraf
die geen
voedingssupplement
krijgen.
en waar het misliep, en hoe we kunnen corrigeren. latere leeftijd minder crimineel gedrag dan kinderenMaar
psychopathie
zou
in
sommige
zware
de
amygdala
en
de
orbitofrontale
voor wie levenslang krijgt.’
op een volwassen populatie is het effect van visolie merkbaar. In gevangenissen waar gedetineerden
gevallen
welvijfentwintig
eens voorkomen
kunnen
cortex zijn
er maar
enkele van
- bij
daalde
het aantal
gewelddadige
incidenten
met
procent.
Toegegeven: het
vergelding. Het ademt idealisme en goedheid uit, omega 3 kregen,
is geen
Preventie
worden.vind
Als we
hetvreemd
tenminste
werken dan bij Maar evengoed
psychopaten
staat nog inanders
zijn kinderschoenen.
ik het
datvroeg
er zo weinig mediablijft een psychopaat.
Ronald Janssen
blijftillusie
een ge- onderzoek
is moraalfilosofe
Focqaert
Uit een dan psychofaren aanpakken.
opsporen
hun Te goedkoop
mens.IsConcreter:
aangemiddelde
besteed wordt.
het te simpel?
misschien?
Veel goedkoper
ge twijfel tegen hemFarah
beschermd
worden,
vindt Ver-en aandachteen
maca. Misschien
is het dat wel.’ is structureel
in vraag durven te stellen:
‘Welke straf
ofUniversiteit
maatregel Gent.
onderzoekster
aan de
langlopend onderzoek van Adrian Raine
morele redeneervermogen
ar een gedragswetenschappelijke
vraag.
dit dus
in deLaat
neurobiologische
Ze verdiept zich
blijkt dat bij driejarigen de grootte van
anders. Het is onder meer dát wat van
n. En laten we eindelijk
proberen
te begrijpen
dat
psychopathie
en de ethische
basis van
de amygdala iets vertelt over de kans op
psychopathie een psychiatrische stoornis
, kunnen mensen levenslang
geïnterneerd
blijven.
vragen eromheen,
maar ook
in de zin en
psychopathie: die is beduidend kleiner
maakt. We kunnen op basis van wat
raktijk. Zelfs niet voor
wievan
levenslang
krijgt.’
onzin
gevangenisstraffen.
Daarvoor
bij kinderen die later gewelddadig
we nu weten dus alleen maar zeggen:
werkt ze al lange tijd samen met Adrian
gedrag vertonen. Bij driejarigen is de
zware psychopaten zijn niet moreel
Raine, professor psychologie aan de
ontwikkeling nog in volle gang, en kunnen
verantwoordelijk voor wat ze doen. Het
r aan de Universiteit Gent. Ze verdiept zich in de
University of Pennsylvania.
omgevingsfactoren misschien de doorslag
is een zware claim, en het klinkt wellicht
sche vragen eromheen, maar ook in de zin en onzin
het
ietwat
ontmoedigende
verhaal
over
In
Een van die factoren is bedrieglijk
geven.
Maar
zelfs
de
bekende
Amerikaanse
hard.
tijd samen met Adrian Raine, professor psychologie
onze geketende gedachten, gloort een
expert in crimineel en geestelijkheidsrecht eenvoudig: een juiste voeding.
lichtpunt:
preventie is
geen illusie.
Farah Focquaert: ‘Kinderen die voldoende
Stephen Morse benadrukt dat we
etende gedachten, gloort
een lichtpunt:
preventie
is Een
psychopaat
genezen
kunnen
we
voorlopig
omega
3-vetzuren - visolie dus psychopaten
niet
tot
onze
morele
orlopig niet, maar we kunnen misschien wel verhinmisschien wel
we kunnen
maar
niet,tot
binnenkrijgen, vertonen op latere leeftijd
gemeenschap kunnen rekenen. En hij
n zich dragen, zich ook
gevaarlijke
psychopaten
de kiem
dat kinderen
minder crimineel gedrag dan kinderen
is nochtans een grote pleitbezorger van
n kinderschoenen,’ verhinderen
klinkt het voorzichtig
bijdie
Farah
die geen voedingssupplement krijgen.
strenge straffen.’
n zijn hoopgevend.’ voor psychopathie in zich dragen, zich
uur genetisch geprogrammeerd
om een
psychopaatzullen
psychopaten
ook tot gevaarlijke
Maar ook op een volwassen populatie
En toch is voor Farah Focqaert de vraag
eken wijzen op een min
of meer gelijke
inbreng van
staat
‘Het onderzoek
ontwikkelen.
is het effect van visolie merkbaar. In
naar verantwoordelijkheid niet de
ontwikkelingsstoornis.
Ook
dat
weten we uit recent
klinkt het
kinderschoenen,’
zijn
nog in
gevangenissen waar gedetineerden omega
belangrijkste vraag. De maatschappij
keld, kan ze niet meer
behandeld
worden.’
Focquaert, ‘maar
bij Farah
voorzichtig
3 kregen, daalde het aantal gewelddadige
beschermen tegen de criminele daden
de eerste en voorlopige resultaten zijn
incidenten met vijfentwintig procent.
van sommige psychopaten, dáár gaat
hoopgevend.’
Toegegeven: het onderzoek staat nog in
het om. Over dus naar feit drie dat
sychopaat. Dat is duidelijk te zien op hersenscans.
Een paar dingen staan vast. Eerste
zijn kinderschoenen. Maar evengoed vind
volgens Focquaerts onderzoek vaststaat,
amygdala en de orbitofrontale cortex zijn er maar
feit: niemand is puur genetisch
ik het vreemd dat er zo weinig mediaen dat ongetwijfeld botst met het
bij een gemiddelde mens. Concreter: hun morele
geprogrammeerd
om
een
psychopaat
te
aandacht aan besteed wordt. Is het te
rechtvaardigheidsgevoel
van
velen:
der meer dát wat van psychopathie een psychiatriworden.
Farah
Focquaert:
‘De
recentste
simpel?
Te goedkoop misschien? Veel
gevangenisstraffen
werken
averechts.
e nu weten dus alleen maar zeggen: zware psychopaonderzoeken
op een
min of
goedkoper dan psychofarmaca. Misschien
‘Psychopaten die voor lange tijd in de
doen. Het is een zware
claim, en wijzen
het klinkt
wellicht
meer gelijke inbreng
van erfelijke
is het dat wel.’
gevangenis terechtkomen, komen niet
n crimineel en geestelijkheidsrecht
Stephen
Morse en
I
een
is
Psychopathie
omgevingsfactoren.
een
werkt
het
Integendeel:
inkeer.
tot
e gemeenschap kunnen rekenen. En hij is nochtans
45