OR en reïntegratie

De OR en reïntegratie
Inleiding
Wat heeft de OR met reïntegratie van zieke medewerkers te maken? Mogelijk is de OR of
PVT in uw onderneming bewaker van de afspraken die in de CAO of in de branche van uw
werkgever zijn gemaakt. Mogelijk is er op dat niveau niets geregeld voor het bedrijf en gaat u
als OR zelf met deze onderwerpen aan de slag. Deze folder geeft antwoord op verschillende
vragen rondom de rol van de OR bij reïntegratie van zieke medewerkers:
 Reïntegratie, wat is dat;
 wat zijn de rechten en plichten;
 op welke gronden praat de OR mee over reïntegratie;
 de rol van de PVT bij reïntegratie;
 tot besluit wordt naar een aantal overige interessante sites verwezen.
Mochten er na lezing nog vragen resten, dan kunt u bellen met de helpdesk van Aan ‘t werk:
070- 338 56 28 / 06-29006983 of mailen via [email protected] of via het contactformulier
van op de website.
Reïntegratie, wat is dat
Reïntegratie start op het moment dat de medewerker zich ziek meldt. Met de Wet Verbetering
Poortwachter stimuleert de wetgever de werkgever en werknemer om zo snel mogelijk in te
grijpen in dit proces, om een vroege reïntegratie te bewerkstelligen. De ervaring heeft immers
geleerd dat een vroege reïntegratie voorkomt dat werknemers de WAO instromen. Met name
de begeleiding in de eerste zes weken van het verzuim zijn cruciaal voor een voorspoedige
terugkeer op de werkplek.Werkgever en werknemer hebben daarom baat bij duidelijke
afspraken in het verzuimbeleid en in het contract met de arbodienst. Eenvoudig gezegd: als ik
ziek ben geworden en ik wil zo snel mogelijk reïntegreren, wie ondersteunt me dan op welk
moment in de tijd?
Reïntegratie gaat over medewerkers die verzuimd hebben en die weer (deels) kunnen gaan
werken. Dat kan zijn op de eigen werkplek, op een andere afdeling of buiten het eigen bedrijf.
Er zijn verschillende stappen die genomen moeten worden bij reïntegratie, waarbij de OR
invloed heeft. In de eerste plaats heeft de OR advies- en instemmingsrecht bij het formuleren
van het verzuimbeleid en het kiezen van een arbodienst. In de tweede plaats heeft de OR
advies- en instemmingsrecht bij het te kiezen reïntegratiebedrijf. Deze rechten zijn van belang
door het besluit SUWI. Daarin wordt de werkgever verantwoordelijk gemaakt voor de
reïntegratie tot einde dienstverband voor medewerkers die op of na 1 januari 2003 ziek zijn
geworden. Als de medewerker buiten het eigen bedrijf moet reïntegreren is de werkgever
verplicht om daar een reïntegratiebedrijf bij in te schakelen.
Zie ook: http://www.aan-t-werk.nl/index.cfm/11,html
1
Wat zijn de rechten en plichten?
De meest recente wetswijzigingen op het gebied van verzuim en reïntegratie zijn:
1. Wet Verbetering Poortwachter per 1 april 2002 met als doel het verminderen van de WAO
instroom door een aantal termijnen te wijzigen waarop actie moet worden ondernomen
door partijen in het ziekteproces. Zie ook: http://www.aan-t-werk.nl/index.cfm/10,html
2. Op 1 januari 2003 is art. 8 van de wet op de (re)ïntegratie van arbeidsgehandicapten (wet
REA) volledig in werking getreden. Twee punten hierin zijn essentieel. Ten eerste: de
werkgever is verantwoordelijk voor de reïntegratie van de werknemer tot einde
dienstverband. En ten tweede: Voor medewerkers die na 1 januari 2003 ziek zijn
geworden is de werkgever verplicht een externe arbodienst of extern reïntegratiebedrijf in
te schakelen voor reïntegratie buiten het eigen bedrijf. Dit kan op verschillende niveaus
worden geregeld. Door afspraken op CAO-niveau, door instemmingsrecht van de OR op
bedrijfsniveau en tot slot op individueel niveau: de medewerker moet instemmen met het
gekozen reïntegratiebedrijf. Deze nieuwe wetgeving hangt samen met de Wet Verbetering
Poortwachter. Alles draait om reïntegratie: de werkgever en de werknemer moeten er
samen voor zorgen dat een uitgevallen medewerker weer aan de slag gaat. Of dat nu in de
eigen functie is, een andere functie of zelfs een functie in een ander bedrijf. De volledige
tekst van de Wet REA vindt u op www.overheid.nl
Op welke gronden praat de OR mee over reïntegratie?
Twee wetten zijn van belang: de WOR en de Arbowet en binnen die wetten drie artikelen.
1. Wet op de Ondernemingsraden; Artikel 27: De OR heeft instemmingsrecht over
regelingen op het gebied van reïntegratiebeleid. Daar valt dus ook de
reïntegratieprocedure onder, of dat nu via de arbodienst is of via een reïntegratiebedrijf.
Het instemmingsrecht geldt ook voor de keuze van een reïntegratiebedrijf inclusief het
contract.
2. Arbeidsomstandighedenwet; Artikel 12: Werkgever en werknemer moeten uitdrukkelijk
met elkaar samenwerken bij de totstandkoming en uitvoering van het arbo- en
verzuimbeleid. Dit geldt van preventief beleid tot en met reïntegratiebeleid. En artikel 14:
De OR heeft recht op advisering en samenwerking met de arbodienst en het
reïntegratiebedrijf. De relatie met de arbodienst kan gebruikt worden om inzicht te krijgen
in de oorzaken van korte en langer durende arbeidsongeschiktheid. Welke maatregelen
worden genomen preventief (bronaanpak) en ter bevordering van de terugkeer van
medewerkers (reïntegratie naar het eigen of eventueel een ander bedrijf).
Binnen deze twee wetten zijn meer artikelen die ruimte bieden aan de OR om zich bezig te
houden met het reïntegratiebeleid. Daarnaast kent de Certificeringsregeling voor arbodiensten
bevoegdheden toe aan de OR. Zo wordt periodiek overleg tussen OR en arbodienst
voorgeschreven (art. 2.3.3 van de Arbo-wet) en moet de arbodienst verifiëren of de OR heeft
ingestemd met het contract (art.2.3.1 van de Arbo-wet). Zie hieronder bijlage 1 WOR en
Arbo-wet voor voorbeelden aan de hand van de relevante artikelen uit de WOR en de
Arbowet.
Op deze website kunt u voor de invulling van de rol van de OR ook te rade gaan bij: Checklist
Poortwachter Bedrijven, Inschakeling reïntegratiebedrijf, stappenplan reïntegratiecontract
bedrijven, modelovereenkomsten (MKB en reïntegratiebedrijf). Kijk ook eens bij de Tips en
Tools op deze site.
2
Het kan zijn dat de OR kiest om het onderwerp reïntegratiebeleid te signaleren en
bespreekbaar te maken met de werkgever. Op die manier kan de werkgever door de OR
gestimuleerd en geactiveerd worden om zelf stappen te ondernemen om tot een
samenhangend reïntegratiebeleid te komen. De OR kan er ook voor kiezen om zelf meer te
onderzoeken op welke manier de reïntegratie op diverse terreinen in de onderneming een rol
speelt en wordt ingevuld. Hij stelt zelf een arbobeleidsplan op waarin reïntegratie voldoende
aandacht krijgt in de keten van arbodienst– reïntegratiebedrijf – verzekeraar.
De rol van de PVT bij reïntegratie
Speciale aandacht verdient ook de Personeelsvertegenwoordiging in het bedrijf. De instelling
van een OR is alleen wettelijk voorgeschreven voor ondernemingen waarin tenminste 50
personen werkzaam zijn (artikel 2 van de WOR). Bij tenminste 10 werknemers kan een PVT
ingesteld worden (vrijwillig of via de CAO). De wettelijke regeling van de PVT is summier
en de wettelijke bevoegdheden zijn beperkt in vergelijking met die van de OR. Dit laatste
geldt zeker voor de PVT in ondernemingen met minder dan 10 werknemers. De PVT kan met
de werkgever ondernemingsovereenkomsten sluiten over de toepassing van de wettelijke
bepalingen en over de uitbreiding van de bevoegdheden van de PVT.
Als PVT heeft u dus minder wettelijke bevoegdheden, maar u kunt wel meepraten over het
reïntegratiebeleid in het bedrijf. Juist in kleinere bedrijven drukken de kosten van langdurige
uitval extra zwaar op het resultaat. Een goed samenspel tussen de PVT en de werkgever op
arbo- en reïntegratiebeleid benadrukt de gemeenschappelijke verantwoordelijkheid van
werkgever en werknemers. Zie hieronder bijlage 2 voor een verkorte weergave van de
wettelijke bepalingen voor de PVT.
Wat zijn interessante andere sites als ik mij rondom dit onderwerp verder wil oriënteren?
 De wetgever heeft een duidelijke en overzichtelijke site opgebouwd rond alles wat te
maken heeft met arbeid en sociale verzekeringen op http://werkinbalans.szw.nl/ Hier kunt
u alles vinden rondom Wet Verbetering Poortwachter, SUWI en reïntegratie , zoals
uitgegeven door de overheid. Uitgebreide informatie over wie welke rol heeft in ‘weer aan
het werk’ komen staat op www.szw.nl, kies ‘reïntegratie’ en klik op ‘Weer aan het werk’.
 De bonden hebben duidelijke informatie voor werknemers als het gaat om alle
wetswijzigingen, maar vooral over de rechten en plichten voor werknemers binnen de
nieuwe wetgeving. Neem eens een kijkje op: www.fnv-bondgenoten.nl, of op www.cnv.nl
(klik door naar ‘ziek en dan’ op ‘reïntegratiepagina’). De bonden hebben ook heldere
schriftelijke informatie over de rol van de OR bij reïntegratie. Zo is er een brochure
‘Reïntegratie systematisch aanpakken; Handreiking voor de OR’, met daarin checklists
voor het reïntegratiebeleid van het bedrijf. En er is een uitgave ‘Opdrachtgeverschap
reïntegratie’. De brochure ‘Rea-teams maken werk van reïntegratie; De rol van
ondernemingsraden bij reïntegratiebeleid en wat Rea-teams voor u kunnen betekenen’ laat
u kennis maken met de praktijk. De FNV heeft tevens een service voor OR-en via de ORlijn.
 Op www.rwi.nl vindt u de reïntegratiemonitor die behulpzaam kan zijn bij de keuze van
een reïntegratiebedrijf. Als er diepgaander informatie over reïntegratie gewenst is, kan de
volgende site behulpzaam zijn: www.reintegratieverslag.uwv.nl/index.asp
 Verdere informatie vindt u ook op www.or-online.nl/naslag/arboenmilieu/ARBO/6.0 en
www.arbo.nl ;
3
Bijlage 1
WOR
Artikel 23:
De OR heeft het recht om alle onderwerpen die hij van belang vindt in overleg met de
bestuurder aan de orde te stellen en voorstellen te doen (overleg- en initiatiefrecht). Zo kan de
OR initiatief tonen op het reïntegratiebeleid. Men kan bij voorbeeld van diverse
reïntegratiebedrijven offertes opvragen om te kunnen beoordelen welke reïntegratietrajecten
men aanbiedt: welke passen het beste bij de problematiek die in het bedrijf speelt.
Artikel 25:
De OR heeft adviesrecht dat onder andere van toepassing is op de vaststelling of wijziging
van het zelf dragen van het risico voor de WAO. Wanneer dit ondergebracht is bij een
verzekeringsmaatschappij, dan kan de OR letten op de polisvoorwaarden en de bewaking van
de privacy op persoonsgegevens en gegevens over gezondheid.
Eigenrisico drager voor de WAO is ook in het volgende geval van belang. Als
eigenrisicodrager, behoudt de werkgever de verantwoordelijkheid voor de reïntegratie van de
zieke medewerker, ook als die ziek uit dienst gaat. Het bedrijf betaalt een Pemba premie en
moet wettelijk gezien de reïntegratie ondersteunen. Als het bedrijf hiervoor niet?is verzekerd,
betaalt het de Pemba-premie, maar draagt de verantwoordelijkheid voor reïntegratie over aan
de UWV. En daarmee heeft het bedrijf de invloed op de reïntegratie uit handen gegeven, het
geen kan resulteren in een maximale doorbetaling van de Pemba.
Het adviesrecht kan ook van belang zijn, wanneer ook het tweede ziektejaar door werkgever
betaald moet gaan worden Het desbetreffende wetsvoorstel is weliswaar ingetrokken, maar
kan door een nieuw kabinet opnieuw worden ingediend. De verwachting is dat veel
werkgevers dan alsnog of aanvullend zich zullen verzekeren. Nu zijn nog relatief veel
werkgevers eigenrisicodrager. Als de werkgever zich hiervoor verzekert, kan dit onbedoeld
een effect hebben op de intensiteit van de verzuimbegeleiding en de reïntegratieinspanningen. De financiële prikkel wordt dan alleen nog ingebouwd door de verzekeraar
door middel van de hoogte van de premie.
Artikel 28:
De OR dient de naleving te bevorderen van de voor de onderneming geldende voorschriften
op het gebied van de arbeidsomstandigheden (lid 1). Dit artikel biedt vooral aan de
preventieve kant van het brede arbobeleid mogelijkheden. De OR heeft onder dit artikel ook
tot taak om de inschakeling van gehandicapten in de onderneming te bevorderen (lid 3).
Artikel 31:
De OR heeft informatierecht: de OR kan informatie opvragen bij de werkgever om zijn werk
goed te kunnen doen. Daaronder valt bij voorbeeld informatie over verzuim, herplaatsingen,
aanname van arbeidsgehandicapten en het gebruik van de wet REA.
Artikel 16:
De OR mag zelf deskundigen inschakelen. Formeel hoeft men dan alleen de werkgever vooraf
te informeren over de hoogte van de kosten van het inschakelen van deskundigen. Dit kan
nuttig zijn om bij voorbeeld te kunnen beoordelen welke verzekeraar, arbodienst of
reïntegratiebedrijf het beste pakket biedt in het kader van reïntegratie.
4
Vervolg bijlage 1
Arbo-wet
Artikel 4:
De werkgever dient een verzuimbeleid te voeren. De OR dient in te stemmen met het
verzuimbeleid. Dat betekent dat zij haar invloed aan kan wenden om in preventieve, proactieve en curatieve zin dit beleid mede vorm te geven. Het reïntegratiebeleid vormt daar een
onderdeel van.
Voor een beperkt aantal branches in de detailhandel wordt dit op bedrijfstakniveau opgepakt,
door een arboconvenant (www.arbo.nl). Dit geldt voor de kappersbranche en de
wonenbranche. In het arboconvenant worden afspraken gemaakt over de verbetering van de
arbeidsomstandigheden voor de bedrijfstak. Dat kan gaan over preventie, maar ook over
‘vroege’ reïntegratie (tijdens het eerste ziektejaar). Bij de uitvoering van deze convenanten zal
de OR een rol spelen. Zo kan de OR mede vormgeven aan sectorafspraken op bedrijfsniveau
en kan zij een controlerende rol vervullen of afspraken ook nagekomen worden.
5
Bijlage 2
Voor deze bedrijven gelden de volgende bepalingen:
1. De ondernemer moet aan elk redelijk verzoek om inlichtingen en gegevens voldoen.
Hij is niet verplicht die gegevens en inlichtingen schriftelijk te verstrekken.
2. De ondernemer moet in ieder geval eenmaal per jaar met de PVT de algemene gang
van zaken van de onderneming bespreken. Hij moet daartoe algemene informatie
verstrekken over verschillende zaken. Van belang in het kader van reïntegratie is de
informatie over de arbeidsomstandigheden en het gevoerde en te voeren sociaal beleid.
3. De ondernemer moet de PVT advies vragen over alle voorgenomen maatregelen en
regelingen die leiden tot een belangrijke verandering van de arbeidsomstandigheden
van tenminste een vierde van de werknemers. Aan dit adviesrecht is niet een recht van
beroep verbonden.
4. Voor het vaststellen, wijzigen of intrekken van een regeling op het gebied van de
arbeidsomstandigheden of het ziekteverzuim heeft de ondernemer de instemming van
de PVT nodig.
Bovenstaande bepalingen zijn verkort opgenomen, voor zover zij raakvlakken hebben met
het reïntegratiebeleid.
6