Zelfmanagement in de GGZ-verpleegkunde Naar een betere

Zelfmanagement in de GGZ-verpleegkunde
Naar een betere lichamelijke gezondheid van patiënten met een
ernstige psychiatrische aandoening
Prof. dr. Berno van Meijel
Lector / bijzonder hoogleraar GGZ-verpleegkunde
Hogeschool Inholland
VU medisch Centrum / afdeling Psychiatrie
Parnassia Groep
Doelgroep: wat is EPA (Delespaul e.a., 2013)
Er sprake is van een psychiatrische stoornis, die:
• zorg/behandeling noodzakelijk maakt (niet in symptomatische remissie);
• en die met ernstige beperkingen in het sociaal en/of maatschappelijk functioneren gepaard gaat
(niet in functionele remissie);
• en waarbij de beperking oorzaak en gevolg is van psychiatrische stoornis;
• en niet van voorbijgaande aard is (structureel c.q. langdurig, ten minste enkele jaren);
• en waarbij gecoördineerde zorg van professionele hulpverleners in zorgnetwerken geïndiceerd is om
het behandelplan te realiseren.
Morbiditeit
Mortaliteit
• Levensverwachting van patiënten met EPA ligt 20-25 jaar lager dan
die van de normale populatie.
Walker et al., JAMA 2015
De Hert et al., Eur. Psychiatr.v2009
Megna et al., ACP 2011
Saha et al., Archives 2007
Tiihonen et al., Lancet 2009
Hoe komt dit nu?
• (Genetische) kwetsbaarheid door de psychiatrische ziekte;
• Leefstijlfactoren: voeding, bewegen, roken, alcohol- en
middelenmisbruik, seksualiteit
•
•
•
•
Bijwerkingen van medicatie
Lage sociaal-economische status (huisvesting, financiën)
Beperkt hulpzoekgedrag
Discriminatie en stigmatisering binnen het
gezondheidszorgsysteem
Twee multidisciplinaire richtlijnen
• Somatische screening bij patiënten met een ernstige
psychiatrische aandoening
• Leefstijlinterventies bij patiënten met een ernstige psychiatrische
aandoening
Papier is geduldig … maar hoe implementeren
we in de praktijk?
RAAK Project:
Somatische screening en leefstijlinterventies
• Hoe lukt het om een screenings- en leefstijlinterventie te
implementeren in de praktijk?
• Zien we positieve effecten van invoering op het niveau van de
patiënt (gezondheidsgedrag en somatische parameters)?
E-health Development
Twee tools:
• VMSL-GGZ: Verpleegkundige monitoring Somatiek en Leefstijl
• Leefstijl in Beeld
Gebieden VMSL-GGZ
•
•
•
•
•
•
•
•
Algemene gegevens
Korte leefstijlanamnese
Medicatie
Metingen (lengte, gewicht, tensie, BMI, buikomvang, glucose…)
Laboratoriumonderzoek
Lichamelijke klachten (n=60)
Bewegingsstoornissen
Lichamelijke klachten: patiëntenversie
Leefstijl in beeld
• Uitvoerige leefstijlanamnese (voeding, bewegen, alcohol, roken,
middelengebruik, seksueel gedrag)
• Stoplichtmethode
• Stellen van individuele leefstijldoelen
• Uitvoering en monitoring
• Meting van subjectieve ervaringen eigen gezondheid
Samenvatting bevindingen RAAK-project
Implementatie:
• De verpleegkundigen doen veelal niet wat ze zouden moeten doen
• Somatiek wordt niet tot primaire taakgebied gerekend
• Moeite met methodisch werken
• Interventie is erg omvangrijk
• Context: geen brede implementatie in teams, te veel individueel
• Context: onvoldoende sturing op proces
Modulaire opzet
1. Algemene gegevens
2. Leefstijlcheck (voeding, bewegen, ontspanning, middelen,
slapen, seksualiteit, hygiëne)
3. Medicatiemonitoring
4. Meten
5. Lab
6. Bewegingsstoornissen
7. Lichamelijk onderzoek / bijwerkingen
8. Vragenlijst cliënten subjectief lichamelijk welbevingen
Veel dank voor de aandacht
www.ggzverpleegkunde.nl