Ethiek van universeel medeleven

Een ethiek van ecologische
verbondenheid:
strijd of verzoening?
Stijn Bruers
“Liefde verbrandt niemand, ze verbrandt zichzelf.
Daarom zal ik vreugdevol lijden, zelfs tot de dood.”
(Gandhi)
Dag van de Filosofie, 2009
Het hoogste morele ideaal:
Biocentrisch altruïsme
1) Vergroot de morele gemeenschap
Gelijkwaardigheid,
Geen discriminatie, geen onderdrukking
Egocentrisme (egoïsme, hebzucht)
Etnocentrisme (racisme, seksisme, klassisme,…)
mensenrechten feminisme socialisme
Antropocentrisme (speciësisme, menselijke arrogantie)
Pathocentrisme
Biocentrisme
dierenrechten, veganisme
Biocentrisch altruïsme
• Biocentrisme: Alle leven staat centraal en is in
principe gelijkwaardig.
• Altruïsme: ons onvoorwaardelijk inzetten om alle
kwetsbare leven zo goed mogelijk te beschermen
• Leven is heilig: onderschat nooit de intrinsieke
waarde (het tegengestelde van nutswaarde voor de
mens) van elk levend wezen.
Biocentrisch altruïsme
Recht op waardig leven: het basisrecht van mens,
dier en natuur
-Geen levende wezens (planten,…) doden voor
onze luxebehoeften
-Geen voelende wezens (bewuste subjecten)
gebruiken (objectiveren) voor onze luxe én
basisbehoeften
Alle voelende wezens (bewuste subjecten)
hebben het basisrecht om niet louter als middel
(gebruiksvoorwerp of object) te dienen voor de
doelen (behoeften) van moreel
verantwoordelijke mensen”
Biocentrisch altruïsme
2) Respecteer diversiteit: tussen mensen,
culturen, soorten, ecosystemen.
Bescherm biodiversiteit (soorten,
landschappen, ecosystemen,…) en
inheemse volkeren.
Bescherm kwetsbare, zeldzame of
bedreigde soorten, want alle soorten zijn
gelijkwaardig
Biocentrisch altruïsme
3) Ontwikkel een gevoel van universele
liefde
– verbondenheid en mededogen met alle leven,
– zelfs met mensen die hoogst immorele
handelingen doen.
– Deze liefde is zoals de onvoorwaardelijke zorg
van een moeder voor haar kinderen: zelfs als
haar zoon de meest verschrikkelijke dingen
doet houdt ze nog steeds diepgaand van hem
en zal ze hem proberen te helpen om zijn
immoreel gedrag te stoppen.
Biocentrisch altruïsme
4) Bevrijd uzelf van uw ego, uw bezittingen,
persoonlijke verlangens en negatieve gevoelens
(hebzucht, jaloezie, schuld, ongeduld,
ontevredenheid, haat, woede, frustraties,
angsten en zorgen).
Gebruik de universele liefde om kracht te winnen
voor deze innerlijke bevrijding en zelfbeheersing.
Dit geeft een vreugdevol lijden (diepe vreugde
door de verbondenheid en de innerlijke vrijheid,
en lijden ten gevolge van het inzien van de
tragedies in deze wereld).
Ecologische en morele Zelfrealisatie
Ecologische Zelfrealisatie
Leven liefhebben
levensrechten en waardigheid
Morele Zelfrealisatie
Tegenstanders liefhebben
vergeving en verzoening
Ethiek van universele
verbondenheid
Vreugdevol lijdende
universele liefde
Resultaat: biocentrisch altruïsme,
een actieve toewijding om alle bedreigde leven te beschermen,
met zorg en moed en zonder egoïsme en hebzucht.
Maar hoe? Met geweld?
Verzoening is zelden te verzoenen met geweld…
De moeilijkheid in de strijd om leven te redden:
Effectieve geweldloosheid
Heiligt het doel de middelen???
Sommige doelen heiligen misschien sommige
middelen.
1) Onderschat nooit de slechtheid van geweld.
Geweld is leven kwetsen, doden of beschadigen
(fysiek geweld), denken of spreken met haat of
minachting, een persoon beledigen, ergeren of
provoceren (emotioneel geweld), het risico op
negatieve gevolgen verhogen of het afzien van
het geven van hulp aan bedreigd leven.
Effectieve geweldloosheid
2) Onderschat nooit de goedheid van het
beschermen van leven. We moeten bescheiden
blijven bij het beoordelen van de toegestane
hoeveelheid van geweld van onze acties.
Effectieve geweldloosheid
3) Streef naar effectiviteit en geweldloosheid.
Als beide idealen niet verzoenbaar lijken te zijn,
dan moeten we ons laten gidsen door ons
gevoel van medelevende, universele liefde.
Dit houdt in dat we altijd zowel slachtoffers als
daders moeten benaderen met het gevoel alsof
het onze beste vrienden zijn, wat ze ook doen.
Effectieve geweldloosheid
4) Bescherm het morele zelf van daders.
Het morele zelf is het meest waardevolle aspect
van een mens. Iets immoreel doen beschadigt
het morele zelf.
Een dubbele taak: universele liefde vereist dat
we niet alleen slachtoffers beschermen tegen
het geweld van daders,
maar ook dat we daders beschermen tegen hun
eigen morele zelfvernietiging.
Naar een ethiek van verbondenheid
“Het enige wat het kwaad nodig heeft om
te zegevieren, is dat goede mensen niets
doen.” (Martin Luther King)
• Biocentrisch Altruïsme
•
•
•
www.biocentrisme.net (samenvatting +
extra teksten)
Universele Liefde. Naar een ecologische,
spirituele levenskunst.
De Odyssee van Medeleven. De walvisstrijd
en mijn inzet voor mens, dier en natuur.
www.boekscout.nl (uitgeverij)
Contact: [email protected]