Duurzame Ontwikkeling is van Lerensbelang Beste dames en heren

DuurzameOntwikkelingisvanLerensbelang
Bestedamesenheren
Alspapavantweekindjes,JorenenArne,5en4jaar,beniktochwelwatbezorgd,endatwilikgraag
metjulliedelenvandaag.
Ziezehierliggenmijntweekornuiten.Zestaanpositiefinhetleven.Geborenin2010en2011
hebbenzenogeenheellevenvoorzich.Metwatgelukoverbruggenzeeengrootdeelvandeze
eeuw.Zeverwonderenzichoverdewereldenstellenverdraaidgoedevragen,waaropikdikwijlshet
antwoordmoetschuldigblijven.Opdiemanierbevragenzezichzelfendewereldomhenheen.
Misschienmoetenweervooralvoorzorgendatzedatnietafleren…Enhetgaatuiteraardvandaag
nietalleenoverhen,maarookoverjulliekinderen,ofdekinderenwaarvoorjullie
verantwoordelijkheidopnementijdenseenbelangrijkperiodeinhunleven.Enookoveralhun
leeftijdsgenotenhierenelders.
Enwaargroeienonzekinderenop?Opeenprachtigewereldbol,ookwelaardegenaamd.Totnader
ordehebbenweerdaarmaaréénvan,ookalwerdenrecentbijzonderveelexoplanetenontdekt.En
dieaardeheeftuiteraardhaargrenzen,waarwenietbuitenkunnenenwaarbinnenweonslevenen
demaatschappijvormmoetengeven.
Wanneerweinzoomenopdieaarde,ontdekkenwealgauwdaterheelwatuitdagingenzijn.Die
uitdagingenzijnrecentooksamengebrachtindeAgenda2030voorDuurzameOntwikkelingvande
VNonderdevormvanduurzameontwikkelingsdoelen.
Dezevormenookinhoudenvooreducatievoorduurzameontwikkeling.Hetgaatnietalleenover
thema’salsbiodiversiteit,water,energie,grondstoffen,maarookovercomplexereenmeer
holistischethema’salsgezondheid,welzijn,verdelingsvraagstukken,circulaireeconomie,techniek,
technischeensocialeinnovaties,maatschappelijkverantwoordondernemen…
Binnendedoelstelling4wordtexplicietverwezennaardevormingomtrentduurzameontwikkeling
enwereldburgerschapalseenonderdeelvankwaliteitsvolonderwijs.DusookdeVNonderstreept
duurzameontwikkelingalsvanLerensbelang.
Watisduurzameontwikkeling?
Hetkomtereigenlijkopneerdatiedereenopdewereldrechtgeeftopeensociaalfundamentvoor
eenmenswaardigbestaan.Endatwetegelijkertijdeenmaatschappijvormgevendiedeecologische
grenzenvandeaarderespecteert.Ofzoalseenkindhetooitformuleerdenaeenheleuitlegover
duurzameontwikkeling:‘Genoeg,vooraltijdenvooriedereen’.
Endaarstaanweeigenlijknogvervanaf.Wanneerweallelandenvandewereldafzettenten
opzichtevandeHumanDevelopmentIndexentenopzichtevanhunEcologischevoetafdruk,merken
wedatallelandenontwikkelingslandenzijn.
WaaromisduurzameontwikkelingvanLerensbelang?
Erzijnheelwatuitdagingen,zoalsdeongelijkheidindewereld,armoede,klimaatverandering,
uitputtingvangrondstoffen,…Deuitdagingennopenonstoturgentie.Entegelijkertijdzijnde
uitdagingencomplex.Veelvandeuitdagingenhakenopelkaarin.Alleshangtsamenmetalles.Veelal
zijndeantwoordenooknognietgekend.
Wezijnnognooitzoveelgeleerdgeweestentochhebbenweeenbijzondergroteecologische
voetafdruk.
WatisvanLerensbelangvooronzekinderenenjongeren?
Nieuwe,actiegerichtekennis
Jongerenenkinderenhebbennoodaannieuwe,actiegerichtekennis.Zekrijgeninzichtindeeffecten
vanonduurzamepraktijken,inzichthoedezehistorischgegroeidzijn.Zewordenuitgedaagdomde
grondoorzakenvandeeffectentebestuderen.Maardaarhoudthetnietop,andersdreigteensoort
vandoemdenkeneneenverlammendeffectoptetreden.Evenzeervanbelangishetverbeeldenvan
eentoekomstvisie.Deplatgetredenpadendurvenverlaten.Zebedenkenenoefenenin
veranderingsstrategieën.
Systeemdenken
Kinderenenjongerenzienzichzelfalsonderdeelvanhetgroteregeheel,ziensamenhangtussen
mens,maatschappijenomgeving.Zeziendeverbandentussenhetverleden,hethedenende
toekomst.Zedoorzienenvoorkomenafwentelingvannegatieveimpactnaardetoekomstofelders.
Dewereldisééngrootdorpgewordenenonzekinderenenjongerenzijndanookwereldburgersdie
zichmoetenkunnenoefenenindierol.
Waardenontwikkeling
Jongerenenkinderenlerenduurzameafwegingentemakenalswereldburgerenprofessional.
Daarbijishetbelangrijkominteziendathetmakenvankeuzesgebaseerdisopwaardenen
overtuigingen.Datwaardenkaderstussenverschillendemensenkunnenverschillenenhetvan
belangiswaardenbespreekbaartemakenenteverduidelijken.Ditgeeftookdekansdatnieuwe
waardenkunnenontstaan.Ditkanvooraldoorervaringsgerichttewerkenaanbetekenisvolle
thema’s.Ditlaatooktoeomkritischtereflecterenophetvraagstukenkunnenjongerenhun
verantwoordelijkheidopnemenvoorhetgeheel.
Omgaanmetemoties
Hetmakenvankeuzes,hetverlatenvandeplatgetredenpadenroeptookheelwatonzekerheidop
watongetwijfeldemotiesopwekt.Vandaarishetbelangrijkdatjongerenenkindereninzichthebben
indeeigenemotiesengevoelensendievananderen.Datzediebetekenisvolkunnenuitenen
productiefkunnengebruiken.Ditkandedriverzijnomtotactieovertegaanentotnieuweinzichten
tekomen.
Actiegerichtheid
Vanuitpersoonlijkeervaringenwordenjongerenhandelingsbekwaamenkunnenzezelftoteen
afwegingkomenvoorduurzameontwikkeling.Deschoolkandaartoedienenalsoefenplaats.
Belangrijkhierbijisdatjongerenmogenendurvenfoutenmaken.Opdiemanierkrijgenzedemoed
enhetengagementomzelfactieteondernemen.Metanderewoordendoorteoefenen,kunnen,
willenendurvenzedeactieaangaan.
Onzekinderenhebbenhetrechtzichtekunnenoefenenalswereldburgeromdemaatschappijmee
vormtekunnengevenvanuitrespectenzorgvoorallelevensvormen.Vooronzetweekornuitenis
duurzameontwikkelingisnietalleenvanlevensbelang,maarookvanLerensbelang!
Duurzameontwikkelingisnietalleenvanlevensbelang,maarookvanLerensbelang!
Allevrageninheteindtermendebatgaanover‘leren’.Erwerd/wordtalbijzonderveelgeleerdof
aangeleerd.Entegelijkertijdzijnernogheelwatuitdagingendiewesamenalssamenlevingdienen
optepakken.Wordenwedaaringeoefendopschool?Hebbendehoogstopgeleidenooknietde
grootsteecologischevoetafdruk?Misschiennooptonsdittotwatmeerbescheidenheid?Misschien
moetenweervoorzorgendatweeenaantalzakennietafleren,zoalsgoedevragenstellen,kritisch
zijn,creativiteit…Maarhoeformuleerjedatineeneindterm?
Belangrijkisominelkgevaldedoelenvanonderwijsvoorogenteblijvenhouden:kwalificatie,
socialisatieénsubjectificatie.
Erisnoodaanholistisch,interdisciplinaironderwijs,waarinduidelijkwordtdat‘allesmetalles
samenhangt’.Enzodienenookdeeindtermenopgebouwdtewordenomditmogelijktemaken.De
mensdientbeschouwdtewordenalsonderdeelvanhetgroteregeheelenvanhetecosysteem
aarde,onze‘thuis’.
Belangrijkhierbijisdeleerlingendewereldlerenkennen,datzezichzelflerenkennenendatwede
anderlerenkennen.Enhoeverhoudtjetotjezelf,deanderendewereld?Enisditin
overeenstemmingmetjezelf?Deschooldientindezeeen‘oefenplaats’tezijn.Eenbelangrijke
opdrachtisdevormingvanwereldburgersineenduurzamewerelddiedemaatschappijmeevorm
kunnengevencf.hetEarthCharter.Ditvraagtookeengrotematevanecologischegeletterdheid.