Ecologische rechtvaardigheid

Een ethiek van ecologische
verbondenheid
Stijn Bruers
“Liefde verbrandt niemand, ze verbrandt zichzelf.
Daarom zal ik vreugdevol lijden, zelfs tot de dood.”
(Gandhi)
Geel, 10 dec ‘08
De grootste uitdaging:
Ecologische rechtvaardigheid
1) Twee grote problemen.
De diepe kloof tussen arm en rijk is een
ernstige onrechtvaardigheid in de menselijke
samenleving. 30.000 doden per dag.
De massale uitsterving van niet-menselijke
soorten is een ecologische crisis. 30 extincties
per dag.
Daarom moeten we menselijke
gelijkwaardigheid (rechtvaardigheid)
respecteren zonder het ecologisch draagvlak
van de aarde te overschrijden.
Ecologische rechtvaardigheid
• CO2-uitstoot
– Belg: 12 ton/jaar
– Gemiddeld wereldburger: 5 ton/jaar
– Maximum toegelaten (2030): <2 ton/jaar
• Ecologische voetafdruk
– Belg: 5 ha
– Gemiddelde wereldburger: 2,2 ha
– Maximum toegelaten: <1,8 ha
Ecologische rechtvaardigheid
A=BxCxD
•
•
•
•
A = Aanslag op de Aarde
B = Bevolking
C = Consumptie (per persoon)
D = Druk (per eenheid
geconsumeerd product)
Doel 1: A < E
• E = Ecologisch draagvlak (biocentrisch)
Doel 2: C rechtvaardig verdelen
Ecologische rechtvaardigheid
2) Technologische ontwikkeling (D dalen) is niet
voldoende om beide dringende problemen op te
lossen, want de vereiste “wonder”technologie
moet
-biologisch-fysisch realiseerbaar zijn,
-financieel-economisch haalbaar zijn,
Bewezen
???
-ecologisch duurzaam zijn,
-ethisch verantwoord zijn,
-en ze moet zeer snel ontwikkeld worden.
Ecologische rechtvaardigheid
3) Overconsumptie en overbevolking bestrijden
(daling van B en C) is ook noodzakelijk om
deze problemen op te lossen.
-> minder geboortes en minder consumptie
-> eigen keuze
*rechtvaardige voorwaarden creëren voor
een vrijwillige zwangerschapsbeperking
*rechtvaardige voorwaarden creëren voor
een vrijwillige overschakeling op
milieuvriendelijke strategieën om onze
basisbehoeften te vervullen (geen luxe)
Ecologische rechtvaardigheid
4) Ecologische rechtvaardigheid impliceert
een zoektocht naar een samenleving en
een economie gebaseerd op een ethiek
van biocentrisch altruïsme.
Dit gaat niet zonder een diepgaande
spirituele transformatie en een wezenlijk
gevoel van verbondenheid met alle
kwetsbare leven!
Het hoogste morele ideaal:
Biocentrisch altruïsme
1) Vergroot de morele gemeenschap
Gelijkwaardigheid,
Geen discriminatie, geen onderdrukking
Egocentrisme (egoïsme, hebzucht)
Etnocentrisme (racisme, seksisme, klassisme,…)
mensenrechten feminisme socialisme
Antropocentrisme (speciësisme, menselijke arrogantie)
Pathocentrisme
Biocentrisme
dierenrechten, veganisme
Biocentrisch altruïsme
Biocentrisme:
Alle leven staat centraal en is in principe
gelijkwaardig.
Vitale levensrechten van mens, dier en natuur.
-Geen levende wezens doden voor
luxebehoeften
-Geen voelende wezens (subjecten) gebruiken als
louter middel voor onze luxe én basisbehoeften
Recht op waardig leven.
Leven is heilig: onderschat nooit de intrinsieke
waarde (het tegengestelde van nutswaarde
voor de mens) van elk levend wezen.
“Alle subjecten hebben het basisrecht om niet
louter als middel, gebruiksvoorwerp of object
te dienen voor de doelen of behoeften van
moreel bewuste mensen”
(artikel 1 van de Universele Verklaring van de rechten
van de dieren)
“Alle levende wezens worden vrij
en gelijk in waardigheid geboren”
(artikel 1 van de Universele Verklaring van de rechten
van het leven)
Biocentrisch altruïsme
2) Respecteer diversiteit: tussen mensen,
culturen, soorten, ecosystemen.
Bescherm biodiversiteit (soorten,
landschappen, ecosystemen,…) en
inheemse volkeren.
Bescherm kwetsbare, zeldzame of
bedreigde soorten, want alle soorten zijn
gelijkwaardig
Biocentrisch altruïsme
3) Ontwikkel een gevoel van universele
liefde
– verbondenheid en mededogen met alle leven,
– zelfs met mensen die hoogst immorele
handelingen doen.
– Deze liefde is zoals de onvoorwaardelijke zorg
van een moeder voor haar kinderen: zelfs als
haar zoon de meest verschrikkelijke dingen
doet houdt ze nog steeds diepgaand van hem
en zal ze hem proberen te helpen om zijn
immoreel gedrag te stoppen.
Biocentrisch altruïsme
4) Bevrijd uzelf van uw ego, uw bezittingen,
persoonlijke verlangens en negatieve gevoelens
(hebzucht, jaloezie, schuld, ongeduld,
ontevredenheid, haat, woede, frustraties,
angsten en zorgen).
Gebruik de universele liefde om kracht te winnen
voor deze innerlijke bevrijding en zelfbeheersing.
Dit geeft een vreugdevol lijden (diepe vreugde
door de verbondenheid en de innerlijke vrijheid,
en lijden ten gevolge van het inzien van de
tragedies in deze wereld).
Resultaat: biocentrisch altruïsme,
een actieve toewijding om alle bedreigde leven te beschermen,
met zorg en moed en zonder egoïsme en hebzucht.
Ethiek
Levenskunst (spiritualiteit)
intrinsieke waarde, rechtvaardigheid,
niet-discriminatie, gelijkwaardigheid
innerlijke bevrijding van gehechtheden en
negatieve emoties. Verbondenheid
Collectief gericht
Individu gericht
egocentrisme
ego
antropocentrisme
culturele diversiteit
biocentrisme
biologische diversiteit
Zelfrealisatie
Ecologische Zelfrealisatie
Leven liefhebben
levensrechten en waardigheid
verbondenheid/vrijheid
eenheid/andersheid
Eros
Morele Zelfrealisatie
Agape
Tegenstanders liefhebben
vergeving en verzoening
Ethiek van universele
verbondenheid en
Liefde
vreugde/
lijden, mededogen
egoïsme/altruïsme
Onvoorwaardelijke dienstbaarheid, zorg, bescherming van leven,
sociaal engagement, geweldloosheid en doeltreffendheid
Spiritualiteit en politiek
“Het enige wat het kwaad nodig heeft om te
zegevieren, is dat goede mensen niets
doen.” (Martin Luther King)
Naar een ethiek van verbondenheid…
• Biocentrisch Altruïsme
•
•
•
www.biocentrisme.net (samenvatting +
extra teksten)
Universele Liefde. Naar een ecologische,
spirituele levenskunst.
De Odyssee van Medeleven. De walvisstrijd
en mijn inzet voor mens, dier en natuur.
www.boekscout.nl (uitgeverij)
Contact: [email protected]
Open vragen
• Is spiritualiteit ook politiek?
• Hoe gaan we om met verdriet, frustraties,
angsten,…? (gids voor het geluk)
• Wat is ‘ecologische rechtvaardigheid’?
• Hoe ver moeten/kunnen we gaan in
‘biocentrisch altruïsme’?
• Is ‘verzoening’ te verzoenen met geweld?