Ontwerpteksten DAEB en staatssteun gepubliceerd De

Ontwerpteksten DAEB en staatssteun gepubliceerd
De Europese Commissie heeft ontwerpteksten gepubliceerd over de herziening van de
staatssteunregels over diensten van algemeen en economisch belang (DAEB). Deze
ontwerpteksten worden voorgelegd aan de lidstaten. Op 24 oktober wordt de consultatie over
de nieuwe DAEB en staatssteun aan de hand van een overleg tussen de Commissie en de
lidstaten afgesloten. De nieuwe DAEB regels treden naar verwachting begin 2012 in werking.
Verloop consultatietraject
Na een brede consultatie in de zomer van 2010 onder nationale en decentrale overheden,
dienstverleners en andere belanghebbenden is de Europese Commissie in maart 2011 met
een nieuwe mededeling over DAEB en staatssteun gekomen. Hierin kondigde de Commissie
een herziening van de staatssteunregels over DAEB aan. Doelstelling van het nieuwe DAEB
beleid van de Commissie is om de toepassing van de staatssteunregels over DAEB te
vereenvoudigen en te verduidelijken, met name op het gebied van sociale DAEB. Daarbij
moest er meer ruimte komen voor het compenseren van lokale DAEB. Verder kondigde de
Commissie een nadrukkelijker toezicht op een doelmatige uitvoering en financiering van
omvangrijke DAEB aan die een grensoverschrijdend effect hebben op de mededinging en het
handelsverkeer.
Nieuw DAEB-pakket
De ontwerpteksten beslaan vier instrumenten die het nieuwe DAEB-regelgevingspakket gaan
vormen. Allereerst is er een nieuwe mededeling die de uitvoering van de Altmark-criteria moet
verduidelijken. Daarnaast zijn de vrijstellingsbeschikking en de kaderregeling voor DAEB uit
2005 aangepast. Het nieuwe pakket is compleet met een nieuwe DAEB-deminimisverordening.
Mededeling over de staatssteunregels over DAEB
In de nieuwe mededeling probeert de Commissie een aantal staatssteunbegrippen te
verduidelijken en een nadere invulling te geven aan de toepassingsvoorwaarden voor het
compenseren van een DAEB. Zo geeft de Commissie enkele voorbeelden van nieteconomische diensten van algemeen belang (NEDAB). Denk hierbij aan de zorg (zoals
ziekenhuizen in lidstaten waar geen marktwerking is) en het openbaar en hoger onderwijs
(bijvoorbeeld peuterspeelzalen, beroepsopleidingen of een gastdocentschap aan de
universiteit). Ook gaat de mededeling nader in op de afbakening van een redelijke winst en op
de wijze van selectie van een onderneming die een DAEB uitvoert (aanbesteding of
benchmarking).
Specifieke DAEB-de-minimisregeling
De ontwerptekst van DAEB-de-minimisregeling sluit staatssteun uit voor specifieke DAEB die
slechts lokaal van aard zijn. Deze regeling staat los van de-minimisverordening 1998/2006.
Steun die niet voldoet aan de Altmark-voorwaarden, heeft volgens de ontwerptekst geen
grensoverschrijdend effect wanneer er jaarlijks een bedrag van 150.000 euro verleend wordt
aan de DAEB-beheerder. Deze onderneming mag niet meer dan 5 miljoen euro omzet in twee
boekjaren maken. De belangrijkste voorwaarde die in de ontwerptekst vermeld staat, is dat de
DAEB-deminimisregeling alleen mag worden gebruikt door lokale overheden met een
bevolking van minder dan 10.000 inwoners. Daarmee is deze regeling in Nederlands slechts
van toepassing op een dertigtal gemeenten. Verdere voorwaarden komen overeen met deminimisverordening 1998/2006. De steun mag bijvoorbeeld niet ingezet worden voor de
landbouw- en visserijsector, ondernemingen in moeilijkheden en de vrachtvervoersector.
DAEB vrijstellingsbesluit
De vrijstellingsbeschikking DAEB van 2005 is van toepassing op compensaties voor DAEB die
staatssteun vormen. De ontwerptekst voor het nieuwe DAEB Vrijstellingsbesluit ziet op
dezelfde situatie toe. Toch zijn er belangrijke wijzigingen en toevoegingen in het
toepassingsgebied van vrijgestelde steun voor DAEB. Allereerst wordt de vrijstellingsdrempel
voor DAEB-compensaties van 30 naar 15 miljoen euro per jaar bijgesteld. In de
vrijstellingsbeschikking van 2005 worden ziekenhuizen en woningcorporaties die DAEB
uitgezonderd van de drempel van 30 miljoen euro. Het ontwerp- vrijstellingsbesluit voegt naast
ziekenhuizen en woningcorporaties die actief zijn op het gebeid van sociale huisvesting een
aantal andere categorieën toe. Zo worden spoedeisende medische hulp, kinderopvang, en
diensten voor sociale zorg ook in het ontwerpbesluit genoemd als DAEB die uitgezonderd zijn
van de jaarlijkse 15 miljoen euro drempel. Verder blijven de bepalingen over DAEB voor
personenvervoer tussen (kleine) luchthavens en havens onveranderd. Dergelijke steun moet
wel voldoen aan respectievelijk verordening 1008/2008 en verordening 3577/92.
DAEB Kaderregeling
Jaarlijkse DAEB-compensatie van meer dan 15 miljoen euro moet gemeld worden op basis
van de ontwerp-kaderregeling. De ontwerp-kaderregeling geeft meer aandacht aan het correct
naleven van de staatssteun- en mededingingsregels naast de staatssteunregels. Daarnaast
geeft de kaderregeling een aantal methodieken weer voor het berekenen van de kosten aan
de hand van transparante parameters en voor de berekening van een redelijke winst.
Vervolg consultatieproces
Op 30 september zal de Commissie de ontwerpteksten presenteren in Brugge.
Door:
Maarten Aalbers, kenniscentrum Europa decentraal
Bron:
State Aid, Europese Commissie
Centraal Bureau voor de Statistiek
Meer informatie:
Dossier Diensten van algemeen belang, Europa decentraal