Reïntegratie - Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid

Speciaal nummer Reintegration Award 2012
Reïntegratie
r e dac t ione e l
210
van patiënt naar burger
Een psychiatrische aandoening grijpt in in het leven van mensen. Naast het
lijden die de aandoening met zich meebrengt, maken tal van nevenverschijnselen de last van de aandoening zwaarder, zoals o.a. de eventuele opname in
een ziekenhuis, het stigma van de ziekte, de reacties van de omgeving, het soms
geleidelijk wegvallen van evidente maatschappelijke rollen (als partner, ouder,
buur, collega, …), het inkrimpen van het sociale netwerk, de afname van materiële hulpbronnen. Hoewel mensen met een psychiatrische problematiek veelal
dezelfde levenswensen hebben als anderen, is het voor hen vaak veel moeilijker
om die te kunnen realiseren.
In zijn oratie, uitgesproken bij het aanvaarden van het ambt van bijzonder hoogleraar Rehabilitatie en participatie van mensen met ernstige psychische aandoeningen aan de Universiteit van Tilburg (2010) stelde Jaap Van Weeghel dat het
voor mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen nog steeds niet vanzelfsprekend is dat zij zich als volwaardige burgers manifesteren. In het streven naar
dit burgerschap is volgens de orator participatie een sleutelwoord: dit vormt de
basis voor solidariteit, voor burgerschap en voor sociale samenhang en draagt
ook bij aan individueel welbevinden.
En, stelt van Weeghel verder, twee strategieën kunnen ingezet worden om mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen naar dit burgerschap te leiden:
kansen bieden om competenties te ontwikkelen en gelegenheden scheppen waarin die competenties kunnen worden uitgeoefend.
psychiatrie & verpleging | 2012-05
Redactioneel
Van Veldhuizen1 merkt daarbij terecht op
dat, hoe hoog het niveau van de behandelingen in de psychiatrische klinieken
ook is, binnen deze setting is het moeilijk om een praktische ondersteuning te
bieden bij een maatschappelijke reïntegratie. Of zoals Van Weeghel het in zijn
oratie ook stelt: “Bereik en effectiviteit
van rehabilitatie worden groter wanneer
ze is ingebed in een veelomvattend maatschappelijk steunsysteem.”
reïntegratie in projecten
in Vlaanderen zijn heel wat projecten
die de reïntegratie van mensen met een
psychiatrische aandoening willen helpen realiseren. Aan patiënten wordt niet
alleen een psychiatrische behandeling
aangeboden, maar wordt ook vaak apart
en heel expliciet werk gemaakt van de
reïntegratie van de patiënt. We merken
dat de projecten sterker en effectiever
zijn als naast de participatie van de patiënt ook de familie en de mantelzorgers
daadwerkelijk betrokken worden en als
deze projecten samenwerken met andere
organisaties en steunsystemen. Omdat
men merkt dat iedereen door deze partnerschappen sterker wordt. Met een
overzicht van deze projecten kan u in dit
tijdschrift kennismaken. Deze projecten
stelden zich kandidaat voor de Reintegration Award 2012.
reintegration award 2012
voor de 12de keer nu wil de Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid projecten in de kijker zetten die mensen met
een psychiatrische aandoening en hun
omgeving dichter mee begeleidt naar volwaardig burgerschap.
Als jaarthema is gekozen voor “Samen
Sterk”. We willen hiermee benadrukken
dat het reïntegratietraject van de patiënt
meer kans op slagen heeft als het ener-
zijds een participatief en anderzijds een
ondersteunend traject is dat voortbouwt
op de sterktes van de patiënt.
Participatief: we kunnen niet genoeg benadrukken dat de (evidente) participatie
van de patiënt in zijn eigen zorgtraject de
kwaliteit van dit zorgtraject ook versterkt
en verhoogt.
Ondersteunend: hoe meer de regie van
het reintegratietraject in handen ligt van
de patiënt, hoe sterker men uit dit traject kan komen. De zorgverstrekker, de
mantelzorgers, andere organisaties zijn
daarbij de steun voor de patiënt. Ondersteunen is aandachtsvol aanwezig zijn,
beschikbaar zijn, begeleiden, niet bepalen, overnemen, dirigeren.
Voortbouwend op sterktes: vertrekkende
vanuit de focus op de aanwezige sterktes
(en niet op pathologie) wordt het reïntegratietraject niet een hindernissenparcours maar een bron van mogelijkheden
voor de patiënt.
Een jury, bestaande uit vertegenwoordigers van de zorgverstrekkers, de zorggebruikers en de mantelzorgers, beoordelen
de ingediende projecten op hoe zij het
jaarthema concreet hebben vertaald. De
beste worden beloond met een financiële
ondersteuning, ter beschikking gesteld
door Eli Lilly Benelux.
reïntegratie beurs
Elk deelnemend project is ook aanwezig
op de Reïntegratie-beurs: een ontmoetingsplaats waar de projecten worden
voorgesteld aan collega’s en bezoekers.
Daar is ook plaats voor de laureaten van
de vorige edities en voor belangrijke
partners binnen de geestelijke gezondheidszorg. De bezoekers van deze beurs
stemmen voor het project dat de publieksprijs zal ontvangen.
Jan Van Speybroeck | Directeur VVGG
1 Van Veldhuizen R., “FACT wijkteams vernieuwen sociale psychiatrie”, Psychopraktijk, 2012, 2, 19-23
psychiatrie & verpleging | 2012-05
211