bacheloropleiding Sociaal-economische wetenschappen faculteit toegepaste economische wetenschappen 2009 2 | Colofon Redactie Departement Studentgerichte Diensten Faculteit Toegepaste Economische Wetenschappen. Vormgeving A. Engelen Fotografie J. Crab, Photo Alto, Photo Disc Deze brochure is met grote zorg samengesteld. Studieprogramma’s veranderen echter voortdurend. Het is daarom mogelijk dat het aanbod van opleidingsonderdelen van de verschillende studierichtingen enigszins afwijkt van de informatie van deze brochure. Inhoud | 3 Voorwoord 5 Waarom aan de Universiteit Antwerpen studeren? Studentgerichtheid Innoverende academische opleidingen Infrastructuur Vorming Antwerpen 6 6 6 6 7 7 Over Sociaal-economische wetenschappen Veel maatschappelijke thema’s en problemen zijn niet in vakjes onder te brengen Het bachelorprogramma Sociaal-economische wetenschappen bestaat uit een vaste kern aan opleidingsonderdelen Er is veel ruimte voor persoonlijke invulling 8 8 8 8 Studieopbouw BaMa-structuur Studieopbouw bacheloropleiding Studieopbouw masteropleiding Verder studeren na je universitair diploma 10 10 11 11 11 Sociaal-economische wetenschappen, iets voor jou? Sociaal-economische wetenschappen kies je vanuit een grote belangstelling voor economie, mens en maatschappij Je wordt verwacht zelfstandig te kunnen werken 12 12 Hoe begin je eraan? Welk diploma heb je nodig? Introductieweek 13 13 13 Bachelor Sociaal-economische wetenschappen: studieprogramma Bachelor eerste jaar Bachelor tweede jaar Bachelor derde jaar 14 15 18 22 Opleidingsonderdelen Bachelor eerste jaar Bachelor tweede en derde jaar 24 24 38 De master Sociaal-economische wetenschappen 40 12 4 | Inhoud Onderwijs en examens Onderwijs Studiepunten Semestersysteem - Examens Internationaal 42 42 42 43 44 Studiebegeleiding Overgang naar universitair onderwijs Algemene studie- en studentenbegeleiding Vakspecifieke begeleiding 46 46 46 47 Je kansen op de arbeidsmarkt Je potentieel arbeidsterrein als afgestudeerde is zeer breed 48 48 Voortstuderen na Sociaal-economische wetenschappen Specifieke lerarenopleiding Master na Masteropleidingen 49 49 49 Hoe bereik je makkelijk de campussen? Wegbeschrijving Met de fiets Met de bus of de tram Met de trein Met de auto 50 50 50 50 50 50 Plattegrond van de campussen Stadscampus Campus Groenenborger Campus Middelheim Campus Drie Eiken 51 51 52 53 54 Bijkomende informatie Provinciale informatiedagen Informatiedagen aan onze instelling Brochures over andere opleidingen Internet Departement Studentgerichte Diensten Faculteit Toegepaste Economische Wetenschappen 55 55 55 55 55 56 56 Voorwoord | 5 Welkom bij de Universiteit Antwerpen. Je hebt je weg naar onze universiteit gevonden en je wenst wellicht wat meer informatie over onze instelling en de studierichtingen die wij bieden. Het boekje dat je nu ter hand neemt, brengt je al een hele stap vooruit in je keuzeproces. De Universiteit Antwerpen is een middelgrote universiteit met 11.000 studenten. De bestaande opleidingen werden met ingang van het academiejaar 2004-2005 omgevormd naar de bachelor- en masterstructuur. Vanaf 2007-2008 zijn de masteropleidingen gestart die aansluiten op de academische bacheloropleidingen. Binnen de associatie wordt de samenwerking bevorderd met de Plantijnhogeschool, de Karel de Grote Hogeschool, de Artesis Hogeschool Antwerpen en de Hogere Zeevaartschool. Studeren aan de universiteit is het begin van een nieuwe periode in je leven. Belangrijk is dat je je goed voelt op de universiteit van je keuze en dat je je nadien goed voelt met je behaalde diploma. Daarom stelt de Universiteit Antwerpen alles in het werk om je studietijd aangenaam te maken en de kwaliteit van de opleiding op topniveau te houden. Onze opleidingen worden regelmatig bijgestuurd en aangepast aan de maatschappelijke evolutie. Als je naar één van onze informatiedagen komt, zal je merken dat het aangenaam is om aan de Universiteit Antwerpen te studeren. Zowel onze medewerkers als studenten zullen je er graag over vertellen en kijken alvast uit naar de kennismaking! Universiteit Antwerpen Prof. dr. Alain Verschoren Rector 6 | Waarom aan de Universiteit Antwerpen studeren? Studentgerichtheid De Universiteit Antwerpen staat voor studentgerichtheid. Dit betekent onder andere dat je zoveel mogelijk college volgt in kleine groepen, hetgeen een vlotte interactie mogelijk maakt. De kleine afstand tussen studenten en het docentencorps zorgt ervoor dat je bij je profs terecht kan met allerlei vragen en problemen. De vlotte communicatie tussen docenten, assistenten en studenten wordt mee ondersteund door de digitale leeromgeving Blackboard; dit biedt ook nieuwe kansen voor een interactief onderwijssysteem. Studenten worden bovendien ook uitgenodigd om actief deel te nemen aan het beleid: in verschillende adviesorganen en raden zijn zij vertegenwoordigd. Tenslotte is de Universiteit Antwerpen bekend voor haar goede studentenbegeleiding en –ondersteuning, waarbij wordt ingespeeld op de individuele noden van alle studenten. Innoverende academische opleidingen De Universiteit Antwerpen biedt innoverende academische opleidingen aan, waarbij de opleidingen zowel oog hebben voor theorie als voor praktijk. De opleidingen zijn stevig verankerd in sterk wetenschappelijk onderzoek, dat ook internationale faam geniet. De academische ‘ivoren’ toren werd echter reeds lang geleden gesloopt: academici hechten veel belang aan een voortdurende uitwisseling met de steeds evoluerende samenleving. Bij je studie aan de Universiteit Antwerpen staat niet zozeer het memoriseren van feitenkennis centraal: je verwerft relevante kennis en vaardigheden die je nodig hebt om beroepsrelevante opdrachten en problemen op te lossen. De BaMa-structuur werd gezien als een kans tot vernieuwing en verbetering. Nieuwe opleidingen werden ingevoerd, keuzemogelijkheden binnen bestaande opleidingen verruimd. Infrastructuur Voor haar onderwijs beschikt de Universiteit Antwerpen over de meest moderne infrastructuur: goed uitgeruste les- en computerlokalen, laboratoria, bibliotheken en meerdere studielandschappen. In alle publieke ruimten (bibliotheken, cafetaria’s, aula’s) zijn er “hotspots” waar je draadloos kan surfen met je eigen laptop. De laatste jaren werd grootschalig geïnvesteerd in nieuwe gebouwen om het toenemend aantal studenten op te vangen en hen een aangename leeromgeving aan te bieden. Waarom aan de Universiteit Antwerpen studeren? | 7 De Universiteit Antwerpen is een middelgrote universiteit, met 11.000 studenten, verspreid over vier campussen en zeven faculteiten. De campussen Middelheim, Groenenborger en Drie Eiken liggen aan de stadsrand, in een groene omgeving. De campussen Middelheim en Groenenborger grenzen aan het openluchtmuseum voor Beeldhouwkunst Middelheim en het Nachtegalenpark. Studeer je op de campus Drie Eiken? Dan kan je volop genieten van de groene oase van Fort VI en de mooie vijvers rondom de campus. De Stadscampus, met zijn kern van prachtig gerenoveerde 16deeeuwse gebouwen, ligt in hartje Antwerpen. De opleiding Sociaal-economische wetenschappen is gesitueerd op de Stadscampus. Vorming De Universiteit Antwerpen wil niet alleen opleidingen aanbieden, maar ook een brede vorming. Ze wil jonge mensen laten opgroeien tot professionelen met een kritische ingesteldheid, een tolerante en constructieve houding. De Universiteit Antwerpen kiest resoluut voor pluralisme en verwelkomt diversiteit in haar curricula, personeel en studenten. Antwerpen Tenslotte kies je voor de stad Antwerpen. Studeren is meer dan met je neus in de boeken zitten. Wie in Antwerpen komt studeren, kiest voor een studentenstad. Antwerpen is, naast een universiteitsstad, een bruisende metropool met een uniek cultuurhistorisch aanbod, een wereldhaven, een overvloed aan cafés en restaurants, clubs, gezellige pleintjes, cultuur, architectuur, mode, sportinfrastructuur, .... Kortom: een stad waarin Antwerpenaars, bezoekers en studenten graag wegzinken. Speciaal voor de lancering van de nieuwe huisstijl van de Universiteit Antwerpen, schreef Pieter Embrechts een lied “U Aan het woord”. In deze brochure vertellen wij graag over onze universiteit, daarna is het woord aan “A” ! 8 | Over Sociaal-economische wetenschappen Veel maatschappelijke thema’s en problemen zijn niet in vakjes onder te brengen. Zo is werkloosheid bijvoorbeeld niet alleen een economisch probleem (met invloed op de begroting). Je kunt dit probleem ook vanuit een sociologische invalshoek bekijken (misschien blijkt werkloosheid samen te hangen met opleidingsniveau of leeftijd) of in een juridische context (de voorwaarden voor stempelgeld worden in wetten vastgelegd). Op dezelfde manier zou je beleidsdomeinen als onderwijs, immigratie, gezondheid en welzijn vanuit verschillende disciplines kunnen bestuderen. Sociaal-economische wetenschappen is een studie op het grensgebied van Sociologie en Economie. Deze veelzijdige opleiding is uniek in Vlaanderen. Je verwerft de kennis en vaardigheden die je nodig hebt om op beleidsniveau adviezen te geven of beslissingen te nemen. Door je wetenschappelijke achtergrond en je multidisciplinaire kennis hou je rekening met uiteenlopende aspecten van problemen, en kan je zowel met economisten en juristen als met sociologen en beleidsmakers samenwerken. De verschillende invalshoeken worden niet alleen parallel aangeboden, maar je krijgt ook inzicht in de verwevenheid van deze disciplines en in het spanningsveld tussen economische belangen en maatschappelijke doelstellingen. Het bachelorprogramma Sociaal-economische wetenschappen bestaat uit een vaste kern aan opleidingsonderdelen. Elke student krijgt een brede basisvorming. Naast economie, recht en menswetenschappen, staan een aantal talen (Frans, Engels, Duits of Spaans) en kwantitatieve vakken (met een stevig pakket wiskunde en statistiek) op het programma. Verder verzamel je de nodige kennis en kunde om onderzoek te leren opzetten, uitvoeren en evalueren, en om onderzoeksresultaten van collega’s kritisch te analyseren. Er is veel ruimte voor persoonlijke invulling. Je kan - zolang je uit de verschillende opleidingsonderdelen voldoende vakken opneemt - je eigen studieprogramma samenstellen. Je krijgt de kans om je in één discipline meer te verdiepen door voor een bepaald zwaartepunt te kiezen vanaf het tweede bachelorjaar. Een zwaartepunt ‘Economische en Sociale Wetenschappen’ ligt voor de hand. Verder is er een rechtstreekse overgang naar verschillende andere masteropleidingen mogelijk door een gerichte keuze van zwaartepunt. Ook in de bachelorproef in het tweede en derde jaar kan je je eigen accenten leggen. Over Sociaal-economische wetenschappen | 9 Sociaal-economische wetenschappen is een studie op het grensgebied van Sociologie en Economie. 10 | Studieopbouw BaMa-structuur De opleidingsprogramma’s van de universiteiten werden vanaf academiejaar 2004-2005 omgevormd tot een drie jaar durende academische bacheloropleiding en een één- of meerjarige Master. De masteropleiding Sociaal economische wetenschappen is een éénjarige masteropleiding (60 sp). Belangrijk is dat het bachelordiploma, anders dan het vroegere kandidaatsdiploma, een einddiploma is. Met een academisch bachelordiploma in handen heb je dus zowel optimale kansen om een master aan te vangen, als goede perspectieven op de arbeidsmarkt. Studieopbouw | 11 Studieopbouw bacheloropleiding In de loop van de drie bachelorjaren kan je je algemene intellectuele vorming verbreden, en krijg je een stevige theoretische basis in verschillende sociaalwetenschappelijke vakgebieden enerzijds, en in bedrijfskunde en economie anderzijds. Je leert de noodzakelijke vaardigheden aan om onderzoek op te zetten, uit te voeren en te evalueren, en je leert op systematische wijze nadenken over uiteenlopende problemen die in de verschillende vakgebieden worden behandeld. In het eerste jaar staat een eerste kennismaking met het domein van de sociale wetenschappen en met economie op het programma. Zo ontdek je welke vakgebieden je het meest interesseren, en kan je in het tweede en derde jaar zelf een pakket van vakken samenstellen, toegespitst op meer specifieke onderwerpen. Studieopbouw masteropleiding Het diploma Bachelor Sociaal-economische wetenschappen geeft toegang tot de masteropleiding, waarin je je kennis verder kan uitdiepen. Het programma leidt tot het diploma ‘Master in de Sociaal-economische wetenschappen’. Verder studeren na je universitair diploma Verder studeren na je universitair diploma De verdere studie- en specialisatiemogelijkheden zijn: • Specifieke lerarenopleiding • Master na masteropleiding • Doctoraatsopleiding • Postacademische vorming 12 | Sociaal-economische wetenschappen, iets voor jou? Sociaal-economische wetenschappen kies je vanuit een grote belangstelling voor economie, mens en maatschappij. Je wil ontdekken hoe de samenleving economisch en juridisch geordend is, op welke mechanismen deze ordening gebaseerd is, en welke belangengroepen welke rol spelen. Economische of juridische voorkennis is niet vereist. Voor wiskunde wordt voortgebouwd op de kennis die je bezit als je afstudeert van het Algemeen Secundair Onderwijs van 4 uur wiskunde. Vanaf juli kunnen de ingeschreven studenten gebruik maken van een volledig uitgewerkt zelfstudiepakket voor de opfrissing van wiskunde, beschikbaar op het elektronisch leerplatform van de Universiteit Antwerpen. Voor Engels en Frans wordt eveneens uitgegaan van het eindniveau van het Algemeen Secundair Onderwijs. Verder kunnen een sterk redeneervermogen, een goed geheugen, en de capaciteit om verbanden te leggen je slaagkansen verhogen. Gezien het gewicht van vakken als statistiek en onderzoeksmethoden doorheen de hele opleiding, zijn logisch inzicht en analytisch denken belangrijke vaardigheden. Je wordt verwacht zelfstandig te kunnen werken. Je moet zelf de leerstof het hele semester of jaar bijhouden, op tijd je vragen formuleren, papers schrijven, enz. Om de groepsopdrachten tot een goed einde te brengen, moet je in staat zijn om op een constructieve manier met je jaargenoten samen te werken. Zoals voor elke universitaire studie, zijn ook voor Sociaal-economische wetenschappen een goed doorzettingsvermogen en een positieve werkhouding vereist. Hoe begin je eraan? | 13 Welk diploma heb je nodig? Om te worden toegelaten tot de bachelorstudie Sociaal-economische wetenschappen, moet je in principe een diploma van het secundair onderwijs bezitten. Mensen zonder diploma secundair onderwijs kunnen ook op basis van ‘elders verworven competenties (EVC)’ (vb: werkervaring) worden toegelaten tot een universitaire studie. Buitenlandse studenten moeten beschikken over een equivalent getuigschrift of over een diploma dat hen in eigen land toegang verleent tot een gelijkwaardige studierichting. Wie in het secundair onderwijs aan een nietNederlandstalige school les volgde, neemt deel aan de Universiteit Antwerpen-taaltest: een gestandaardiseerde test die je schriftelijke en mondelinge taalbeheersing van het Nederlands nagaat. Als je vragen hebt in verband met de toelatingsvoorwaarden, neem je best contact op met de dienst Studieadvies en Studentenbegeleiding. Introductieweek Tijdens de eerste week van het academiejaar worden de vakken van het eerste bachelorjaar uitvoerig ingeleid. Je krijgt een overzicht van de inhoud van elk vak, de verwachtingen van de docent, de examenvorm, en de begeleidingsmogelijkheden. 14 | Bachelor Sociaal-economische wetenschappen: studieprogramma Het academiejaar bestaat uit twee semesters (van september tot januari en van februari tot juli). De lessen van bepaalde vakken worden soms in één semester gegroepeerd, zodat elk semester een eigen lessenrooster heeft. De laatste kolom met de studiepunten geeft een idee van de belasting die het vak binnen de totale opleiding vertegenwoordigt. De studiepunten geven een indicatie van de geschatte studielast per vak per week. In het berekenen van het totale examenresultaat wordt hiermee rekening gehouden. Een vak met een groot aantal studiepunten heeft een groter gewicht op de deliberatie. De hierna volgende tabellen beschrijven het keuzemenu voor de studenten ‘Sociaal-economische wetenschappen’. Bij elk vak staat vermeld uit welke opleiding het afkomstig is. Als eerstejaarsstudent kies je uit elk studiedomein minstens één vak en dien je een keuzepakket samen te stellen van in totaal 60 studiepunten. Toelichting bij de codes in de voorlaatste kolom: • BK Bedrijfskunde • CW Communicatiewetenschappen • EB Economisch beleid • FILOS Wijsbegeerte • HIR Handelsingenieur • HIB Handelsingenieur in de beleidsinformatica • GESCH Geschiedenis • PSW Politieke en sociale wetenschappen • PW Politieke wetenschappen • RECH Rechten • TEW Toegepaste economische wetenschappen • TL Taal- en letterkunde • SW Sociologie Bachelor eerste jaar: studieprogramma | 15 Bachelor eerste jaar * opleiding jaar sp Kies per studiedomein één of twee vakken (1 x 6 studiepunten of 2 x 3 studiepunten): Sociologische analyse Sociologie en rechtssociologie RECH, 1 6 Inleiding tot de sociologie PSW, 1 6 TEW, 1 6 Economische analyse Inleiding tot de algemene economie Inleiding tot de algemene economie PSW, 1 6 Economie RECH, 1 6 Algemene en sociale psychologie PSW, 2 6 Antropologie GESCH, 1 6 Antropologie PSW, 3 6 Sociale en politieke geschiedenis PSW, 1 6 Politieke en institutionele geschiedenis van België RECH, 1 6 Hedendaagse economische en politieke geschiedenis TEW, 3 6 Inleiding tot het recht TEW, 1 6 Inleiding tot het recht en de publieke instellingen PSW, 1 6 Bronnen en beginselen van het recht RECH, 1 6 Psychologie en antropologie Geschiedenis Recht Filosofie en ethiek Inleiding tot de filosofie PSW, 1 6 Filosofie en wijsgerige antropologie RECH, 1 6 16 | Bachelor eerste jaar: studieprogramma Kwantitatief redeneren (Wiskunde is verplicht; kies 6 sp Statistiek) Wiskunde met (bedrijfs)economische toepassingen TEW, 1 6 TEW, 1 3 Statistiek met (bedrijfs)economische toepassingen II TEW, 1 3 Statistiek 1 PSW, 1 6 Management en organisatie TEW, 1 BK 6 Accountancy TEW, 1 BK 6 Informatiesystemen TEW, 1 HIB 6 TEW, 1 3 Statistiek met (bedrijfs)economische toepassingen I + Bedrijfskunde Vreemde taal (je moet op het einde van de BA voor minimum 2 talen niveau 2 behaald hebben) Zakelijk en economisch Engels 1 Zakelijk en economisch Frans 1 TEW, 1 3 Zakelijk en economisch Duits 1 TEW, 1 3 Zakelijk en economisch Spaans 1 TEW, 1 3 * Onder voorbehoud van wijzigingen Bachelor eerste jaar: studieprogramma | 17 Na het mooi gespreide programma van het eerste jaar krijg je meer greep op de invulling van je rooster in het tweede en derde jaar. Je kiest zelf voor concentratie of spreiding en vult een zwaartepunt in. Toch is de keuzevrijheid niet onbeperkt omdat je ervoor moet zorgen dat je na drie jaar voldoende studiepunten hebt vergaard uit elk studiedomein. Volgende tabel geeft een overzicht. Studiedomein Te verzamelen studiepunten Totaal Eerste jaar Tweede en derde jaar Sociologische analyse 24 6 18 Economische analyse 24 6 18 Psychologie en antropologie 6 6 0 Geschiedenis 6 6 0 Recht 12 6 6 Filosofie en ethiek 6 6 0 Levensbeschouwelijke vraagstukken 3 3 Kwantitatief redeneren 18 12 6 Bedrijfskunde 12 6 6 Vreemde taal 12 6 6 Keuzevakken 15 15 Zwaartepunt 30 30 Bachelorproef 12 12 Totaal 180 60 120 18 | Bachelor tweede jaar: studieprogramma Bachelor tweede jaar * opleiding jaar Per jaar dienen studenten een keuzepakket samen te stellen ter waarde van 60 studiepunten. Na jaar twee en drie moeten de vereiste studiepunten binnen elk domein gerealiseerd worden. Bekijk ook de tabel van het eerste jaar, in beperkte mate kan je ook in het tweede jaar nog kiezen voor vakken die in de eerste jaar gedoceerd worden (maximaal 3) sp 12 Sociologische analyse Sociologische auteurs (verplicht) PSW, 2 SW 6 Samenleving, feiten en problemen (verplicht) PSW, 1 SW 6 Sociologie van de sociale ruimte PSW, 3 SW 6 Cultuur- en mediatheorie PSW, 2 CW 6 Cultuursociologie PSW, 3 SW 6 Inleiding tot de communicatiewetenschap PSW, 1 6 Inleiding tot de politicologie PSW, 1 6 Theories of organizations PSW, 2 CW /SW 6 Social demography PSW, 3 SW 6 Micro-economie (verplicht) TEW, 2 6 Macro-economie (verplicht) TEW, 2 6 Inleiding tot de financiële markten I TEW, 1 3 Inleiding tot de financiële markten II TEW, 1 3 Internationale economie en Europese integratie TEW, 3 EB 6 Europese en internationale omgeving TEW, 1 BK 6 Beslissingsondersteunende methoden TEW, 2 BK/ EB/HIB 6 Economische analyse Bachelor tweede jaar: studieprogramma | 19 Recht Onderneming en recht TEW, 2 BK 6 Sociaal recht RECH, 3 6 Recht van de Europese Unie RECH, 2 6 PSW, 3 6 Financiële rapportering en analyse TEW, 2 BK 6 Marketingbeleid TEW, 2 BK 6 HRM en arbeidsrecht TEW, 2 BK 6 Financieel management TEW, 3 BK 6 Management accounting en controle TEW, 3 BK 3 Zakelijk en economisch Engels 2 TEW, 2 3 Zakelijk en economisch Frans 2 TEW, 2 3 Zakelijk en economisch Spaans 2 TEW, 2 3 Zakelijk en economisch Duits 2 TEW, 2 3 TEW, 2 EB 6 Kwantitatief redeneren Statistiek II Bedrijfskunde BA 1 vak studiedomein bedrijfskunde Vreemde taal BA 1 vak studiedomein vreemde talen Zwaartepunt. Het zwaartepunt is bedoeld om de opleiding te verdiepen. Er zijn 4 zwaartepunten: • Bedrijfskunde (studiedomein bedrijfskunde) • Economie (studiedomein economische analyse) • Sociologie (studiedomein sociologische analyse) • Sociaal-economische wetenschappen (studiedomeinen sociologische analyse en economische analyse). Bachelorproef deel 1 Seminarie Economisch beleid 20 | Bachelor tweede jaar: studieprogramma Vrije keuze Beleidsinformatica TEW, 3 BK 6 Structuur en werking van de pers en de audiovisuele media PSW, 1 CW 6 Media, rhetoric and democracy PSW, 2 CW 6 Actuele problemen van de Belgische politiek PSW, 1 PW 6 Tweesprakencyclus UA 3 Sociale economie PSW, 3 SW 6 Inleiding tot de cultuurfilosofie PSW, 3 PW/SW 6 Sociale en politieke filosofie FILOS I 6 PSW, 2 6 BA1 of BA2 vak uit de opleiding SEW Engels en Frans (geeft geen toegang tot TEWtalen Engels 2 en Frans 2 en kan niet voortgezet worden). * Onder voorbehoud van wijzigingen Bachelor tweede jaar: studieprogramma | 21 22 | Bachelor derde jaar: studieprogramma Bachelor derde jaar * opleiding jaar sp Per jaar dienen studenten een keuzepakket samen te stellen ter waarde van 60 studiepunten. Bekijk ook de tabel van het eerste en tweede jaar, in beperkte mate kan je ook in het derde jaar nog kiezen voor vakken die in jaar 1 (maximaal 3) of in jaar 2 gedoceerd worden. Na jaar 3 moeten de vereiste studiepunten binnen elk domein gerealiseerd worden. Sociologische analyse Arbeidssociologie PSW, 3 SW 6 Bestuurskunde PSW, 2 PW 6 Comparative politics PSW, 2 PW 6 Theorieën van de Internationale betrekkingen PSW, 2 PW 6 Sociology of inequalities PSW, 2 SW 6 Markt en strategie TEW, 2 EB 6 Micro-economische beleidsanalyse TEW, 3 EB 6 Publieke economie en publieke financiën TEW, 3 EB 6 TEW, 3 EB 6 Productiemanagement TEW, 3 BK 3 Logistiek en transport TEW, 3 BK 3 BA2 vak uit het studiedomein sociologische analyse Economische analyse BA2 vak uit het studiedomein economische analyse Kwantitatief redeneren Inleiding tot de econometrie (met oefeningen) BA2 vak uit het studiedomein kwantitatief redeneren Bedrijfskunde Bachelor derde jaar: studieprogramma | 23 BA2 vak of BA1 vak uit het studiedomein bedrijfskunde Vreemde taal Zakelijk en economisch Engels 3 TEW, 3 3 Zakelijk en economisch Frans 3 TEW, 3 3 Zakelijk en economisch Spaans 3 TEW, 3 3 Zakelijk en economisch Duits 3 TEW, 3 3 PSW, 3 SW 6 UA 3 Theorie van de visuele communicatie PSW, 2 CW 6 BA 1 vak of BA 2 vak uit de opleiding SEW PSW, 1 CW 6 BA 1 vak of BA 2 vak uit het studiedomein vreemde talen Bachelorproef deel 2 Seminarie topics van Sociaal en Economisch beleid Verbredende studiedomeinen Levensbeschouwing Zwaartepunt: verderzetting keuze BA2 Vrije keuze * Onder voorbehoud van wijzigingen 24 | Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar www.ua.ac.be/TEW In deze brochure laten we je kennis maken met de inhoud van de opleidingsonderdelen van de eerste bachelor. Op de website www.ua.ac.be/tew vind je meer uitgebreide informatie terug over de begin- en eindtermen, werkvormen, evaluatie, noodzakelijk en aanbevolen studiemateriaal. Bachelor eerste jaar SOCIOLOGISCHE ANALYSE Sociologie en rechtssociologie Het onderdeel sociologie als een wetenschap van de samenleving houdt in dat de sociologische concepten en denkrichtingen worden toegelicht. Het geheel van deze inzichten wordt toegepast op het recht. Daarbij komen de vragen naar het waarom van het bestaan van het recht (waarom is het zoals het is en waarom verandert het) en de invloed van het recht op de maatschappelijke structuren en op het gedrag, aan bod. Vertrekkende vanuit bepaalde maatschappelijke situaties wordt enerzijds bekeken welke rol zij spelen voor de totstandkoming van het recht en anderzijds bekeken hoe het recht als middel van sociale controle uitwerking heeft in (bepaalde aspecten van) de samenleving. De cursus wordt zo opgebouwd dat gestart wordt met de sociologie (met elementen van rechtssociologie) en de bestudering van de eigenheid van de sociologie: haar onderzoeksvoorwerp (de samenleving), haar activiteit, de diverse wetenschappelijke perspectieven (“paradigma’s”) en haar methode. Daarnaast gaat de cursus in op de rechtssociologie als een bijzondere discipline, eerst algemeen (wat is rechtssociologie?), later aan de hand van de voor het recht relevante problemen en instituties. De kern van de rechtssociologie als empirische wetenschap is de analyse van de sociale genese van het recht aan de ene kant en de sociale werking van het recht aan de andere kant. Inleiding tot de Sociologie De cursus wil de student een eerste, grondige kennismaking geven met de sociologie, d.i. de wetenschap die het menselijk handelen in sociaal verband tracht te beschrijven en verklaren. Die kennismaking gebeurt in drie stappen. Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar | 25 Om te beginnen wordt het specifieke van de sociologische benaderingswijze duidelijk gemaakt door haar af te bakenen van de andere menswetenschappen en van meer speculatieve benaderingen van het menselijk handelen. Vervolgens wordt het sociologische basisinstrumentarium (vakbegrippen en analytische denkkaders) systematisch ontvouwd en overvloedig geïllustreerd. Tenslotte worden enkele belangrijke sociale problemen en sociologische deelgebieden verkend. ECONOMISCHE ANALYSE Inleiding tot de algemene economie Na een omschrijving van het economisch probleem en de methode van de economische wetenschap komen micro-economische onderwerpen aan bod: het marktmechanisme; het overheidsingrijpen in de markt; de studie van consumptiebeslissingen; het beschrijven van productieprocessen doormiddel van productie- en kostenfuncties; het gedrag van de producent onder alternatieve marktvormen. Verder volgen onderwerpen uit de macro-economie: macro-economische grootheden; economische groei en macro-economisch evenwicht; werkloosheid en inflatie; monetaire en budgettaire politiek. Het laatste deel is specifiek gewijd aan de internationale dimensie van de economie: internationale handel, betalingsbalans, wisselkoers en monetaire unie. Inleiding tot de Algemene Economie Het betreft een algemene inleiding tot de economie. De cursus bestaat uit 2 delen. Het eerste deel behandelt micro-economische thema’s: • het gedrag van de consument en de vraag naar goederen en diensten • het gedrag van de ondernemer, productie, kosten en aanbod • prijsvorming in de markt (competitie en monopolie) • rol van de overheid Het tweede deel behandelt macro-economische thema’s: • nationale rekeningen en de economische kringloop • goederen- en dienstenmarkt, geldmarkt en arbeidsmarkt • rol van de overheid in het sturen van de economie • internationale handel De cursus maakt gebruik van grafische en eenvoudige wiskundige modellen. De theorie wordt met behulp van toepassingen en oefeningen verdiept. 26 | Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar | 27 Economie De cursus omvat vier delen: 1. Micro-economie: gedrag van gezinnen (consumptie, arbeidsaanbod, sparen); gedrag van ondernemingen (types ondernemingen en doelstellingen, technologie & kosten, aanbodgedrag, vraag naar productiefactoren); prijsvorming in de markt (competitie, monopolie, imperfecte competitie). 2. Studie van de rol van de overheid: functies, welvaartseconomie, belastingen & uitgaven. 3. Macro-economie: nationale rekeningen, bestedingen en economische activiteit, geldleer, budgettair & monetair beleid en economische groei. 4. Internationale economie: handel, economische integratie en ontwikkelingseconomie. PSYCHOLOGIE EN ANTROPOLOGIE Algemene en sociale psychologie Behandeld worden de voornaamste onderwerpen uit de algemene en uit de sociale psychologie. Uit de algemene psychologie komen aan bod: de methoden en het ontstaan van de psychologie als wetenschap en als beroep, de verschillende stromingen in de psychologie, perceptieprocessen, leerprocessen en motivatie. Specifiek voor de sociale psychologie worden behandeld: sociale kennis, sociale waarneming, zelfkennis, sociale beïnvloeding zoals conformisme en gehoorzaamheid, psychologische groepsprocessen. Doorheen de cursus is er ook aandacht voor de rol van cultuur, geslacht en evolutie in het menselijk gedrag. Antropologie In een eerste deel wordt een bondig overzicht geboden van belangrijke thema’s uit de culturele en de biologische antropologie enerzijds, de psychologie anderzijds. In een tweede gedeelte worden de invloedrijkste mensbeelden uit de psychologische antropologie besproken, met name het (neo)behaviorisme, het holisme, de psychodynamische antropologie, de humanistische antropologie en de existentiële antropologie. 28 | Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar GESCHIEDENIS Sociale en politieke geschiedenis De cursus biedt inzicht in de kenmerken van de hedendaagse Westerse samenleving via de studie van de sociale en politieke ontwikkelingen in het verleden. Hoewel de lange negentiende en de twintigste eeuw een centrale plaats krijgen, wordt teruggegrepen naar de kenmerken van de samenleving tijdens het Ancien Regime om de studenten een breder en ruimer historisch perspectief te bieden. Er is ook bewust aandacht voor de levensbeschouwelijke, de economische en de institutionele aspecten van de samenleving die de sociale en politieke veranderingsprocessen mee stuurden. Bijzondere aandacht is er voor demografische ontwikkelingen (bevolkingsgroei, migraties, huwelijks- en gezinspatronen), sociale gelaagdheid en mobiliteit, sociale en politieke ongelijkheid, diversiteit in samenlevingsvormen en staatsstructuren, processen van groepsvorming, identiteit en bewustwording van sociale en politieke bewegingen en de relatie van de Westerse wereld tot andere beschavingen en culturen. In het hart van het verhaal staat het individu met zijn historisch gegroeide mensenrechten. Niet in de eerste plaats dit individu, maar de wijze waarop verschillende individuen met elkaar samenleven, vormt de kern van de cursus. Politieke en institutionele geschiedenis van België Het eerste deel, gedoceerd in het 1ste semester, behandelt de geschiedenis van de Lage Landen tot aan de Franse Revolutie. Voor de Middeleeuwen ligt de klemtoon op het graafschap Vlaanderen, nadien op de (Zuidelijke) Nederlanden. Het gaat daarbij om de evolutie van de buitenlandse en de binnenlandse politiek, met klemtoon op dit laatste. Meer concreet geschiedt de analyse vanuit de noties “staatsvorming” en “bestuur”. Daarbij wordt gepeild naar de oorsprong en de ontwikkeling van de constitutionele machtsverdeling (thans het grondwettelijke recht), van het administratief recht, het publieke strafrecht en het publieke procesrecht, als fundamenten van een zich ontwikkelende staatsstructuur, en ontstaan vanuit privaatrechtelijke concepten. Een rode draad door dat alles is de langzaam toenemende actieradius van de binnenlandse politiek. Tegelijk worden ook de rechtsbronnen van uit Ancien Régime bestudeerd, als instrument van het publiek recht: gewoonterecht, wetgeving, rechtspraak, rechtsleer (waaronder het Romeins recht en het canoniek recht). Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar | 29 Het tweede deel (2de semester) spitst zich toe op de politieke geschiedenis van het huidige België, vanaf de annexatie door Frankrijk in 1795. De invalshoek blijft institutioneel, met bijzondere aandacht voor de ontwikkeling van de verhouding tussen wetgevende en uitvoerende macht en voor de geschiedenis van de politieke partijen en hun programma. De institutionele evolutie hangt nauw samen met de steeds toenemende expansie van het domein van de binnenlandse politiek. Wat dat laatste betreft ligt de klemtoon op de ontwikkeling van het Belgische socio-economische model, op de levensbeschouwelijke evolutie en op de problematische Belgische communautaire verhoudingen met de daaruit voortvloeiende staatshervormingen. De analyse van de rechtsbronnen in deel 1 (Ancien Régime, zie hoger) wordt niet gecontinueerd in deel 2, daar ze voor de hedendaagse periode in andere cursussen wordt behandeld. Hedendaagse economische en politieke geschiedenis Beoogd wordt de studenten vertrouwd te maken met de hedendaagse en eigentijdse wereldgeschiedenis (overwegend 20ste eeuw). Dit gebeurt door de algemene lijnen van de historische evolutie tijdens die periode te belichten én ook door in capita selecta specifieke fenomenen en tendensen diepgaand te behandelen. Het accent wordt gelegd op de politieke en sociaal-economische evolutie van de regio’s Europa, de Verenigde Staten en Oost- en ZuidOost-Azië. De cursus wil inzicht verschaffen zowel in de evolutie zelf als in de samenhang tussen de politieke en institutionele ontwikkeling enerzijds en de ruimere maatschappelijke, sociaal-economische veranderingen anderzijds. het gaat m.a.w. om inzicht in de diachronische en de synchronische verbanden. In een eerste hoofdstuk dat de studenten door middel van zelfstudie moeten aanvullen, verwerven zij inzicht in de politieke en sociaal-economische situatie in de wereld aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog. Vervolgens zullen een aantal thema’s aan bod komen, zoals o.m. de economische problematiek na de Eerste Wereldoorlog, de crisis van de jaren 1930 en de toenmalige politieke situatie, de politieke en sociaal-economische impact van de Tweede Wereldoorlog, het ontstaan en de verdere ontwikkeling van de Pax Americana na de Tweede Wereldoorlog, de Koude Oorlog, de Europese integratie, de golden sixties en de crisis vanaf de jaren 1970, de sterke opkomst van de Aziatische economieën in de jaren 1970 en 1980, de problematiek van de Derde Wereldlanden, de turbulente politieke evolutie in 30 | Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar Centraal- en Oost-Europa tijdens de laatste decennia van de 20ste eeuw, de toenemende vervlechting van de nationale economieën en het fenomeen van en het debat over de zogenaamde globalisering. RECHT Inleiding tot het recht Enkele basisbegrippen van het recht en van de rechtsorde, het publiek recht en de bronnen van het recht, de gerechtelijke orde (en het verloop van een gerechtelijke procedure), het personen- en familierecht. Een inleiding tot het bewijsrecht; het goederen- en zakenrecht (en de zakelijke zekerheden); de verbintenissen en contracten; enkele bijzondere overeenkomsten; de onrechtmatige daad en de foutaansprakelijkheid. Enkele begrippen uit het handelsrecht: handelstussenpersonen, distributiecontracten en waardepapieren. Inleiding tot het recht en de publieke instellingen De cursus biedt in het eerste deel een kennismaking met het objectieve recht. Hij geeft een omschrijving van het recht als systeem en gaat vervolgens in op de verschillende bronnen van het recht: de wet, de rechtspraak, de rechtsleer, de gewoonte, de algemene rechtsbeginselen en de billijkheid. Specifieke aandacht gaat daarbij naar regels die de verhouding van de overheid met individuele personen beheersen: beginselen van behoorlijke regelgeving, van behoorlijk bestuur en van behoorlijke rechtsbedeling, en grondrechten. Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar | 31 Eveneens wordt de mens als rechtssubject besproken, met aandacht voor de verschillende soorten subjectieve rechten. Bijzondere aandacht wordt geschonken aan de wilsautonomie en contractvrijheid. De wisselwerking tussen samenleving en recht wordt besproken aan de hand van een topic uit het privaatrecht. In het tweede deel wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste principes die de Belgische staatsinrichting beheersen, van de publieke instellingen op nationaal en internationaal niveau en van de manier waarop politieke machtsverhoudingen hierin functioneren. De federale instellingen, de instellingen van de gemeenschappen en gewesten, de Europese Unie en de Verenigde Naties worden belicht. Bronnen en beginselen van het recht Deze cursus beoogt een inzicht te geven in het rechtssysteem. Het recht wordt geacht gericht te zijn op het tot stand brengen van een ‘rechtszekere’ en ‘rechtvaardige’ ordening van het samenleven van mensen, door het opleggen van regels, het toepassen en handhaven ervan. In de cursus wordt het benaderd vanuit een dubbele invalshoek: als een systeem van objectief recht en als een geheel van subjectieve rechten en verplichtingen. De verschillende bronnen van het recht - wetgeving, rechtspraak, rechtsleer, gewoonte, billijkheid en algemene rechtsbeginselen - worden onderzocht. De actoren van het rechtssysteem worden in kaart gebracht. De basisbeginselen van de verschillende rechtstakken worden besproken. De student wordt vertrouwd gemaakt met de bouwstenen van het rechtssysteem en maakt aldus ook kennis met de basisbegrippen van de juridische taal. FILOSOFIE EN ETHIEK Inleiding tot de filosofie De cursus behandelt de volgende grondthema’s uit de hedendaagse filosofie: de vraag naar het goede leven en de normfundering, de rechtvaardige maatschappij, identiteit en cultuur, handelend zelf (subject) en bewustzijn, het lichaam-geest probleem, aard en grenzen van de kennis, wetenschap en evolutie, wetenschap en technologie, religie en zingeving. Deze thema’s worden uitgewerkt, binnen een historisch overzicht van de grote tijdvakken in de ontwikkeling van de filosofie. 32 | Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar Filosofie en wijsgerige antropologie De cursus geeft in een inleidend hoofdstuk een algemeen overzicht van de antwoorden die in de westerse wijsbegeerte zijn gegeven op de drie grote vragen rond de zgn. metafysische triniteit: mens-, wereld- en godsbeeld. Vervolgens wordt dit algemene overzicht geconcretiseerd aan de hand van een grondige kennismaking met de grote wijsgerige stromingen (en auteurs) van het westerse denken. De cursus is dan ook zowel historisch als thematisch opgebouwd. Verspreid over de vier grote tijdvakken (oudheid, middeleeuwen, moderne tijd, hedendaagse tijd) wordt nagegaan hoe de westerse mens gepoogd heeft een antwoord te formuleren op de drie grote wijsgerige vragen en hoe die antwoorden zijn denken en handelen hebben gestuurd. Daarbij wordt een evenwicht nagestreefd tussen enerzijds een kennismaking met technisch-filosofische kwesties en anderzijds een inzicht in de brede cultuurfilosofische achtergrond van de westerse beschaving. Diverse wijsgerige probleemgebieden (vragen uit de epistemologie, kosmologie, theodicee, ethiek, sociale en politieke filosofie...) komen aan bod. De klemtoon ligt echter op de wijsgerige antropologie als de studie van en de reflectie over de mens in de context van de hedendaagse cultuur. KWANTITATIEF REDENEREN Wiskunde met (bedrijfs)economische toepassingen Na een korte algemene inleiding besteden we voornamelijk aandacht aan drie grote onderwerpen: de analyse, integraalrekening en reeksen. Voor elk onderdeel herhalen we eerst de belangrijkste topics van de basisleerstof uit het S.O., waarna we deze thema’s uitdiepen en verbreden, en toepassen op economische en bedrijfseconomische situaties. Het hoofdstuk Analyse behandelt zowel functies van één als meerdere veranderlijken, in het licht van onderzoek van extremen (een vrij belangrijk onderwerp in een faculteit toegepaste economische wetenschappen). Bij het hoofdstuk Integraalrekening besteden we aandacht aan enkelvoudige en meervoudige integralen, en aan onbepaalde en bepaalde integralen. In het hoofdstuk Reeksen tenslotte, staan we stil bij Taylorreeksen en machtreeksen. Statistiek met (bedrijfs)economische toepassingen 1 De cursus start met een algemene inleiding over o.a. de zin van de statistiek, paradigma van de statistiek, het verzamelen en meten van data, meetschalen, soorten steekproeven en steekproeffouten. Ook het belang van Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar | 33 kansrekenen voor de statistische besluitvorming wordt belicht. Om gegevens samen te vatten, behandelen we in de beschrijvende statistiek de belangrijkste grafische en numerieke voorstellingen en de keuze van de meest correcte voorstelling. Na een kort overzicht van de kanstheorie volgt een studie van toevallige variabelen, met de belangrijkste discrete en continue verdelingen als voorbeelden. Tenslotte wordt de centrale limietstelling geïntroduceerd en wordt het gebruik van simulatie als probleemoplossende techniek geïllustreerd. De opbouw van de cursus gebeurt volledig aan de hand van (bedrijfs)economische toepassingen. Statistiek met (bedrijfs)economische toepassingen 2 Als inleiding tot de verklarende of inferentiële statistiek wordt het begrip schatter uitgelegd. De klemtoon ligt hierbij op de steekproefproportie, het steekproefgemiddelde en de steekproefvariantie. Voor elk van deze schatters wordt de steekproefverdeling afgeleid. Het belang van de centrale limietstelling wordt hierbij beklemtoond. De onderwerpen die hierna aan bod komen zijn het opstellen van betrouwbaarheidsintervallen en het toetsen van hypothesen. Na een algemene inleiding over toetsen worden de belangrijkste toetsen voor ligging, spreiding en verdeling behandeld, voor verschillende meetschalen en voor één, twee en meer dan twee populaties. De opbouw van de cursus gebeurt volledig aan de hand van (bedrijfs)economische toepassingen. Statistiek I Vooreerst wordt de statistiek gesitueerd binnen het terrein van het sociaal-wetenschappelijk onderzoek. Daarna wordt nader ingegaan op de twee grote deelgebieden van de statistische analyse: descriptieve en verklarende statistiek. De descriptieve statistiek begint met de analyse van een variabele. Vervolgens worden relaties gelegd tussen twee en meer variabelen. Het gedeelte verklarende statistiek vangt aan met een introductie in de kansrekening en de theoretische verdelingen. De cursus wordt afgesloten met het maken van schattingen en het toetsen van hypothesen op basis van steekproefgegevens. BEDRIJFSKUNDE, WETENSCHAP EN TECHNOLOGIE Management en organisatie De leerstof zit vervat in 3 delen die telkens bestaan uit diverse sub-delen of hoofdstukken. 34 |Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar Deel I kan beschouwd worden als een algemeen duidend en positionerend deel. Hoofdstuk 1 omschrijft of duidt het begrip “organisatie” en hoofdstuk 2 doet hetzelfde met het begrip “management”. Hoofdstuk 2 verduidelijkt eveneens het vakgebied management én positioneert het t.o.v. andere vakgebieden. Ten slotte behandelt hoofdstuk 3 de voornaamste managementperspectieven. Deel II behandelt de kern van het managementgebeuren of de zogenaamde “managementcyclus”. Deze cyclus bestaat traditioneel uit 4 functies: plannen, organiseren, leiding geven en controleren. Elk van deze functies komt uitvoering aan bod in een afzonderlijk hoofdstuk (4, 5, 6 en 7). Telkens staan we stil bij de volgende centrale vragen: wat is/impliceert de desbetreffende functie? Welke concrete activiteiten kunnen we binnen deze functie onderscheiden? Wat zijn de typische kenmerken en aandachtspunten van deze activiteit? Welke technieken en instrumenten kunnen hierbij gebruikt worden? In deel III staan we stil bij de verschillende “deel”vakgebieden of managementdomeinen binnen het algemeen vakgebied management. Enerzijds behandelen we enkele specialistische of functionele managementdomeinen (vb. aankoopmanagement, marketingmanagement, HRM, communicatiemanagement, .... Anderzijds behandelen we enkele generalistische managementdomeinen (vb. strategisch management, cultuurmanagement, ...). Telkens staan we stil bij de volgende centrale vragen: wat is de centrale focus van het managementdomein in kwestie? Welke concrete activiteiten kunnen we onderscheiden (vertrekkend vanuit de managementcyclus deel II)? Welke specifieke technieken en instrumenten kunnen we hierbij gebruiken? De leerstof vormt het voorwerp van een begeleid zelfstudietraject gebaseerd op een handboek en een begeleiding en/of ondersteuning via de digitale leeromgeving (Blackboard) en facultatieve (!) werkcolleges. De studenten kunnen inzake de begeleiding en/of ondersteuning een aantal keuzes maken waardoor er gedeeltelijk een geïndividualiseerd leertraject ontstaat. Doorheen het begeleide zelfstudietraject worden er verplicht te realiseren opdrachten voorzien, 4 in totaal. De opdrachten hebben tot doel om de in het theoretisch luik aangereikte inzichten te leren gebruiken als “analysebril” om op een meer gesystematiseerde, gerichte en wetenschappelijke wijze te kijken naar de complexe werkelijkheid van organisaties en het management van deze organisaties. Via de digitale leeromgeving (Blackboard) wordt elke opdracht gespecificeerd én door de student gerealiseerd. De vorm van de opdrachten loopt parallel met het examen. Zo bestaan de Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar | 35 opdrachten uit een mix van meerkeuzevragen en open vragen. In dat opzicht vormen ze naast een permanente evaluatie ook een goede voorbereiding op het examen. De opdrachten tellen onder de vorm van “permanente evaluatie” mee voor de uiteindelijke evaluatie van het vak. Ze bedragen 5 van de 20 punten. De behaalde score op 5 telt zowel mee voor de eerste als de tweede zittijd van een academiejaar. Het cijfer is uiteraard niet overdraagbaar indien de student het vak in een volgend academiejaar opnieuw moet afleggen. Accountancy Deze cursus introduceert de student in het proces dat leidt tot de opstelling van een jaarrekening. D.w.z. dat hij een inleiding krijgt op de techniek van het dubbel boekhouden en het openen en afsluiten van de boekhouding. Daarna wordt de aandacht toegespitst op de enkelvoudige jaarrekening. Het juridisch kader dat hierbij gevolgd wordt, is de Belgische wetgeving op de boekhouding en de jaarrekening van de industriële en handelsonderneming. De posten van de volledige jaarrekening zullen uitvoerig besproken worden, zodanig dat iedere student op zinvolle wijze de cijfergegevens achter iedere post kan interpreteren en weet via welk proces deze bedragen gegenereerd worden. Een door een onderneming gerapporteerd resultaat is immers geen exact objectief cijfer, maar een bedrag dat de uitkomst is van een reeks keuzes binnen een wettelijk kader. Informatiesystemen In het eerste deel van de cursus wordt de werking van de hardware besproken. Hierbij wordt ingegaan op de technologie gebruikt voor alle componenten van het moederbord (geheugen, processor, bus, poort,...) en van de randapparatuur (harde schijf, printer,...). Het tweede deel van de cursus behandelt de systeem- en toepassingssoftware. Hierbij wordt een inleiding gegeven op de werking van Windows en Linux besturingssystemen. Tevens wordt Excel meer gedetailleerd besproken als illustratie van toepassingssoftware. In het derde deel van de cursus worden computernetwerken behandeld. Vooral de hardware (modems, hubs, routers, ...) en de software (protocollen) van moderne computernetwerken (Internet, ADSL, ISDN, draadloos,...) wordt uitgewerkt. Het vierde deel van de cursus behandelt het gegevensbeheer. In dit deel worden een aantal klassieke bestandsorganisaties besproken als inleiding op de behandeling van relationele databanken. Microsoft Access wordt gebruikt als illustratie van een eenvoudig databankpakket. 36 | Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar VAARDIGHEDEN EN VREEMDE TAAL Zakelijk en economisch Engels 1 Capita selecta uit Business Vocabulary in Use: Intermediate met als volgende thema’s: • Employment and Organizations • Marketing • Time Management • Dealing with Stress • Doing Business across Cultures Capita selecta uit de Engelse grammatica: • Present, past and future tenses • Continuous v. simple verb forms • Relative pronouns • The noun phrase Begrijpen van teksten uit de Engelstalige media in verband met bovengenoemde thema’s; luisteroefeningen (o.a. interviews met bekende internationale ‘business gurus’, radio reportages over het leven op de werkvloer in een internetbedrijf); spreekoefeningen (bvb. class discussions, eenvoudige presentaties en business simulations); schrijfoefeningen (zakelijke e-mails; summary writing); persoonlijke lectuur van een aantal krantenartikels over economische en actuele thema’s. Zakelijk en economisch Frans 1 De cursus omvat: • een herhaling van de grammatica (vnl. morfologie); • zakelijke en economische terminologie; • (de belangrijkste component) zakelijke communicatie in het Frans: luisteroefeningen en leesvaardigheid, actieve gesprekssituaties en discussies, redigeren van teksten (zakenbrieven, e-mails, teksten die een opinie uitdrukken en verdedigen). Zakelijk en economisch Spaans 1 • Grammatica: deze cursus legt de basis van de Spaanse grammatica, die wordt ingeoefend o.a. met computerondersteuning; • Woordenschat: hoewel de nadruk valt op de algemene basiswoordenschat, wordt er ook een aanzet gegeven tot economisch taalgebruik aan de hand van enkele zakelijk georiënteerde thema’s. De woordenschat Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar | 37 • wordt actief ingeoefend door middel van communicatieve en functionele oefeningen (met aandacht voor de vier basisvaardigheden); Land -en cultuurkunde: er worden een aantal relevante aspecten aangebracht van de Spaanse samenleving; een lectuuropdracht sluit hierbij aan. Zakelijk en economisch Duits 1 • Actieve kennis van de algemene en specifieke Duitse basiswoordenschat (500 hoogstfrequente woorden in hun frequentste collocaties). • Actieve kennis van de grammaticale bouwstenen van de Duitse hoofdzin. Met concentrische opbouw van woord naar woordgroep, van woordgroep naar zin, van zin naar tekst. • Begrijpen van en (geleid) spreken over teksten uit kwaliteitsmedia i.v.m. algemene of Duitstalige sociaal-economische realiteit. • Een vijftal zakelijke gespreksvormen. 38 | Opleidingsonderdelen bachelor tweede en derde jaar BACHELOR TWEEDE EN DERDE JAAR Per jaar dienen studenten een keuzepakket samen te stellen, ter waarde van 60 studiepunten. Het vakkenaanbod vind je op de bladzijden 18 tot 21 van deze brochure. Bekijk ook de tabel van de bachelor eerste jaar, want in beperkte mate kan je ook in de bachelor tweede jaar nog kiezen voor vakken die in de bachelor eerste jaar gedoceerd worden (maximaal 3). Via de website www.ua.ac.be/TEW -> Sociaal-economische wetenschappen kan je bij het overzicht van de opleidingsonderdelen de vakbeschrijvingen van de bachelor tweede en derde jaar terugvinden. Opleidingsonderdelen bachelor tweede en derde jaar | 39 40 | De master Sociaal-economische wetenschappen De master Sociaal-economische wetenschappen | 41 Master In de masteropleiding “Sociaal-economische wetenschappen” staan thema’s of probleemvelden centraal. Docenten met een verschillende achtergrond confronteren er hun inzichten over. Als student volg je deze oefeningen in multidisciplinair wetenschappelijk werk van nabij. Na een informatieve startweek, teken je een individueel leertraject uit en toon je in een meesterproef aan hoe verrijkend een veelzijdige kijk kan zijn wanneer je een specifiek maatschappelijk fenomeen bestudeert. Meer informatie vind je in de brochure ‘Sociaal-economische wetenschappen - deel 2, masteropleidingen’ of op de website www.ua.ac.be/masters. 42 | Onderwijs en examens Onderwijs Voor de meeste vakken worden hoorcolleges georganiseerd. Je volgt in groep een uiteenzetting van de docent, al dan niet ondersteund door audio-visueel materiaal. Voor bepaalde vakken zijn er ook werkcolleges, waar de leerstof uit de hoorcolleges in kleinere groepen wordt uitgediept en ingeoefend. Als universiteitsstudent leer je zelfstandig, kritisch en probleemoplossend denken. Je bepaalt zelf je studietempo en bereidt tussentijdse evaluatiemomenten voor. Zo krijg je de nodige bagage en ontwikkel je de nodige creativiteit om een grote diversiteit aan problemen te behandelen. Dit heeft tot gevolg dat het bedrijfsleven voor de invulling van hogere functies de voorkeur geeft aan universitairen. De digitale leeromgeving Blackboard speelt in deze context een grote rol. Opdrachten worden via dit medium doorgegeven en interactief verwerkt en je kan docenten te allen tijde om feedback vragen. Het contact met professoren en assistenten is niet altijd even intens als met je leerkrachten in het secundair onderwijs, maar je wordt allerminst aan je lot overgelaten. Wanneer je zelf het initiatief neemt om hulp te zoeken, zijn deze mensen zeker bereid een antwoord of oplossing te formuleren voor je vragen of problemen. Het uitgebreide gamma aan begeleidingsmogelijkheden wordt verderop in deze brochure besproken. Studiepunten De studieomvang van elke opleiding wordt uitgedrukt in studiepunten. Een voltijds academiejaar telt voor 60 studiepunten. Deze norm werd overgenomen van het Europees ECTS-project (European Community Course Credit Transfer System). Deze studiepunten zijn een relatieve maatstaf voor de studieomvang van de opleidingsonderdelen in het jaarprogramma. De volledige bacheloropleiding Sociaal economische wetenschappen omvat 180 studiepunten, de masteropleiding 60 studiepunten. Elk studiepunt komt overeen met een studietijd van 25 tot 30 uren. Hierin zijn zowel het bijwonen van de colleges of practica, de voorbereidingstijd en het studeren voor de examens vervat. De studietijd van een voltijds academiejaar varieert van 1500 tot 1800 uren studie. Het aantal studiepunten van een opleidingsonderdeel zegt dus veel meer over hoeveel tijd je er uiteindelijk aan zal besteden, dan enkel het aantal uren dat je les hebt. De normen zijn overal in Vlaanderen en in Europa gelijkaardig, dus gemakkelijk vergelijkbaar. Onderwijs en examens | 43 Semestersysteem - Examens Het academiejaar wordt verdeeld in twee semesters, met een examenperiode na elk semester. In januari leg je examens af voor ongeveer de helft van het jaarprogramma, in juni voor de overige vakken van de eerste zittijd. Voor wie niet geslaagd is na de eerste zittijd, wordt in september de tweede zittijd ingericht. Door de flexibilisering in het hoger onderwijs bestaan er geen “studiejaren” meer. Wel worden nog modeltrajecten vastgesteld. Als je voor een voltijds modeltraject kiest rond je een bacheloropleiding (180 sp) af in drie jaar tijd: 60 studiepunten per jaar. Wanneer je geslaagd bent voor een opleidingsonderdeel en dus minstens 10 op 20 behaalt, verwerf je een creditbewijs dat overeenkomt met het aantal studiepunten van dit opleidingsonderdeel. Zelfs indien je niet alle creditbewijzen voor je studieprogramma behaalt, mag je verder met je studie. De faculteit moet dan je programma - een geïndividualiseerd traject of GT - goedkeuren. Omdat de studieprogramma’s volgens een logische volgorde werden ingebouwd, zijn er voorwaarden vastgelegd om welbepaalde vakken al te mogen volgen. Dit noemt men volgtijdelijkheid. Je slaagt voor een opleiding als je creditbewijzen haalt voor alle opleidingsonderdelen van de opleiding. 44 | Onderwijs en examens Dankzij de nieuwe bachelor- en masterstructuur en het flexibiliseringssysteem heb je als student meer keuzemogelijkheden gekregen om je studieprogramma in te vullen. In elke faculteit adviseren studietrajectbegeleiders over de samenstelling van je programma en over de aangeboden keuzemogelijkheden. Het is echter belangrijk voldoende vooruitgang te boeken in je studietraject en in een redelijke tijd je diploma te behalen. Daarom heeft de Universiteit Antwerpen een systeem van studievoortgangbewaking en –begeleiding opgezet; de faculteit zal je studieprestaties volgen en kan je bindende voorwaarden opleggen wanneer je niet de helft van de studiepunten van het goedgekeurde studieprogramma van het academiejaar hebt behaald! De volledige examenregeling (het examenreglement) vind je terug op www.ua.ac.be/OER Tijdens de examens kan je met problemen (examenregeling, uitstel van examen, onderbreking of definitief stopzetten van examens, conflict met de docent) terecht bij de ombudspersoon. De ombudspersoon zorgt ervoor dat het examenreglement correct wordt opgevolgd en bemiddelt tussen studenten en docenten. De ombuds is ook aanwezig bij de deliberatie en kan - op basis van verzachtende omstandigheden zoals ziekte of ongeval - je ‘zaak’ bepleiten. Je kan steeds de gegevens van jouw ombudspersoon terugvinden op www.ua.ac.be, onder de rubriek ‘huidig student’, ombudspersoon. Internationaal De Universiteit Antwerpen neemt actief deel aan de Europese uitwisselingsprogramma’s zoals ERASMUS. Elk jaar studeert een aanzienlijk grote groep studenten één semester aan een buitenlandse universiteit. In het kader van het ERASMUS-programma heeft de Universiteit Antwerpen samenwerkingsakkoorden gesloten met heel wat universiteiten in West- en Centraal Europa. Maar de Universiteit Antwerpen kijkt verder dan Europa. Op bilaterale basis (buiten het kader van ERASMUS) werden wereldwijd uitwisselingsprogramma’s uitgewerkt. In het kader van Internationale Ontwikkelingssamenwerking kan je met een beurs een aantal maanden in een ontwikkelingsland studeren. Je studieperiode aan één van de buitenlandse partneruniversiteiten wordt erkend als onderdeel van je studie aan de Universiteit Antwerpen. Onderwijs en examens | 45 46 | Studiebegeleiding Overgang naar universitair onderwijs Aan de universiteit studeren is een verrijkende ervaring: je komt terecht in een nieuwe leef- en leeromgeving, met nieuwe mensen, nieuwe cursussen, nieuwe collegeroosters. Toch is deze overgang niet voor iedereen alleen maar fijn en boeiend. Je wordt geconfronteerd met stapels leerstof, en met een examensysteem waar je nog geen ervaring mee hebt. Plots wordt van je verwacht dat je zelf de verantwoordelijkheid opneemt voor je studie, dat je je studie kan plannen, dat je weet hoe je elk afzonderlijk vak aanpakt, enz. Omdat dit alles niet zo evident is, wil de Universiteit Antwerpen je graag helpen om je eerste jaar zo vlot mogelijk te laten verlopen. We geven een overzicht van de begeleidingsvormen waar je gebruik van kan maken. Algemene studie- en studentenbegeleiding Tijdens het academiejaar kan je terecht bij de dienst Studieadvies en Studentenbegeleiding, zowel met studie- als met persoonlijke problemen. Zowel groepsactiviteiten als individuele begeleiding zijn volledig gratis. Afspraken met de begeleiders van deze dienst kan je maken via het Studenten Informatie Punt (STIP). Studiekeuze De dienst Studieadvies en Studentenbegeleiding geeft je advies over je studiekeuze, eventueel heroriëntatie en helpt je bij alle keuzemomenten van het begin van je studieloopbaan tot bij het afstuderen. De dienst werkt ook mee aan het Trampolineproject dat heroriëntatie beoogt wanneer blijkt dat de gekozen richting voor jou minder geschikt zou zijn. Algemene studiebegeleiding: studievaardigheden en studieplanning Studentenbegeleiders organiseren trainingen en begeleidingen over studievaardigheden: studiemethode, studieplanning voor eerstejaarsstudenten. Na de examens van het eerste semester worden remediërende trainingen aangeboden (bv. uitstelgedrag aanpakken en examenstress onder controle krijgen). Je kan er ook terecht voor individuele begeleiding. Psychosociale begeleiding Ook wanneer je last hebt om je te concentreren, twijfelt aan je studiekeuze, kampt met examenangst of persoonlijke problemen zoals het afspringen van een relatie, ernstige ziekte in je onmiddellijke omgeving ... kan je een afspraak maken met een studentenbegeleider. Studiebegeleiding | 47 Indien nodig wordt een individuele begeleiding opgestart, of word je doorverwezen naar gepaste trainingen in kleine groepjes. Dit gebeurt steeds op vrijwillige basis. Het aanbod aan individuele, groepsgerichte en digitale begeleiding wordt in het begin van elk semester bekend gemaakt in alle mogelijke publicaties voor studenten. Je vindt ook heel wat informatie op www.ua.ac.be/adstud of www.ua.ac.be/studentenportaal. Begeleiding van studenten met specifieke noden: aanvragen bijzondere faciliteiten Studenten met functiebeperkingen (fysische handicap of chronische ziekte, leerstoornis zoals dyslexie, ADHD, psychische problemen ...) of met bijzondere vragen omwille van sport op topniveau of kunstbeoefening kunnen via de Dienst voor studieadvies en studentenbegeleiding bijzondere faciliteiten voor onderwijs en/of examens aanvragen. Dit is voorzien in het Onderwijs- en examenreglement van de Universiteit Antwerpen. Na het indienen van je aanvraag, word je uitgenodigd voor een intakegesprek met een studentenbegeleider. In onderling overleg worden de nodige afspraken gemaakt. Als je dossier helemaal in orde is en voorzien van de nodige attestering zal de dienst je dossier ter goedkeuring voorleggen aan de rector. Vervolgens kunnen bepaalde faciliteiten toegekend worden. Vakspecifieke begeleiding tijdens het academiejaar Met vragen over of problemen met één van je cursussen kan je steeds terecht bij de prof die deze cursus doceert of bij zijn of haar assistent. Gewoon even langslopen of een e-mail schrijven: je zal merken dat je snel geholpen wordt. Voor bepaalde vakken worden extra groepssessies georganiseerd, om de besproken theorie uit hoorcolleges toe te lichten en in oefeningen toe te passen. Bij deze sessies is vooral de wisselwerking tussen studenten en begeleider belangrijk: je kan hulp vragen waar je vastloopt, je begeleider houdt rekening met de gekende knelpunten van de cursus, en je krijgt nuttige tips voor de studie van de leerstof. De masteropleiding biedt je de mogelijkheid je in de praktijk voor te bereiden op een werksector naar keuze. 48 | Je kansen op de arbeidsmarkt Je potentieel arbeidsterrein als afgestudeerde is zeer breed Je potentieel arbeidsterrein als afgestudeerde Sociaal-economische wetenschappen is zeer breed, evenals de waaier van functies waarin je tewerkgesteld kan worden. Je veelzijdige opleiding maakt van jou een ideale ‘go-between’ tussen vakspecialisten en de vaak geformuleerde vragen van mensen en bedrijven. Bemiddelen en ‘her-talen’ zullen jou eigen zijn. Veelzijdigheid betekent natuurlijk ook dat aan deze opleiding geen duidelijk uitgetekend beroepsbeeld verbonden is zoals dit wel het geval is met sommige andere studierichtingen. Daardoor kan en moet je als student tijdens je studies zelf accenten leggen. Als Master in de Sociaal-economische wetenschappen kan je als ambtenaar tewerkgesteld worden in plaatselijke administraties, gemeenten, provincies, intercommunales, bij de Vlaamse en federale overheid, in internationale organisaties en in de diplomatie. De federale overheidsdiensten werven aan op basis van vergelijkende examens. Deze worden georganiseerd door Selor (voorheen Vast Wervingssecretariaat). Prognoses qua tewerkstelling zijn moeilijk te maken. Wel kan in het algemeen gesteld worden dat het enkele jaren duurt vooraleer studenten de aangepaste betrekking gevonden hebben, wat ook voor andere studierichtingen het geval is. Omdat je meestal omwille van het academisch vormingsniveau aangeworven wordt, treed je in concurrentie met afgestudeerden uit andere menswetenschappen (rechten, economie, psychologie, communicatiewetenschappen, enz.). Afgestudeerden in de Sociaal-economische wetenschappen komen in aanmerking voor alle functies waarvoor een universitair niveau vereist wordt: administratieve en beheersfuncties zoals personeelsdiensten, stafdiensten, public-relations, marketingbureaus enz. Hun talenkennis speelt hierbij uiteraard een belangrijke rol. Ook een loopbaan in de media, de culturele sector en communicatieve functies in ruime zin behoren tot de mogelijkheden. Andere afgestudeerde Sociaal-economische wetenschappers werken als zelfstandige of oefenen een functie uit in het middenkader van ondernemingen. Voortstuderen na Sociaal-economische wetenschappen | 49 Specifieke lerarenopleiding -> www.ua.ac.be/IOIW Je kan de lerarenopleiding volgen tijdens het masterjaar of later. De opleiding beperkt zich niet tot de vorming van studenten die willen gaan lesgeven. De voortdurende veranderingen in het sociale en economische leven hebben het fenomeen van de buitenschoolse vorming en opleiding – onder meer in de bedrijven zelf – in belang doen toenemen. Daarom wil de academische lerarenopleiding niet alleen in een vorming van toekomstige leraars voorzien, maar ook een algemene ‘vorming voor vormers’ aanbieden. Master na Masteropleidingen Op de webstek van de Universiteit Antwerpen kan je steeds een actueel overzicht vinden op www.ua.ac.be/studiekiezer. 50 | Hoe bereik je makkelijk de campussen? Wegbeschrijving Op www.ua.ac.be/route kan je de wegbeschrijving naar de verschillende campussen terugvinden. Met de fiets De campussen zijn gemakkelijk te bereiken met de fiets! Meer en meer studenten kiezen voor dit transportmiddel. Je kan je op deze manier immers snel verplaatsen. Op elke campus staan verschillende fietsparkings ter beschikking van de studenten. Met de bus of de tram De Lijn info: 070 220 200 Voor alle informatie over reiswegen, dienstregelingen, verloren voorwerpen en algemene inlichtingen: op weekdagen van 7u tot 19u, za-, zo- en feestdagen van 10u tot 18u. Je kan ook terecht in één van de Lijnwinkels om dienstregelingsboekje te kopen. Die bieden een overzicht van alle bus- en/of tramlijnen in een streek. Op veel bussen en trams vind je een folder met de dienstregeling van de lijn waarop je rijdt. Natuurlijk kan je ook steeds één van de chauffeurs aanspreken of surfen naar de website: www.delijn.be. De website van De Lijn beschikt ook over een routeplanner die voor jou de reis van deur tot deur met bus, tram en/of trein uitstippelt. Dienst Abonnementen van De Lijn Antwerpen Grotehondstraat 58, 2018 Antwerpen, tel. +32 (0)3 218 14 11 op weekdagen van 8u30 tot 16u e-mail: [email protected] Met de trein Voor alle informatie over reiswegen, dienstregelingen, vertrek- en aankomst‑ tijden kan je terecht op de website van de NMBS, www.b-rail.be. Met de auto Alle campussen beschikken over ruime parkings, behalve de Stadscampus. Wens je toch in de buurt van de Stadscampus te parkeren, volg dan best de blauwe parkeerroute “Meir Universiteit”. Parkeren in Antwerpen is echter niet gratis! Meer info kan je terugvinden op www.parkereninantwerpen.be Plattegrond van de campussen | 51 Hoofdadres Stadscampus Prinsstraat 13 - 2000 Antwerpen 52 | Plattegrond van de campussen Hoofdadres campus Groenenborger Groenenborgerlaan 171 - 2020 Antwerpen Plattegrond van de campussen | 53 Hoofdadres campus Middelheim Middelheimlaan 1 - 2020 Antwerpen 54 | Plattegrond van de campussen Hoofdadres campus Drie Eiken Universiteitsplein 1 - 2610 Antwerpen Bijkomende informatie | 55 Provinciale informatiedagen De studiebegeleiders en medewerkers van de Universiteit Antwerpen nemen jaarlijks deel aan de netoverschrijdende studie-infobeurzen (Sidin’s). Deze worden per provincie georganiseerd op initiatief van het Ministerie van Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap en de Centra voor Leerlingenbegeleiding. Informatiedagen aan onze instelling Elk jaar organiseert de Universiteit Antwerpen informatiedagen voor leerlingen van het secundair onderwijs. Deze hebben meestal plaats in de lente. Naast een algemene en een specifiek studiegerichte infosessie kan je aan de infostands de cursussen inkijken en een aantal brochures verkrijgen. Je krijgt de gelegenheid tot vragen stellen en desgewenst tot een persoonlijk gesprek. Vooraf inschrijven is niet nodig. De data vind je op onze website onder: www.ua.ac.be/infodagen, in onze brochures en in de kranten. Brochures over andere opleidingen Andere publicaties in deze reeks (alfabetisch gerangschikt): Biochemie en biotechnologie, Bio-ingenieurswetenschappen, Biologie, Biomedische wetenschappen, Chemie, Communicatiewetenschappen, Diergeneeskunde, Farmaceutische wetenschappen, Fysica, Geneeskunde, Geschiedenis, Handelsingenieur, Handelsingenieur in de beleidsinformatica, Informatica, Politieke wetenschappen, Rechten, Sociologie, Taal- en letterkunde, TEW: bedrijfskunde, TEW: economisch beleid, Wijsbegeerte, Wiskunde. Wil je meer informatie dan kan je een brochure van één van deze opleidingen aanvragen bij het Studenten Informatie Punt (STIP) of via www.ua.ac.be/brochures. Internet Surf gerust eens naar de volgende website van de Universiteit Antwerpen: www.ua.ac.be. Je vindt er uitgebreide informatie over alles wat je als student moet weten: studieaanbod, internationale programma’s, studiebegeleiding, voorbereidende cursussen, sociale voorzieningen, studentenleven, bibliotheken, examenreglement, enz. 56 | Bijkomende informatie Departement Studentgerichte Diensten Studenten Informatie Punt (STIP) Agoragebouw, 1ste verdieping Grote Kauwenberg 2 2000 Antwerpen Tel.: + 32 (0)3 220 48 72 [email protected] Faculteit Toegepaste Economische Wetenschappen Faculteit TEW Decanaat Prinsstraat 13 2000 Antwerpen Tel.: + 32 (0)3 220 45 42 [email protected] www.ua.ac.be/studiekiezer www.ua.ac.be/tew