Het Grote Verhaal van de aarde

MISSIONAIRE AGENDA
2013 - 2
Het Grote Verhaal
van de aarde
In gesprek met zr. Elly Verrijt
De periode van 1 september tot medio oktober is door de Europese
kerken aangewezen als periode voor de schepping. Een tijd om extra
aandacht te besteden aan de schepping en de bedreiging ervan. Zuster
Elly Verrijt m.m.z. noemt zichzelf een Aardewerkster en geeft al jaren
trainingen en retraites om het Grote Verhaal van de Aarde te vertellen.
De redactie sprak met haar.
8BUWFSPPS[BBLUFEJFPNTMBH
Jaren later, toen ik al weer in Nederland werkte,
werd ik afgevaardigd naar het generaal kapittel
van onze gemeenschap, dat in de VS werd gehouden. Daar gingen mijn ogen open voor de crisis
van de aarde. Mijn Latijns-Amerikaanse en Indiase medezusters vertelden over het verstoorde ecologische evenwicht in hun land. Grote multinationals kapten bomen voor de bouw van plantages of
fabrieken. Na het kapittel in 1998, ging ik een tijd
naar de Genesisfarm, een leercentrum voor ecologisch leven in de buurt van New York, opgezet
door zr. Miriam McGilles, een Dominicanes. Het
voelde als thuiskomen. Ik ontdekte weer dat ik als
mens onderdeel ben de natuur. Daar maakte ik
kennis met het gedachtegoed van Thomas Berry
en het Grote Verhaal van de kosmos.
8BUJTEBUHSPUFWFSIBBM
Dat verhaal gaat over het ontstaan van de kosmos
in 13,7 miljard jaar. Juist het vertellen van dit grote
verhaal geeft inzicht in onze betekenis in de tijd,
en laat zien dat de mens pas een fractie van het
bestaan van de kosmos heeft meegemaakt. De
wetenschap over het ontstaan van de aarde moeten we verbinden met de dynamiek van de aarde
zelf. Mensen kennen het verhaal wel, niet met
hun hoofd, maar met hun hart. Als ze dit horen
en zien, ervaren ze weer de verbondenheid met de
aarde en met alles wat leeft.
Nederland solidair
zr. Elly Verrijt
pagina 12
8BBSLPNUVXBBOEBDIUFO[PSHWPPSEFTDIFQQJOH
WBOEBBO Ik ben een boerendochter uit de Peel en kreeg van
huis uit een gevoel van verbondenheid met de aarde mee. Ik volgde een opleiding tot lerares landen tuinbouw en gaf enkele jaren les in Nederland.
Later trad ik in bij de Medische Missiezusters en
ging naar Indonesië, waar ik voor het eerst in aanraking kwam met de ecologische crisis. Door het
kappen van bossen werd het land onvruchtbaar
en waren er vaak grote overstromingen. Ik moest
de vrouwen daar adviseren over gezonde voeding,
maar hoe kon ik hun vertellen dat ze bepaalde gewassen moesten kweken, terwijl het daar veel te
droog voor was? Maar ik beschouwde de situatie
als een gegeven. De echte omslag kwam pas later.
)FUJTFFONBOJFSWBOMFWFO
Het gaat om een omkeer in het denken. Niet de
mens moet centraal staan, maar we moeten inzien
dat we een onderdeel zijn van de kosmos, van een
veel groter geheel. We hebben als mens daarin een
unieke plek en rol en nemen onze plaats in naast
de vogels en de bloemen en het water. We zijn een
onderdeel van het grote levensweb. Ik heb daarom
moeite met de term rentmeesterschap. Dat impliceert dat de mens boven de natuur staat hoewel hij
de opdracht heeft er goed voor te zorgen. De mens
staat echter niet boven de schepping, wij zijn er
deel van. Als dat besef er is, komt de rest vanzelf.
Dan is de noodzakelijke omslag in het verschiet.
Het heeft daarom geen zin te blijven vertellen
over grote problemen die er zijn, die kennen de
mensen wel. Ik probeer verwondering op te roepen. Laatst vertelde een opa trots dat zijn kleinkinderen alles wisten over de klimaatveranderin-
gen. Ik vroeg hem of zij nog wel eens vol verwondering naar een vlinder kijken. Want daar begint
het. Thomas Berry stelde zich de vraag; ‘Hoe zou
ons Godsbeeld zijn als wij op een maanlandschap
zouden leven?’
)PFCFOKFIJFS[FMGNFFBBOIFUXFSLHFHBBO
Ik ben in Nederland gestart met De Gaarde, een
boerenhuis met grote tuin waar ik samen met
andere vrijwilligers cursussen en trainingen gaf
om mensen weer verbinding laten voelen met de
aarde. Helaas is in 2009 dit project gestopt. Nu
geef ik trainingen en retraites in Nederland en het
buitenland. In de Filippijnen en Indonesië vind
ik goed opgeleide mensen en bevlogen religieuzen, die gemotiveerd zijn en de noodzaak zien om
te werken aan meer duurzaamheid. Ik ervaar het
als een voorrecht dat ik met hen mag werken en
hen helpen stappen te zetten voor heelheid van de
schepping daar. Ik ben ook betrokken bij ecologische bewustwording in Roemenië. De van oudsher ecologisch werkende boeren met hun traditie
van duurzaam met de aarde omgaan, dreigen daar
te worden daar weggedrukt door grote (buitenlandse) onduurzame landbouwbedrijven. Ik probeer in hen te ontsluiten wat ze al kennen. De verbondenheid met de grond en de aarde zit in deze
mensen. Dat moet behouden blijven.
8BUJTEFSPMWBOEFLFSLIJFSJO
De kerk loopt in Azië voorop als het gaat om aandacht voor de aarde. Al in 1988 schreven de Filipijnse bisschoppen over het belang van het behoud
van hun land. De Indonesische bisschoppen hebben zich onlangs ook uitgesproken. De verbondenheid met de aarde is in Azië veel sterker dan
bij ons. Wij staan heel ver weg van de aarde, en
zien de verbanden niet. We vinden het vanzelfsprekend dat ook in een lange periode van droogte
de supermarkten gewoon vol liggen.
In de Filippijnen is ecologische spiritualiteit een
onderdeel van de religieuze vorming, de meeste
religieuze instituten bezitten grond. Zelfs in Manilla zijn kleine stadstuinen waar voedsel wordt
verbouwd. Zorg voor de aarde is onderdeel geworden van hun dagelijks leven en spiritualiteit.
Toch is het opkomen voor de natuur en de aarde
er zeker niet zonder gevaar. Leiders van protesten
tegen ontbossing of vervuiling, ook priesters en
religieuzen, lopen het risico vermoord te worden.
Maar als kerk moet je opkomen voor de aarde,
ecologische gerechtigheid en sociale gerechtigheid
gaan samen. De armen zijn de eerste slachtoffers
van ecologische problemen. Paus Johannes Paulus
II heeft goede dingen hierover gezegd, en ik heb
ook veel hoop op onze nieuwe paus Franciscus.
8BULVOOFOQBSPDIJFTJO/FEFSMBOEIJFSNFFEPFO
Parochies hebben ook een taak hierin en dat gaat
verder dan groen beleggen en het scheiden van afval. Een parochietuin kan gebruikt worden voor
het verbouwen van groente voor de parochianen
en om de verbondenheid met de aarde weer letterlijk te gaan voelen. Door aandacht voor de aarde
in de liturgie; met meditaties en presentaties in
bijvoorbeeld de vastentijd of de periode van de
schepping; en door gesprek. Op mijn weblog heb
ik enkele presentaties, met mooie beelden die de
verwondering en de verbondenheid kunnen oproepen. Want het begint bij die verwondering.
Appels plukken in De Gaarde
Weblog van zr. Elly Verrijt:
ellyverrijt.wordpress.com
&SJDB0QAU)PPH
Heal-project Filippijnen
Bezig in de ecologische tuin
pagina 13